روش های تشخیصی:
ارزیابی اولیه بزرگی پروستات شامل موارد زیر می باشد:
- سوالاتی با جزئیات در مورد علائم تان: پزشک می خواهد در مورد مشکلات و دیگر بیماری های احتمالی شما، داروهای دریافتی تان، و احتمال وجود تاریخچه مشکلات پروستات در خانواده تان بداند. این احتمال وجود دارد که پزشک از شما بخواهد پرسشنامه ای مانند شاخص ارزیابی علائم اورولوژیکال امریکا (AUA) برای BPH تکمیل کنید.
- آزمون دیجیتال مقعدی: این آزمون به پزشک این امکان را می دهد که با وارد کردن انگشت به درون رکتوم، پروستات را مورد بررسی قرار دهد. با این تست ساده، پزشک می تواند به تعیین بزرگی پروستات پرداخته و علائم وجود سرطان پروستات را بررسی کند.
- آزمون نورولوژیکال: این آزمون یک ارزیابی مختصر از عملکرد ذهنی و سیستم عصبی است. این آزمون می تواند کمک به تعیین علل مشکلات ادراری غیر از پروستات بزرگ شده کند. آنچه که در این آزمون شامل می شود بستگی به شرایط خاص فردی تان دارد.
- تست ادرار (آنالیز ادراری): آنالیز نمونه ادرار در آزمایشگاه می تواند کمک به حذف احتمال عفونت یا دیگر شرایط ایجاد کننده علائم مشابه کند.
این احتمال وجود دارد که پزشک تان از تست های افزون تری نیز برای حذف احتمال دیگر مشکلات استفاده کند.این تست ها عبارتند از:
- آزمایش خون آنتی ژن خاص پروستات (PSA): تولید PSA توسط غده پروستات نرمال و طبیعی است و بدین شکل کمک به تشکیل مایع منی می کند. زمانیکه شما دچار بزرگی پروستات هستید، سطوح PSA افزایش می یابد. به هر جهت، سطوح PSA می تواند به دلیل سرطان پروستات، تست های اخیر، جراحی و یا عفونت (پروستاتیس) نیز افزایش یابد.
- تست جریان ادرار: این تست قدرت و مقدار جریان ادرار شما را اندازه گیری می کند. در این تست در ظرفی متصل به یک دستگاه خاص ادرار کرده و نتایج این تست در طول زمان به تعیین احتمال بهبود یافتن و یا شدت یافتن شرایط تان کمک می کند.
- تست حجم باقی مانده Postvoid: این تست تعیین می کند که آیا شما می توانید به طور کامل مثانه خود را تخلیه کنید یا خیر. معمولاً این تست با استفاده از تست اولتراسوند برای اندازه گیری ادرار باقی مانده در مثانه انجام می گیرد. یا از طریق قرارگیری یک لوله (کاتتر) درون مثانه پس از دفع ادرار انجام می پذیرد.
- سونوگرافی ترنس رکتال: یک تست سونوگرافی، اندازه گیری پروستات را فراهم ساخته و آناتومی خاص پروستات شما را آشکار می کند. در این فرایند یک کاوشگر اولتراسوند در حدود سایز و اندازه یک سیگار برگ بزرگ در درون رکتوم شما جایگذاری می شود. امواج اولتراسوند در ناحیه پروستات ساطع شده و تصویری از غده پروستات به دست می دهد.
- بیوپسی (نمونه برداری) پروستات: در این فرایند از سوزن های هدایتی ترانس رکتال اولتراسوند برای ایجاد تصویری از پروستات استفاده می شود. بافت های مورد آزمایش به دست آمده از بیوپسی در زیر میکروسکوپ قرار داده شده و می توانند در تشخیص یا حذف احتمال سرطان پروستات کمک کننده باشند.
- مطالعات اورودینامیک و جریان فشاری: در این فرایند یک کاتتر از طریق میزراه به درون مثانه هدایت می شود. آب (یا در مواردی کمتر، هوا) به طور آهسته به درون مثانه تزریق می شود. بدین طریق این امکان برای پزشک فراهم می شود تا فشارهای مثانه را اندازه گیری کرده و چگونگی عملکرد ماهیچه های مثانه را تعیین کند.
- سیستوسکوپی: این فرایند که ارتروسیستوسکوپی نیز نامیده می شود به پزشک این امکان را می دهد که درون مثانه و میزراه را مشاهده کند. پس از اینکه تحت یک بی حسی موضعی قرار گرفتید، یک تلسکوپ انعطاف پذیر نورانی (سیستوسکوپ) درون میزراه قرار داده می شود تا به بررسی علائم و نشانه ها بپردازد.
- پیلوگرام یا یوروگرام CT درون وریدی: این تست ها می توانند به تعیین سنگ های مجاری ادراری، تومورها یا انسدادهای ناحیه مثانه کمک کند. در ابتدا، رنگ دررون یک ورید تزریق شده و امواج X یا سی تی اسکن از کلیه ها ، مثانه و لوله های مرتبط با کلیه ها و مثانه (میزنای) گرفته می شود. رنگ به طراحی سیستم های جریان مایعات در کلیه ها کمک می کند.
دیگر علل ممکن برای علائم ادراری
پزشک از این تست ها برای اطمینان حاصل کردن از نبود دیگر علل ایجاد کننده استفاده خواهد کرد همچنین از این طریق به احتمال نقش بزرگی پروستات در ایجاد یا تشدید دیگر مشکلات پی می برد. مشکلاتی که می توانند منجر به علائم ادراری مشابه با موارد ایجاد شده توسط بزرگی پروستات شوند عبارتند از:
- سنگهای مثانه
- عفونت های دستگاه ادراری و مثانه
- دیابت
- مشکلات نورورلوژیکی
- التهاب پروستات (پروستاتیت)
- سرطان پروستات
- سکته
- نارسایی های ماهیچه ای و عصبی (نوروماسکولار)
- اسکار یا تنگی میزراه
سرطان پروستات به طور کامل با بزرگی غده پروستات متفاوت است؛ البته سرطان پروستات می تواند منجر به ایجاد برخی علائم مشابه شود و ممکن است بوسیله برخی تستهای مشابه تعیین شود. داشتن پروستات بزرگ شده منجر به کاهش یا افزایش ریسک سرطان پروستات نمی شود. حتی اگر تحت درمان غده بزرگ شده پروستات قرار گرفته اید، همچنان بایستی به ادامه آزمون های منظم جهت غربالگری سرطان بپردازید.
روش های درمانی:
درصورتیکه دارودرمانی موثر واقع نشود و یا شما دچار علائم شدیدی باشید، پزشک جراحی را توصیه خواهد کرد. چندین نوع جراحی برای درمان بزرگی پروستات وجود دارد. همگی آنها اندازه غده پروستات را کاهش داده و از طریق درمان بزرگی بافت پروستات منجر به باز شدن میزراه شده و بنابراین مسدود بودن جریان ادرار را برطرف می کنند. تصمیم در مورد انتخاب نوع جراحی بستگی به چندین فاکتور دارد از جمله اندازه پروستات، شدت علائم، و نوع درمان در دسترس.
هر نوع جراحی پروستات می تواند منجر به یکسری عوارض جانبی از جمله برگشت جریان مایع منی به سمت مثانه به جای خروج آن از آلت تناسلی در طول انزال (انزال برگشت دهنده)، از دست دهی کنترل مثانه (بی اختیاری ادرار) و ناتوانی جنسی شود، از این رو از پزشک خود در مورد خطرات خاص هر یک از درمان های در نظر گرفته شده بپرسید:
- برداشتن پروستات از راه پیشابراه (TURP)
TURP برای چندین سال است که به عنوان یک فرایند معمول برای بزرگی پروستات به شمار می رود و روشی است که دیگر درمان ها با آن مقایسه می شوند. با TURP جراح یک اسکوپ نورانی (RESECTOSCOPE) درون میزراه قرار داده و با استفاده از یک تیغ کوچک جراحی، تمام قسمت خارجی پروستات را برش داده و خارج می کند(برداشتن پروستات). به طور کل TURP به سرعت علائم را بهبود بخشیده و بسیاری از مردان مدت کوتاهی پس از عمل جریان ادرارشان قوی تر می شود. در پی TURP خطر خونریزی و عفونت وجود دارد ، و ممکن است پس از این عمل نیاز به یک کاتتر موقتی برای تخلیه مثانه وجود داشته باشد. تا زمان بهبودی کامل ، تنها قادر به انجام فعالیت های بسیار سبک هستید.
- برش پروستات از راه پیشابراه (TUIP یا TIP)
این جراحی یک گزینه انتخابی در زمان بزرگی خفیف پروستات یا غده کوچک پروستات می باشد، به ویژه در زمانیکه دچار بیماری هایی هستید که دیگر انواع جراحی ها را پرخطر می سازد. همچون TURP، در TUIP نیز از ابزارهایی استفاده می شود که درون میزراه یا پیشابراه قرار داده می شوند. اما به جای براشتن بافت پروستات، جراح یک یا دو برش کوچک در غده پرستات ایجاد می کند تا کانالی را در میزراه باز کند و درواقع امکان عبور ادرار را آسان تر می سازد.
- پروستاتکتومی باز (برداشتن کامل پروستات)
به طور کلی این نوع جراحی زمانی انجام می گیرد که فرد دارای پروستات بسیار بزرگی بوده ، دچار آسیب مثانه شده و یا فاکتورهای جانبی دیگری از جمله سنگ مثانه وجود داشته باشد. این جراحی باز نامیده می شود چراکه جراح برشی در ناحیه تحتانی شکم ایجاد می کند تا به پروستات برسد. پروستاتکتومی باز موثرترین درمان برای مردان مبتلا به بزرگی شدید پروستات است اما ریسک بالایی از عوارض و اثرات جانبی را نیز به همراه دارد. به طور کلی احتیاج به یک بستری کوتاه مدت در بیمارستان وجود داشته و با ریسک بالاتر نیاز به انتقال خون مرتبط است.
درمان های با حداقل تهاجم کمتر منجر به از دست دهی خون در حین عمل می شوند و مدت زمان بستری در بیمارستان نیز کوتاهتر است. در این نوع درمان ها نیاز به داروهای ضد درد کمتر است. بسته به نوع پروسه درمانی- و میزان کارآمدی آن در شما- احتمال پیگیری درمان ها وجود دارد .
درمان های با حداقل تهاجم عبارتند از:
جراحی های لیزر (که لیزردرمانی نیز نامیده می شوند) از لیزرهای پرانرژی برای از بین بردن یا برداشتن بافت رشد یافته پروستات استفاده می کنند. به طور کلی جراحی های از طریق لیزر سریعاً علائم را برطرف کرده و نسبت به TURP ریسک کمتری از عوارض جانبی دارند. برخی جراحی های لیزر می تواند در مردانی که به دلیل دریافت دراوهای رقیق کننده قادر به استفاده از دیگر پروسه های درمانی نیستند، مورد استفاده قرار بگیرد.
جراحی لیزر می تواند با استفاده از انواع مختلفی از لیزرها و به طرق مختلف صورت گیرد:
- فرایندهای کاهنده (شامل تبخیر) بافت پروستات تنگ کننده میزراه را را طریق سوزاندن برداشته و جریان ادرار را امکانپذیر می سازد. این احتمال وجود دارد که فرایندهای کاهنده منجر به علائم ادراری تحریک کننده شوند و نیز ممکن است در برخی موارد نیاز به تکرار عمل وجود داشته باشد.
- فرایندهای Enucleative شبیه به پروستاتکتومی باز هستند اما با ریسک کمتر. به طور کلی این فرایندها تمام بافت پروستات مسدود کننده جریان ادرار را برداشته و از رشد دوباره آن جلوگیری می کند. یکی از مزیت های فرایندهای Enucleative در مقایسه با فرایندهای کاهنده این است که بافت پروستات برداشته شده می تواند برای احتمال وجود سرطان پروستات یا دیگر بیماریها مورد آزمایش قرار گیرد.
انواع جراحی های لیزر عبارتند از:
• لیزر هولمیم قطع پروستات (HoLAP)
• لیزر ویژوال قطع پروستات (VLAP)
• لیزر هولمیم برداشت از پروستات (HoLEP)
• تخمیر انتخابی از پروستات (PVP)
انتخاب نوع درمانی لیزر بستگی به اندازه پروستات، محل ناحیه رشدیافته، توصیه های پزشک، و الویت های شما دارد. انتخاب های در دسترس نیز بستگی به محل مکانی جویای درمان دارد. تمامی مراکز درمانی مجهز به امکانات لیزری جهت انجام جراحی پروستات نیستند و یا تمامی پزشکان دارای تخصص و آموزش های خاص اجرای این نوع درمانها نیستند.
- گرما درمانی مایکرویو میزراه (TUMT)
پزشک در این روش درمانی ، یک الکترود خاص را از طریق میزراه وارد ناحیه پروستات می کند. انرژی مایکروویو حاصل از الکترود منجر به تولید گرما می شود و بخش درونی غده بزرگ شده پروستات را تخریب کرده و منتهی به کوچک شدن و نهایتاً تسهیل در جریان ادرار می شود. این جراحی ریسک کمتری نسبت به TURP دارد اما به طور کل در موارد پروستات های کوچک و در شرایط خاص به کار می رود.
در این روش سرپایی، یک اسکوپ نورانی را (سیستوسکوپ) وارد میزراه می کنند. پزشکتان از اسکوپ برای جایگذاری سوزنها در غده پروستات استفاده می کند. زمانیکه سوزنها در ناحیه مورد نظر قرار می گیرند، امواج رادیویی از میان آنها عبور می کنند، و منجر به ایجاد حرارت و تخریب بافت اضافی پروستات می شوند، بافتی که جریان ادرار را مسدود ساخته بود. این نوع جراحی می تواند یک انتخاب خوب در مواردی باشد که فرد به راحتی دچار خونریزی می شود و یا دچار مشکلات و بیماری های خاصی است. همچون TUMT، این احتمال وجود دارد که TUNA فقط منجر به کاهش علائم تان شود و مدت زمانی سپری شود تا شما بتوانید متوجه نتایج شوید. ریسک ناتوانی جنسی در این روش درمانی بسیار پایین است.
استنت پروستات یک ابزار فلزی یا پلاستیکی بسیار کوچک است که در میزراه شما جایگذاری می شود تا آن را باز نگه دارد. بافتی در بالای استنت پلاستیکی رشد می کند تا آنرا در جای خود محکم کند. استنت پلاستیکی بایستی هر 4 تا 6 هفته یک بار تعویض شود اما نیاز به عمل جراحی وجود ندارد. در بسیاری از موارد، پزشکان استنت ها را به عنوان یک درمان طولانی مدت و پایدار در نظر نمی گیرند چراکه می توانند منجر به اثرات جانبی از جمله دفع ادرار دردناک یا عفونت های مکرر مجاری ادراری شوند. جابه جایی استنت های فلزی به سختی صورت می گیرد و تنها در شرایط خاص استفاده می شوند، به عنوان مثال در افرادی که نمی توانند جراحی داشته باشند. گاهی اوقات استنت های پلاستیکی به طور موقتی پیش از جراحی استفاده می شوند تا پزشک از توانایی شما در دفع ادرار پس از جراحی اطمینان حاصل کند.
روش های تشخیصی و درمانی