علائم و نشانه های IBS از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است و گاهی آن  با علائم بیماری های دیگر مشابه هستند. معمول تریم علائم آن عبارتند از:
•    درد شکمی یا کرامپ و گرفتگی روده
•    احساس نفخ
•    تولید گاز
•    اسهال یا یبوست (و گاهی وجود حالات متناوبی از هردوی آنها)
•    وجود مخاط در مدفوع

ممکن است شما نیز مانند بسیاری از افراد تنها برخی از علائم و نشانه های خفیف این سندرم را داشته باشید. به هرجهت برخی اوقات نیز علائم سندرم روده تحریک پذیر می توانند بسیارناراحت کننده  گردند و در برخی از موارد فرد مبتلا ممکن است دچار علائم بسیار شدیدی گردد که حتی به درمان دارویی نیز پاسخ ندهد. از آنجاییکه علائم سندرم روده تحریک پذیر می تواند با علائم بیماری های دیگر مشترک باشد، لذا حتماً علائم خود  را با پزشکتان درمیان بگذارید.

سندرم روده تحریک پذیر در بیشتر افراد یک بیماری مزمن است ولیکن به طور کلی برخی مواقع در روند بیماری سندرم روده تحریک پذیر، علائم  فرد مبتلا بدتر می شوند و برخی مواقع دیگر نیز علائم بیماری بهبود می یابد و یا حتی به کلی ناپدید می گردند.

• اسهال (Diarrhea)‎
• درد شکمی (دل درد) (Abdominal pain)‎
• گاز روده (Intestinal gas)‎
• یبوست (Constipation)‎
• تکرر حرکات روده (Frequent bowel movement)‎

علت دقیق سندرم روده تحریک پذیر ناشناخته است. در دیواره روده ها آستری از لایه های عضلانی وجود دارند که این ماهیچه ها با ریتم هماهنگی منقبض و منبسط میشوند که این ریتم در هنگام انتقال غذا از معده به سمت انتهای روده و نهایتاً رکتوم، ایجاد می شود. اگر دچار سندرم روده تحریک پذیر هستید انقباض های روده تان قوی تر و طولانی تر از حد نرمال  می باشند و غذا با فشار بیشتر و سریع تر از روده عبور کرده و در نهایت منجر به تولید گاز، نفخ و اسهال خواهد شد. همچنین در برخی موارد برعکس این حالت اتفاق می افتد یعنی غذا به آهستگی از روده عبور کرده و در نتیجه مدفوع سفت و خشک می شود. نارسایی های سیستم عصبی و نارسایی های کولون نیز در ظهور چنین ناراحتی هایی دخیل هستند.

به دلایلی که هنوز روشن نیستند، چنانچه شما مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) باشید  به برخی محرک ها که دیگران را ناراحت نمی سازند، شدیدتر عکس العمل نشان می دهید. این محرک ها می توانند شامل گاز یا فشار بر روده ها ناشی از برخی غذاهای خاص، داروها و یا احساسات مختلف باشند . نمونه هایی از این محرکها عبارتند از:

•    غذا: برخی از افراد متوجه شده اند که با خوردن برخی غذاها علائم سندرم روده تحریک پذیر در آنها تشدید می شود، به عنوان مثال شکلات، شیر و الکل منجر به یبوست یا اسهال می شوند و نوشیدنی های کربوناته و برخی میوه ها و سبزیجات منتهی به نفح و ناراحتی گوارشی در افراد مبتلا به این  سندرم می شوند. تحقیقات بیشتری به منظور شناخت دقیقتر نقش آلرژی غذایی و یا عدم تحمل غذایی در سندرم روده تحریک پذیر مورد نیاز است. چنانچه بعد از خوردن لبنیات، غذاهای حاوی کافئین، یا شیرینی و آدامس بدون شکر، درد و گرفتگی شکمی و نفخ را تجربه می نمایید باید بدانید که مشکل شما سندرم روده تحریک پذیر نیست! بلکه درواقع بدن شما قادر به تحمل لاکتوز موجود در لبنیات و یا  کافئین و یا سوربیتول موجود در شیرین کننده های مصنوعی نیست.

•    استرس: چنانچه مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر هستید حتماً متوجه شده اید که علائم بیماری تان در طول وقایع استرس زا مانند تغییر برنامه روتین روزانه تان و یا دعواهای خانوادگی  تشدید می شوند و با تکرر علایم بیماری تان در این مواقع  بیشتر می شود. استرس علائم بیماری شما را تشدید می کند ولیکن علت ایجاد کننده آنها نیست.

•    هورمون: از آنجایی که شانس ابتلاء در زنان دوبرابر است محققان بر این باورند که تغییرات هورمونی در این شرایط نقش دارند. بسیاری از زنان اظهار می نمایند که در نزدیکی دوران قاعدگی خود و یا در طول این دوران علائم بیماری آنها تشدید می یابد.

•    بیماری های دیگر: گاهی اوقات بیماری های دیگری مانند ابتلا به  اسهال حاد عفونی (آماس گوارشی) می تواند محرک IBS گردد.  
 

برخی از افراد هرازچند گاهی دچار علائم سندرم روده تحریک پذیر می شوند اگر شرایطی به شرح زیر برای شما مصداق داشته باشد شانس ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS ) در شما بیشتر می گردد:  

•    اگر جوان هستید: سندرم روده تحریک پذیر در 50 درصد از افراد قبل از سن 35 سالگی شروع می شود.

•     اگر زن هستید: به طور کلی تعداد مبتلایان زن دو برابر تعداد مبتلایان مرد است.

•     اگر سابقه خانوادگی ابتلا به IBS را دارا هستید: مطالعات نشان داده اند که افرادی که اعضای درجه یک خانواده آنها، مانند والدین یا خواهر و برادر، مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر هستند خطر ابتلا به این سندرم در آنها بیشتر است.

محققان قصد دارند دریابند که آیا علت اینکه سابقه خانوادگی بیماری برافزایش خطر ابتلاء به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) موثر است به اثر ژن ها بر می گردد و یا اینکه عوامل مشترک دیگری درمحیط خانواده در افزایش احتمال ابتلاء به سندرم روده تحریک پذیر دخیل هستند و یا هر دو عامل ژنتیک و عوامل محیطی خانواده در افزایش خطر سهیم می باشند.
 

اسهال و یبوست که هر دو از علائم سندرم روده تحریک پذیر هستند می توانند محرک ایجاد هموروئید باشند. به علاوه چنانچه شما مجبور به اجتناب از برخی غذاها شوید این امکان وجود دارد که مواد مغذی مورد نیاز بدنتان را به اندازه کافی دریافت نکنید و در نتیجه به سوء تغذیه مبتلا گردید.

از مهم تریم عوارض بیماری سندرم روده تحریک پذیر اثری است که این سندرم بر کیفیت کلی زندگی فرد می گذارد. سندرم روده تحریک پذیر (IBS) توانایی های زیر را محدود می کند:

•    اثر بر روابط دوستانه و روابط خانوادگی. چنانچه شما مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) باشید در هنگام دوری از منزل، ممکن است برخی از مشکلات مربوط به بیماری منجر به اجتناب از برخی تعهدات اجتماعی و روابط اجتماعی مطلوب گردد و لذا بر روابط اجتماعی شما اثر نامطلوب  گذارد.  

•    اثر بر لذت بردن از روابط جنسی سالم .ناراحتی های  فیزیکی سندرم روده تحریک پذیر (IBS) می تواند منجر به ناخشنودی از روابط جنسی و یا حتی روابط جنسی دردناک شود.

•    اثر بر توانایی شغلی  و کاری. افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) سه برابر دیگر افراد در روزهای کاری خود غیبت می کنند.

وجود اثرات نامطلوب مذکور باعث می شوند فرد احساس کند به اندازه ای که باید از زندگی اش  بهره نمی برد و چنین حسی می تواند منتهی به حس پوچی و عدم انگیزه و یا حتی افسردگی شود.
 

در صورتیکه دچار علائم سندرم روده تحریک پذیر (IBS) هستید از پزشک معالج  وقت ملاقات بگیرید. ممکن است که پزشک بعد از ارزیابی های اولیه شما را به منظور اجرای آزمایشهای گسترده تر و تخصصی تر به یک متخصص بیماری های گوارشی ارجاع دهد. برخی  اطلاعاتی که شما را جهت کسب آمادگی برای جلسه ویزیت پزشک یاری می رسانند  به شرح زیر گرد آوری شده اند:

اقداماتی که شما باید انجام دهید
 •    هر نوع علائمی را که تجربه کرده اید همراه با طول مدت آنها یادداشت کنید. از این طریق به پزشک خود کمک خواهید کرد تا فاکتورهای محرک بیماری را تشخیص دهد.
 •    اطلاعات کلیدی شخصی خود را یادداشت کنید، از جمله هر نوع تغییر یا استرسی که اخیراً در زندگیتان رخ داده است. این فاکتورها می توانند نقش کلیدی در تکرر و شدت علائم سندرم داشته باشند.
•    لیستی از اطلاعات کلیدی بالینی خود را تهیه کنید. از جمله هر نوع بیماری یا شرایطی که به واسطه آنها تحت درمان هستید و نام تمام داروها و مکمل هایی که دریافت می کنید. چنانچه قبلاً علائم شما مورد ارزیابی پزشکی واقع شده است مدارک پزشکی آنها را برای جلسه ویزیت به همراه خود ببرید.
•    در صورت امکان یکی از اعضای خانواده و یا یکی از دوستان خود را برای این جلسه به همراه خود ببرید. کسی که شما را همراهی می کند در یادآوری گفته های پزشک به شما کمک خواهد کرد.
 •    سوالات خود را یادداشت کنید. آماده کردن و یادداشت کردن لیست سوالات این امکان را به شما می دهد که بیشترین استفاده را از وقت جلسه ویزیت ببرید.

در رابطه IBS سوالات اساسی که می توانید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
•    آیا من مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) هستم؟
•    آیا علل دیگری برای ابتلاء من به این سندرم وجود دارد؟
•    چه تست های تشخیصی مورد نیاز است؟
•    چه نوع روش درمانی را در آغاز توصیه می کنید؟
•    چنانچه اولین درمان کار نکرد و موثر نبود چه روش درمانی را بعد از آن امتحان می کنیم؟
•    آیا عوارض جانبی ای مرتبط با این روش های درمانی وجود دارند؟
•    آیا گمان می کنید که عوامل غذایی نیز در علائم بیماری من نقش دارند؟
•    چه تغییراتی در رژیم غذایی علائم بیماری ام را کاهش می دهند؟
•    آیا تغییراتی در زمینه سبک زندگی ام وجود دارند که با انجام آنها بتوانم علائم بیماری خود را کاهش داده و یا کنترل کنم؟
•    آیا صحبت با یک مشاور را به من توصیه می کنید؟
•    آیا وضعیت بیماری من مزمن است؟
•    میزان انتظار شما از بهبودی من بعد از اجرای روش درمانی چه قدر است؟

در کنار سوالاتی که یادداشت کرده اید تا از پزشک خود بپرسید، هر زمان مطلبی را در حین جلسه متوجه نشده اید در رابطه با پرسیدن آن  تردید نکنید.
 
 

از پزشک چه انتظاری باید داشته باشید

پزشک سوالاتی از شما خواهد پرسید. آمادگی برای پاسخگویی به آنها این امکان را برای شما فراهم می سازد تا زمان بیشتری را برای کسب اطلاعات در زمینه موضوع های مورد نظرتان داشته باشید :
•    علائم بیماری شما چیست؟
•    چه زمانی اولین بار متوجه این علائم شدید؟
•    آیا علائم بیماری شما گذرا هستند و یا برای مدت زمانی طولانی طول می کشد؟
•    آیا عواملی هستند که علایم بیماری تان را تحریک کنند (مثلاً عواملی مانند برخی غذاها، استرس و یا دوره قاعدگی در زنان)؟
•    آیا به صورت نا خواسته دچار کاهش وزن شده اید؟
•    آیا متوجه وجود خون در مدفوع خود شده اید؟
•    آیا دچار استفراغ می شوید؟
•    آیا اخیراً استرس زیاد، مشکلات احساسی و یا تجربه از دست دادن را داشته اید؟
•    برنامه غذایی معمول روزانه شما چیست؟
•    آیا تاکنون تشخیص آلرژی غذایی و یا عدم تحمل لاکتوز را در شما داده اند؟
•    آیا تاکنون یک بیماری یا شرایط بالینی دیگری را در شما تشخیص داده اند؟
•    چه نوع داروهایی را دریافت می کنید شامل: هر نوع  داروی تجویزی و یا داروی آزاد بدون نسخه، مکمل ویتامینی، گیاه درمانی و یا هر نوع مکمل دیگر؟
•    آیا سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری های روده ای و یا سرطان کولون را دارید؟
•    به چه میزان علائم بیماری کیفیت زندگیتان را تحت تاثیر قرار داده است از جمله تاثیر بر روابط شخصی و توانایی های عملکردی شما در مدرسه و یا محیط کار؟

هر چند از هر 5 نفر بزرگسال، 1 نفر به علائم و نشانه های سندرم روده تحریک پذیر مبتلا می باشند ولی تنها کمتر از نیمی از افراد مبتلا به دنبال درمان پزشکی می روند. بسیار حائز اهمیت است که اگر دچار یکسری تغییرات مداوم در حالات روده ای خود و یا دچار علائم مداوم  سندرم روده تحریک پذیر گشتید می بایست به پزشک مراجعه نمایید چراکه این حالت ها می توانند نمایانگر عوارض جدی تری مانند سرطان کولون باشند. پزشک می تواند شما را در پیدا کاردن راه حلی جهت  تخفیف و بهبود علائم بیماری یاری رساند ونیز در جهت پیشگیری از ابتلا به دیگر بیماری های جدی تر کولون (بیماری هایی مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون که نمونه هایی از بیماری التهابی روده هستند) و سرطان کولون شما را یاری خواهد کرد؛ همچنین  پزشک شما را در جهت رهایی از عوارض احتمالی ناشی از  این بیماری مانند اسهال مزمن نیز کمک خواهد کرد.

روش های تشخیصی:

تشخیص دقیق سندرم روده تحریک پذیر نیازمند  انجام طیف کاملی از آزمایشات بالینی است. از آنجاییکه نشانه های جسمانی و فیزیکی برای تشخیص قطعی سندرم روده تحریک پذیر وجود ندارد، اکثر پزشکان علائم بیمار را با معیارهای تشخیصی (مانند معیارهای Romeیا manning) مقایسه می کنند. محققان برای کمک به این فرایند یک معیار تشخیصی تعریف کرده اند به نام معیار Rome. این معیار در سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و دیگر نارسایی های عملکردی گوارشی مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به این معیار شما پیش از تشخیص سندرم روده تحریک پذیر توسط پزشک، بایستی دچار برخی علائم و نشانه های خاص باشید. مهم ترین آنها درد شکمی و ناراحتی شکمی به مدت حداقل 12 هفته است. لزوماً هفته ها نباید پیوسته باشند. همچنین باید حداقل دو مورد از موارد زیر را دارا باشید:

•    تغییر در تکرر و غلظت مدفوع: به عنوان مثال ممکن است مدفوع شما از حالت طبیعی یک بار در روز مدفوع به 3 بار یا بیشتر برسد و میزان شلی و سفتی مدفوع شما تغییر کند و برای مثال به مدفوع شل و آبکی در روز و یا تنها یک بار مدفوع  سفت در هر 3 یا 4 روز تغییر یافته باشد.

•    حالتی که احساس کنید نمی توانید روده خود را در هنگام اجابت مزاج به طور کامل تخلیه کنید.

•    وجود مخاط در مدفوع

•    تولید گاز و یا نفخ شکمی

همچنین پزشک شما را از لحاظ ابتلاء به دیگر نشانه ها و علائمی که می توانند نمایانگر شرایط جدی تری باشند، مورد ارزیابی قرار خواهد داد و برخی علائم که علائم پرخطر (قرمز) نامیده می شوند منجر به اجرای  اقدامات سریع تری برای انجام  تست های اضافه می شوند. این علائم خطرناک (قرمز) عبارتند از:
•    ابتلاء جدید بعد از سن 50 سالگی
•    کاهش وزن بدون علت
•    خونریزی از رکتوم
•    تب
•    تهوع یا استفراغ
•    درد شکمی که بعد از اجابت مزاج نیز به طور کامل برطرف نشود
•    اسهال مداوم یا اسهالی که شما را از خواب بیدار می کند

چنانچه شما دارای هر یک از علائم قرمز باشید، به تست های اضافی برای ارزیابی بیشتر شرایط خود نیاز خواهید داشت.

چنانچه شرایط شما منطبق با معیار سندرم روده تحریک پذیر (IBS) بوده و هیچ یک از علائم قرمز را ندارید، پزشک پیشنهاد یک دوره درمان بدون انجام تست های اضافی را خواهد داد. اما چنانچه به درمان پاسخ ندهید به انجام تست های اضافه نیاز خواهید داشت.

تست های اضافه و مازاد بر تست های معمول:

این امکان وجود دارد که پزشک تست های متعدی را توصیه کند؛ از جمله کشت مدفوع به منظور بررسی وجود عفونت یا مشکلات سوء جذب. تست هایی که برای بررسی علل احتمالی علائم بیماری شما انجام میشوند عبارتند از:

•    سیگموئیدوسکوپی. این تست قسمت پایینی کولون (سیگمویید) را به وسیله یک لوله نورانی قابل انعطاف به نام سیگموایدوسکوپ، بررسی می کند.

•    کولونوسکوپی. در برخی موارد پزشک این تست را انجام می دهد. در این تست به وسیله یک لوله کوچک قابل انعطاف کل طول کولون را مورد بررسی قرار می دهند.

•    سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری). سی تی اسکن تصاویری را با کمک اشعه X از ارگان های درونی بدن بر روی صفحه کامپیوتر تولید می کند. سی تی اسکن شکم و لگن به پزشک کمک می کند که دیگرعلل احتمالی علائم شما را رد کند و بتواند علت اصلی را تشخیص دهد.

•    تست عدم تحمل لاکتوز. لاکتاز آنزیمی است که برای هضم قند موجود در لبنیات به آن نیاز دارید. چنانچه بدن شما این آنزیم را تولید نکند شما به علائمی مشابه علائم سندرم روده تحریک پذیر دچار خواهید شد من جمله درد شکمی، تولید گاز و نفخ. برای اینکه پزشک متوجه شود علت علائم شما عدم تحمل لاکتوز است دستور تست را خواهد داد و یا از شما می خواهد شیر و محصولات شیر را به مدت چندین هفته از برنامه غذایی خود حذف کنید.

•    آزمایش خون. بیماری سلیاک (اسپروی غیرگرمسیری) حساسیت به پروتئین گندم است که منجر به ظهور علائمی شبیه به علائم سندرم روده تحریک پذیر می شود. آزمایش خون به تشخیص احتمال این بیماری کمک می کند.

• کولونوسکوپی (Colonoscopy)‎
• سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر (Flexible sigmoidoscopy)‎
• سی تی اسکن (CT scan)‎

از آنجاییکه علل ایجاد کننده سندرم روده تحریک پذیر به طور دقیق مشخص نمی باشد، درمان بر تخفیف و از بین بردن علائم بیماری،  تمرکز دارد تا فرد بتواند تا حد ممکن زندگی عادی خود را داشته باشد.

در بسیار از موارد، از طریق مدیریت استرس و ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی و سبک زندگی، قادر خواهید بود که با موفقیت علائم ملایم این سندرم را کنترل نمایید. ولیکن چنانچه مشکلات و علائم بیماری شما شدید باشند به راهکاری بیش از تغییرات سبک زندگی نیاز خواهید داشت. معمولاً پزشک پیشنهادات زیر را به شما می کند:

•    مکمل فیبر. دریافت مکمل فیبر مانند پسیلیوم (متاموسیل) یا متیل سلولوز (سیتروسل) همراه با مایعات به کنترل یبوست کمک می کنند.

•    داروهای ضد اسهال. داروهای بدون نیاز به نسخه ای مانند لپرامید (ایمدیوم) به کنترل اسهال کمک می کنند.

•    داروهای آنتی کولینرژیک. برخی از افراد نیاز به دریافت داروی آنتی کولینرژیک دارند. این دسته از داروها بر سیستم اعصاب (سیستم سمپاتیک و پاراسمپاتیک) موثرند که اسپاسم های دردناک روده ای را از بین می برند. این دسته دارویی برای افرادی که دچار اسهال هستند نیز کمک کننده است ولیکن یبوست را تشدید میکند.

•    داروهای ضد افسردگی. چنانچه علائم شما شامل درد یا افسردگی باشد، پزشک داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای و یا داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) را تجویز خواهد کرد. این داروها در کنارمهار فعالیت نورون ها و در نتیجه کنترل روده ها، به درمان افسردگی کمک میکنند. چنانچه شما مبتلا به اسهال و درد شکمی بدون افسردگی هستید، پزشک پیشنهاد داروی ضعیف تری از ضدافسردگی های سه حلقه ای را خواهد داد؛ دارویی مانند ایمیپرامین (تفرانیل) و آمی تریپتیلین. عوارض جانبی این داروها شامل خواب آلودگی و یبوست می باشد. تجویز داروهای SSRIs مانند فلوکستین (پروزاک، سارافم) یا پاروکستین (پاکسیل) در صورت ابتلاء شما به افسردگی و درد و یبوست، کمک کننده هستند.

•    آنتی بیوتیکها. نقش آنتی بیوتیک ها در درمان سندرم روده تحریک پذیر (IBS) به طور کامل مشخص نشده است. برخی از افرادی که علائم بیماری آنها به دلیل رشد بیش از حد باکتری ها در روده شان است درمان آنتی بیوتیکی در آنها موثر است.

 
داروهای مخصوص درمان IBS

در حال حاضر دو نوع دارو در درمان IBS به ثبت رسیده است:
•    آلوسترون (لترونکس). این دارو یک آنتاگونیست گیرنده عصبی است که در جهت استراحت دادن به کولون و کند کردن حرکت مدفوع در طول لوله پایین رونده طراحی شده است. این دارو بعد از تجویز نسخه اصلی آن از بازار فروش جمع آوری شد چراکه با عوارض جدی و وخیمی مرتبط می شد. سازمان غذا و دارو (FDA) با ایجاد یکسری محدودیت اجازه فروش دوباره این دارو را صادر کرده است. این دارو تنها توسط پزشک در موارد شدید اسهال ناشی از سندرم و در زنانی که به درمان های دیگر پاسخ نداده اند تجویز می شود. اثربخشی درمان با این دارو برای استفاده در آقایان ثابت نشده است. به طور کلی آلوسترون را تنها زمانی باید استفاده کرد که درمان های معمول جوابگو نباشند. به علاوه این دارو به دلیل عوارض جانبی اش تنها باید توسط متخصص گوارشی با تخصص IBS تجویز گردد.

•    لوبیپرستون (آمیتیزا). این دارو برای مصرف در زنان بالای 18 سال مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) همراه با یبوست به تایید رسیده است. تاثیرگذاری آن در مردان به اثبات نرسیده است. لوبیپرستون فعال کننده کانال کلرید است که دوبار در روز دریافت می شود. مکانیسم اثر آن از طریق افزایش ترشح مایعات به درون روده کوچک است که منجر به تسهیل انتقال مدفوع خواهد شد. عوارض جانبی معمول عبارتند از تهوع، اسهال، و درد شکمی. تحقیقات بیشتری برای درک دقیق اثربخشی و بی خطر بودن این دارو مورد نیاز است. در حال حاضر این دارو تنها درزنان بالای 18 سال مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) که دچار یبوست شدید هستند و به دیگر درمانها پاسخ نداده اند، تجویز می شود.

• مبورین (Mebeverine)‎
• کلیدینیوم+ کلردیازپوکساید ( کلیدینیوم - سی) (Clidinium+Chlordiazepoxide)‎
• بلادونا پی بی (Belladonna PB)‎

•    به طور منظم ورزش کنید. ورزش به درمان افسردگی و استرس کمک کرده و منجر به انقباضات طبیعی در روده های شما می شود و باعث می شود که شما احساس بهتری نسبت به خود داشته باشید. چنانچه قبلاً فرد بی تحرکی بودی، به آهستگی شروع کنید و به تدریج زمان ورزش خود را افزایش دهید. چنانچه مبتلا به بیماری های دیگری نیز هستید قبل از شروع هر نوع برنامه ورزشی با پزشک خود مشورت کنید.

•    از داروهای ضداسهال و لاکساتیو (داروی درمانی برای یبوست) با احتیاط استفاده کنید. چنانچه از داروهای بدون نیاز به نسخه مانند ایمودیوم (Imodium) و یا کاپکتات (Kaopectate) استفاده می کنید، سعی کنید از کمترین دوز آنها استفاده نمایید. ایمودیوم را 20 تا 30 دقیقه قبل از غذاخورن دریافت کنید به ویژه وقتی که میدانید غذایی که می خواهید مصرف کنید می تواند منجر به اسهال در شما شود. استفاده های طولانی مدت این داروها در صورتیکه به طور مقتضی دریافت نشوند، مشکل زا خواهد بود. مطالب ذکر شده در مورد لاکساتیو (laxatives) نیز صحت دارد. هرنوع سوالی دررابطه با این داروها دارید با پزشک خود و یا یک داروساز در میان بگذارید.
 

در بسیاری از موارد تغییرات ساده ای در سبک زندگی و رژیم غذایی می تواند شما را از دست این سندرم راحت سازد. اگرچه بدن بلافاصله به این تغییرات پاسخ نمی دهد ولیکن هدف شما باید یافتن راه حل هایی با اثرات طولانی مدت باشد نه گذری و کوتاه مدت. این تغییرات عبارتند از:

•    درمان با فیبر را امتحان کنید. زمانیکه شما دچار سندرم روده تحریک پذیر هستید، فیبر می تواند یک راه حل باشد. اگرچه کمک به از بین رفتن یبوست می کند ولیکن می توان تولید گاز کرده و کرامپ شکمی را تشدید کند. بهترین راهکار این است که به تدریج درطول چندین هفته مقادیر فیبر دریافتی را در رژیم غذایی خود افزایش دهید. مواد غذایی غنی از فیبر عبارتند از غلات کامل و سبوس دار، میوه ها، سبزیجات و حبوبات. چنانچه علائم و نشانه های این سندرم در شما همچنان وجود دارند و یا تشدید شدند با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است به مشاوره با یک رژیم درمان نیاز پیدا کنید. برخی از افراد با محدود کردن فیبر رژیم غذایی و در عوض دریافت مکل فیبر بهتر نتیجه می گیرند درواقع در این حالت گاز و نفخ کمتری ایجاد می شود. چنانچه مکمل فیبر (مانند پسیلیوم یا سیتروسل) دریافت می کنید حتماً مصرف آن را به  صورت تدریجی شروع کرده و روزانه مقادیر فراوانی آب بنوشید تا تولید گاز، نفخ و یبوست را به حداقل برسانید. چنانچه دریافتید که دریافت فیبر به  درمان علائم سندرم روده تحریک پذیر (IBS) در شما کمک می کند، برای کسب بهترین نتایج آن را به صورت منظم دریافت نمایید.

•    از مصرف غذاهای مشکل زا و محرک اجتناب نمایید. اگر غذایی علائم بیماری شما را تشدید می سازد آن را مصرف نکنید که معمول ترین آنها عبارتند از: الکل، شکلات، نوشیدنی های حاوی کافئین مانند قهوه و سودا، داروهای حاوی کافئین، لبنیات، شیرین کننده بدون قند مانند سوربیتول و مانیتول. چنانچه گاز مشکل شماست غذاهایی که این مشکل را تشدید می سازند از برنامه غذایی خود حذف کنید که عبارتند از حبوبات، کلم، گل کلم  و بروکلی. غذاهای پرچرب نیز در برخی از افراد ایجاد ناراحتی می کنند. جویدن آدامس و یا نوشیدن مایعات از طریق نی باعث بلعیدن هوا  و در نتیجه تولید گاز بیشتری می شوند.

•    در زمان ها و فواصل منظم غذا بخورید. هیچ وعده غذایی را حذف نکیند. سعی کنید هر روز در زمان های یکسان وعده های غذایی خود را صرف کنید تا به عملکرد منظم روده های خود کمک کرده باشید. چنانچه دچار اسهال هستید، خوردن وعده های غذایی کوچک و کم حجم با تکرر بیشتر احساس بهتری به شما میدهد ولیکن چنانچه دچار یبوست هستید خوردن مقادیر بزرگی از غذاهای پرفیبر در حرکت غذا در طول روده ها به شما کمک خواهد کرد.

•    مراقب محصولا لبنی باشید. چنانچه شما عدم تحمل به لاکتوز دارید سعی کنید ماست را جایگزین شیر کنید و یا از محصولات حاوی آنزیم لاکتاز استفاده کرده تا به هضم و شکستن لاکتوز در بدن  شما کمک کند. مصرف مقادیر کوچک محصولات لبنی و یا دریافت ترکیبی آنها با دیگر غذاها نیز می تواند کمک کننده باشد. به هرجهت  در برخی موارد شما نیاز پیدا می کنید تا به طور کامل لبنیات را از برنامه غذایی خود حذف کنید. در این جور مواقع حتماً مقادیر کافی پروتئین، کلسیم و ویتامین های گروه B را از دیگر منابع دریافت نمایید.

•    مقادیر فراوانی مایعات بنوشید. سعی کنید روزانه مقادیر فراوانی مایعات بنوشید. آب بهترین انتخاب است. الکل و نوشیدنی های حاوی کافئین، روده شما را تحریک می کنند و اسهال را تشدید می کنند. نوشیدنی های کربناته نیز تولید گاز می کنند.

درمان های جایگزین:

درمان های سنتی زیر می توانند در کاهش علائم سندرم روده تحریک پذیر کمک کننده باشند:
•    طب سوزنی. اگرچه نتایج متناقضی در رابطه با اثرات طب سوزنی بر علائم سندرم روده تحریک پذیر وجود دارد ولیکن بسیاری از افراد در جهت کاهش اسپاسم های ماهیچه ای و بهبود عملکرد روده ای از آن استفاده می کنند.

•    گیاه درمانی. نعنا یک گیاه ضداسپاسم طبیعی است که منجر به استراحت ماهیچه های صاف در روده ها می شود. نعنا منجر به اثرات درمانی کوتاه مدت بر علائم سندرم روده تحریک پذیر (IBS) می شود ولیکن نتایج مطالعات در رابطه با اثرات درمانی آن متناقض هستند. چنانچه از قرص نعنا استفاده می کنید نوعی از کپسول های آن را دریافت کنید که پوشش آنها در روده از بین می رود. این احتمال وجود دارد که نعنا سوزش معده را تشدید کند. قبل از دریافت هر نوع گیاه دارویی پزشک خود را در جریان بگذارید تا احتمال تداخل آن با دیگر داروهای دریافتی شما را بررسی کند.

•    هیپنوتیزم. این احتمال وجود دارد که هیپنوتیزم بتواند درد و نفخ شما را کاهش دهد. یک مربی حرفه ای می تواند به شما آموزش دهد که چگونه وارد فاز آرامش شوید و شما را در چگونگی ریلکس سازی ماهیچه های روده ای راهنمایی خواهد کرد.

•    پروبیوتیک ها. پروبیوتیک های باکتری های خوب هستند که به طور طبیعی در روده های شما زندگی می کنند و در برخی غذاها مانند ماست و یا در مکمل های غذایی یافت می شوند. پیشنهاد شده است که افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر مقادیر کافی از باکتری های خوب را در بدنشان ندارند و لذا افزودن آنها به برنامه غذایی در تخفیف علائم بیماری آنها موثر است. برخی مطالعات دریافته اند که پروبیوتیک ها منجر به کاهش علائمی از سندرم روده تحریک پذیر مانند درد شکمی و نفخ می شوند. مطالعات بیشتری در این مورد لازم است.

•    ورزش منظم، یوگا، ماساژ و مدیتیشن. تمامی این راهکارها در جهت فرونشاندن استرس موثر هستند. برای انجام آنها می توانید در کلاس های مربوط به آنها ثبت نام کنید و یا خود در منزل با استفاده از کتاب ها، نوار های ویدیویی و CD به اجرای آنها بپردازید.

حمایت و پشتیبانی:

زندگی با سندرم روده تحریک پذیر نیاز به شهامت و تلاش دارد. این سندرم می تواند دردناک، ناراحت کننده و ناامید کننده باشد و این توانایی را دارد که کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد. پیشنهادات زیر  می توانند به شما در سازش آسان تر با این سندرم کمک کنند:

•    تا جاییکه می توانید در رابطه با IBS اطلاعات جمع آوری کنید. با پزشک خود در مورد این سندرم صحبت کنید، به اینترنت مراجعه کنید و به منابع قابل اطمینانی دسترسی پیدا کنید. کتاب ها و پمفلت های آموزشی این سندرم را مطالعه کنید. مطلع بودن از شرایطتان این امکان را به شما می دهد که بهتر از عهده آن برآیید.

•    عوامل محرک IBS را تعیین کنید. این یک قدم کلیدی است؛ هم از جهت مدیریت شرایط بیماری خود و هم از جهت کمک به ایجاد حس کنترل زندگی.

•    دیگر مبتلایان به IBS را پیدا کنید. صحبت با افرادی که با شما نقطه مشترک دارند و می دانند شما چه راهی را درپیش گرفته اید، تسکین بخش است. سعی کنید وارد انجمن های حمایت کننده سندرم روده تحریک پذیر (IBS) موجود در جامعه خود شوید و یا پیگیر فعالیت های آنها از طریق اینترنت شوید.
 

هرکسی در زندگی ناراحتی گوارشی ناشی از اضطراب و نگرانی را تجربه می کند. ولیکن چنانچه شما مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) باشید، مشکلات ناشی از استرس مانند درد شکمی و اسهال با تکرر بیشتر و شدت بیشتری همراه هستند. یافتن راههایی برای سازش با استرس در پیشگیری ازعلائم کمک کننده خواهد بود و آنها را آرام خواهد کرد:

•    مشاوره. در بسیاری از موارد یک روانشناس یا روانپزشک می تواند به شما در یادگیری کاهش استرس کمک کند. او این کار را با نگاهی بر چگونگی پاسخ شما به وقایع مختلف و سپس کار کردن با شما به منظور تعدیل یا تغییر آن پاسخ ها انجام می دهد.

•    بیوفیدبک (پس نورد زیستی). یک فرایند تجهیز موجود زنده با در نظر گرفتن متغییرهای فیزیولوژیکی مانند ضربان قلب، فشارخون و درجه حرارت پوست، است که این عمل غالباً باعث می شود که موجود زنده روی این متغییرها تا حدودی کنترل ارادی کسب کند. این تکنیک کاهنده استرس، به شما در کاهش تنش های ماهیچه ای و کند کردن ضربان قلب از طریق فیدبک دستگاه کمک می کند. بعدها شما یاد می گیرید که چگونه این تغییرات را خودتان کنترل کنید. هدف وارد ساختن شما به یک فاز استراحت است تا نتیجتاً بتوانید راحت تر با استرس کنار بیایید.

•    تمرین های کسب آرامش تدریجی. این تمرین ها به ریلکس کردن یک به یک ماهیچه های بدن کمک می کنند. ابتدا با انقباض ماهیچه های کف پایتان شروع می کنید و بعد تمرکز کرده تا به آرامی تمام تنش های موجود را بیرون کنید. بعد نوبت به انقباض و ریلکس کردن ماهیچه های پشت پا می رسد. تمرین را تا رسیدن به تمام ماهیچه بدن از جمله ماهیچه های چشم و ماهیچه های سر و ریلکس کردن تمامی آنها ادامه می دهید.

•    تنفس عمیق. بیشتر بزرگسالان از ناحیه قفسه سینه خود نفس می کشند. ولیکن چنانچه از دیافراگم خود (ماهیچه ای که قفسه سینه را از شکم جدا می کند) نفس بکشید آرام تر خواهید بود. در زمان دم اجازه دهید شکم به خوبی منقبض شده و در هنگام بازدم خودش به طور طبیعی منبسط خواهد شد. تنفس عمیق می تواند در استراحت ماهیچه های شکمی کمک کننده باشد که منتج به فعالیت نرمال تر روده ای خواهد شد.

•    تکنیک های دیگر. 20 دقیقه در روز را صرف فعالیت های مورد علاقه خود کنید فعالیت هایی که فکر می کنید باعث ریلکس شدن و آرامش  شما می شوند؛ مانند گوش دادن به موسیقی، مطالعه کتاب، انجام بازی های کامپیوتری و یا حتی غوطه ور شدن در یک وان حمام آب گرم.