پیوند کبد یک گزینه درمانی برای افرادی است که در مرحله نهایی نارسایی کبدی هستند و قابل کنترل با استفاده از درمان های دیگر پزشکی نیستند و برای برخی از افراد مبتلا به سرطان کبد نیز توصیه می شود. نارسایی کبدی به سرعت می تواند رخ دهد. یعنی در طول چند هفته (نارسایی حاد کبد) یا اینکه به آرامی و در طول چند ماه و چند سال (نارسایی مزمن کبدی) رخ دهد.

نارسایی کبدی دارای علل بسیاری از جمله موارد زیر است:

•  سیروز کبدی

•  آترزی مجرای صفراوی

•  سیستیک فیبروز

•  هموکروماتوز

•  سیروز صفراوی اولیه

•  کولانژیت اسکلروزه اولیه

•  بیماری ویلسون 

• هپاتیت بی (Hepatitis B)‎
• هپاتیت سی (Hepatitis C)‎
• نارسایی حاد کبد (Acute liver failure)‎
• آمیلوئیدوز (Amyloidosis)‎
• سیروز (Cirrhosis)‎

عمل جراحی پیوند کبد همراه با عوارض مهم و جدی، از جمله:

•  عوارض مجرای صفراوی، از جمله نشت مجرای صفراوی و یا کوچک شدن مجاری صفراوی

•  خونریزی

•  لخته شدن خون

•  عمل ناموفق کبد اهدا شده

•  عفونت

 • مشکلات فکری و حافظه

•  رد کبد اهدا شده

پس از انجام پیوند کبد، شما داروهای ضد پس زدن پیوند تا پایان زندگی برای کمک به جلوگیری از رد کبد اهدا شده دریافت خواهید کرد. این داروها می توانند باعث انواع عوارض از جمله:

•  نازک شدن استخوان

•  دیابت

•  اسهال

•  سردرد

•  فشارخون بالا

•  کلسترول بالا

شوند.

در طول انجام پیوند کبد

اگر به شما اعلام شد که کبد از یک دهنده متوفی در دسترس است، از شما درخواست خواهد شد تا بلافاصله خود را به بیمارستان برسانید. تیم مراقبت های بهداشتی شما را در بیمارستان خواهند پذیرفت، و شما تحت آزمون های مطمئن قرار خواهید گرفت تا مشخص شود شما به اندازه کافی برای عمل جراحی سالم هستید.

عمل جراحی پیوند کبد با استفاده از بیهوشی عمومی انجام می شود، بنابراین شما در طول عمل جراحی در بیهوشی کامل خواهید بود. در جراحی پیوند یک برش در سراسر شکم جهت دسترسی به کبد بوجود می آورند. محل و اندازه برش با توجه به نظر جراح و آناتومی بدن متفاوت است. جراح جریان خون کبد و مجرای صفرا را قطع و سپس کبد آسیب دیده را حذف می کند. کبد اهدا شده سپس در بدن قرار داده می شود و رگهای خونی و مجراهای صفرا دوباره بهم چسبانیده می شوند. جراحی می تواند تا 12 ساعت بسته به وضعیت شما ادامه داشته باشد. هنگامی که کبد جدید در جای خود قرار داده می شود، جراح با استفاده از بخیه و ماشین دوخت برش جراحی را می بندد. سپس شما دوباره به واحد مراقبت های ویژه برای شروع بهبودی انتقال داده می شوید. 

پیوند کبد با استفاده از دهنده زنده:

اگر شما کبد از دهنده زنده دریافت می کنید، مثلاً از یک دوست و یا یکی از اعضای خانواده، جراحان بخشی از کبد فرد دهنده را به بدن شما پیوند می دهند. جراحان ابتدا کار را در بدن فرد اهدا کننده شروع می کنند، بخشی از کبد را برای پیوند برداشته سپس کبد بیمار را خارج کرده و بخشی از کبد گرفته شده را در بدن شما قرار می دهند. آنها سپس رگ های خونی و مجرای صفرا را به کبد جدید ارتباط می دهند. بخش مربوط به کبد پیوند شده در بدن و بخش باقی مانده در بدن به سرعت بازسازی می شوند.

پس از پیوند کبد

پس از پیوند کبد، شما می توانید انتظار:

•  اقامت در بخش مراقبت های ویژه برای چند روز را داشته باشید. پزشکان و پرستاران بر وضعیت شما نظارت خواهند داشت تا نشانه های عوارض را سریعا"شناسایی کنند. آنها همچنین عملکرد کبد جدید را مرتبا" مورد بررسی قرار می دهند تا نشانه هایی بدست آورند که کبد جدید در حال کار کردن است.

•  به مدت 1 تا 2 هفته در بیمارستان بستری خواهید شد. هنگامی که شرایط شما به به حالت پایداری رسید، به بخش بازیابی پیوند جهت ادامه نقاهت منتقل خواهید شد.

•  در ادامه دوره نقاهت در منزل معاینات مکرری خواهید داشت. تیم پیوند برنامه معاینه ای برای شما طراحی خواهند کرد. در ابتدا، شما چندین بار در هر هفته تحت آزمایش خون قرار خواهید گرفت، و پس از آن با گذشت زمان کمتر خواهد شد.

•  مصرف دارو تا پایان عمر الزامی خواهد بود. پس از پیوند کبد شما به تعدادی دارو که تا پایان عمر باید مصرف کنید نیاز خواهید داشت. داروهایی که به نام داروهای سرکوب کننده ایمنی هستند به کبد جدید کمک می کند تا از حمله سیستم ایمنی بدن مصون بماند. داروهای دیگر کمک به کاهش خطر عوارض پس از پیوند خواهند کرد.

در لیست انتظار قرار گرفتن:

اگر دارای نارسایی مزمن کبدی هستید، پزشک شما را به مرکز پیوند ارجاع خواهد داد تا تحت ارزیابی پیوند کبد قرار گیرید. تیم مرکز پیوند طیف گسترده ای از آزمایش ها و روش های دیگر را انجام خواهند داد برای تعیین اینکه آیا نام شما را در لیست انتظار جهت دریافت کبد جدید قرار دهند یا خیر.

تست ها، روش ها و مشاوره که شما انجام خواهید داد شامل:

•  تست های آزمایشگاهی، از جمله آزمایشات خون و ادرار برای ارزیابی سلامت اندام، از جمله کبد

•  آزمایشات تصویربرداری مانند سونوگرافی از کبد

•  تست قلب برای تعیین سلامت سیستم قلبی-عروقی

•  تست سلامت عمومی، از جمله آزمایشهای معمول غربالگری سرطان که سلامتی کلی را مورد بررسی قرار می دهد.

•  ارزیابی روانی جهت تعیین اینکه آیا شما به طور کامل از خطرات ناشی از پیوند کبد مطلع هستید.

•  ملاقات با مددکاران اجتماعی که شبکه پشتیبانی شما را مورد ارزیابی قرار می دهند. برای تعیین اینکه آیا شما دوست یا خانواده ای جهت کمک برای مراقبت های بعد از پیوند دارید.

•  مشاوره اعتیاد به منظور کمک به ترک افرادی که اعتیاد به مصرف الکل، مواد مخدر یا دخانیات دارند

•  مشاوره مالی جهت دانستن هزینه های پیوند و هزینه های مراقبت بعد از پیوند و تعیین هزینه ها توسط بیمه پوشش دهنده.

پس از انجام آزمایش و مشاوره تکمیلی، کمیته انتخاب مرکز پیوند ملاقاتی برای بحث در مورد پرونده شما خواهند داشت. این قرار ملاقات در واقع تعیین کننده این مطلب است که آیا انجام پیوند کبد بهترین گزینه درمانی برای شما است و اینکه آیا شما  به اندازه کافی برای انجام پیوند سالم هستید. اگر پاسخ داده شده به هر دو پرسش مثبت باشد، شما در لیست انتظار پیوند قرار خواهید گرفت.

تعیین جایگاه در لیست انتظار:

پزشکان با استفاده از نتایج تست های عملکرد کبد و پیش بینی شما و عوامل دیگر جایگاه شما را در لیست انتظار پیوند مورد بررسی قرار می دهند. پیش بینی در مورد شما گاهی اوقات در واقع مدلی برای نمره بیماری کبدی در مرحله نهایی (MELD) خواهد بود. هر چقدر نمره MELD شما بالاتر باشد یعنی وضعیت شما وخیم است. افرادی که به طور کلی نمرات بالاتری دارند در صف اول گیرندگان کبد قرار خواهند گرفت. MELD دامنه نمرات از 6 تا 40 می باشد.

انتظار برای دریافت یک کبد جدید:

انتظار شما برای دریافت کبد می تواند به مدت چند روز و یا چند ماه باشد. مشکل دیگر این است که اهدا کننده کبدی که با شرایط کلی بدن شما هماهنگ باشد ممکن است در دسترس نباشد. همینطور که شما منتظر دریافت یک کبد جدید هستید، پزشک عوارض ناشی از نارسایی کبد، را درمان خواهد کرد تا بدین طریق تا آنجا که ممکن است در آرامش و وضعیت راحتی باشید. عوارض نارسایی کبد در مراحل پایانی بسیار جدی است و اغلب در بیمارستان بستری خواهید شد. اگر کبد شما با گذشت زمان شرایط پزشکی بدتری داشته باشد، نمره MELD نیز با توجه به تغییرات بوجود آمده تغییر خواهد کرد.

اهداکنندگان کبد زنده:

درصد کمی از پیوندهای کبد که هر سال انجام می شود بخشی از کبد زنده فرد دهنده را استفاده می کنند. اگر از اعضای خانواده یا دوستان  مایل به دادن بخشی از کبد خود به شما هستند، در مورد این گزینه حتما با تیم پیوند صحبت کنید.

اهدا کننده پیوند اگر زنده باشد نتایج خوبی، درست مثل استفاده از کبد اهدا کنندگان متوفی خواهد داشت. اما پیوند زنده به دلیل محدودیت های سن دهنده، اندازه و سلامتی فرد و به دلیل سختی هماهنگی با شرایط جسمانی فرد دهنده کمتر انجام می شود. جراحی خطرات قابل توجهی برای فرد دهنده دارد. تیم پیوند در مورد خطرات بالقوه با شما و فرد اهدا کننده صحبت خواهد کرد.

شش ماه تا یک سال طول می کشد تا شما بهبودی کامل پس از انجام عمل جراحی پیوند کبد بدست آورید. شما ممکن است قادر به ادامه فعالیت های طبیعی یا بازگشت به کار به مدت چند ماه بعد از عمل جراحی نباشید. اینکه چه مدت طول می کشد شما به بهبودی برسید بستگی به این امر خواهد داشت که حال شما قبل از پیوند کبد چقدر وخیم بوده است.

میزان بقا پس از پیوند کبد:

شانس پیوند کبد موفق و بقای دراز مدت شما بستگی به شرایط خاص دارد. به طور کلی، در حدود 72 درصد از افرادی که تحت پیوند کبد قرار می گیرند به مدت حداقل پنج سال زندگی می کنند. این بدان معنی است که به ازای هر 100 نفر که پیوند کبد به هر دلیلی دریافت می کنند، در حدود 72 نفر به مدت پنج سال زندگی خواهند کرد و 28 نفر ظرف پنج سال خواهند مرد. افرادی که کبد از دهنده زنده دریافت کرده اند، نرخ بقا به 78 درصد در مورد 5 سال زندگی خواهد رسید. این بدان معنی است که برای هر 100 نفر که پیوند کبد از یک دهنده زنده دریافت می کنند 78 نفر برای مدت پنج سال زندگی می کنند و 22 نفر در ظرف پنج سال خواهند مرد.