آمفیزم‎

Emphysema



آمفیزم به تدریج به کیسه های هوایی (آلوئول ها) موجود در ریه شما آسیب می زند و به طور پیشرونده موجب تنگی نفس بیشتر شما می شود. آمفیزم یکی از چندین بیماری ای است که تحت عنوان کلی  بیماری های انسدادی مزمن ریه  (COPD) شناخته می شوند.

سیگار کشیدن علت اصلی آمفیزم است.

کیسه های هوائی ریه ی شما مشابه خوشه های انگور هستند. در آمفیزم، دیواره ی داخلی کیسه های هوایی ضعیف و در نهایت پاره می شوند  و به جای چندین فضای کوچک یک فضای بزرگتری از هوا را ایجاد می کنند. این امر سطح ریه ها را کاهش می دهد و درنتیجه مقدار  اکسیژنی  که می خواهد به جریان خون برسد را کاهش می دهد. در هنگام بازدم، کیسه های هوایی آسیب دیده به خوبی کار نمی کنند. درنتیجه هوای قدیمی در داخل آنها به دام می افتد و درنتیجه هیچ فضایی برای ورود هوای تازه ی غنی از اکسیژن وجود نخواهد داشت.
 

شما می توانید چندین سال به بیماری آمفیزم مبتلا باشید بدون آنکه به علائم و نشانه های آن توجه کرده باشید. علامت اصلی آمفیزم تنگی نفس است که معمولا به تدریج شروع می شود. ممکن است از انجام فعالیت هایی که موجب تنگی نفستان می شوند اجتناب کنید و این علائم تا زمانیکه باعث اختلال در انجام فعالیت های روزانه تان نشود مشکلی ایجاد نخواهند کرد. در نهایت آمفیزم حتی در زمان استراحت نیز موجب تنگی نفس شما خواهد شد.
 


علائم و نشانه های مرتبط

عواملی که باعث افزایش خطر ایجاد آمفیزم می شوند موارد زیر هستند:
•    سیگار کشیدن. آمفیزم به احتمال زیاد در افرادی که سیگار می کشند بروز می کند. اما افردی که سیگار برگ و یا پیپ می کشند نیز در معرض ابتلا هستند. در کلیه ی افراد استعمال کننده ی دخانیات خطر ابتلا با افزایش تعداد سال های مصرف و نیز افزایش مقدار دخانیات مصرفی، افزایش می یابد.


•    سن. اگرچه آسیب ریوی که در بیماری آمفیزم رخ می دهد  به تدریج ایجاد می شود، اما اکثر افراد مبتلا به آمفیزم مرتبط با استعمال دخانیات، علائم اولیه ی بیماری را بین سنین 40 تا 60 سالگی تجربه می کنند.


•    قرار گرفتن در معرض دود سیگار سایرین. استعمال دود حاصل از مصرف دخانیات توسط سایرین که تحت عنوان استعمال دخانیات خارجی و یا محیطی نیز شناخته می شود، زمانیست که شما دود سیگار، سیگار برگ و یا پیپ سایر افراد را استنشاق می کنید. قرار گرفتن در معرض دود سیگار اطرافیان خطر ابتلا به آمفیزم را افزایش می دهد.


•    مواجه ی شغلی با دود و یا گرد و غبار. اگر شما گازهای شیمیایی و یا گرد و غبار ناشی از غلات، پنبه، چوب و یا محصولات استخراجی را استنشاق کنید، احتمال ابتلا به آمفیزم در شما بیشتر است. اگر شما سیگاری نیز باشید این احتمال به میزان زیادی افزایش می یابد.


•    قرار گرفتن در معرض آلودگی محیط داخلی و یا محیط خارجی. تنفس آلاینده های داخلی، مانند دود ناشی از سوخت های گرمایشی و همچنین آلاینده های محیط بیرون مانند اگزوز خودروها خطر ابتلا به آمفیزم را افزایش می دهد.




 


افراد مبتلا به آمفیزم با احتمال بیشتری در معرض ابتلا به عوارض زیر هستند:
•    کلاپس ریه (پنوموتوراکس). در بیمارانی که مبتلا به آمفیزم شدید هستند کلاپس ریه می تواند تهدید کننده ی زندگی باشد، به دلیل اینکه عملکرد ریه های این افراد به میزان زیادی کاهش یافته است. این مشکل شایع نیست اما اگر رخ دهد بسیار جدی است.


•    مشکلات قلبی. آمفیزم می تواند سبب افزایش فشار در شریان هایی گردد که ریه ها را به قلب متصل می کنند. این امر می تواند باعث ایجاد شرایطی تحت عنوان نارسایی قلبی ریوی شود، که در این حالت بخشی از قلب بزرگ و ضعیف می شود.  


•    حفره های بزرگ در ریه (giant bullae). در برخی افراد مبتلا به آمفیزم فضاهای خالی در ریه تحت عنوان بولا ایجاد می شود. بولاهای بزرگ می توانند به اندازه ی نیمی از ریه باشند. بولاهای بزرگ علاوه بر اینکه فضای در دسترس ریه را کاهش می دهند، می توانند سبب افزایش خطر پنوموتوراکس نیز شوند.
 


برای بررسی وجود آمفیزم ویزیت اول شما می تواند توسط پزشک اولیه خودتان و یا توسط متخصص بیماری های ریوی انجام شود.

 

آنچه که شما می توانید انجام دهید
قبل از ملاقات با پزشک، نیاز است که شما  لیستی از پاسخ به سوالات زیر تهیه کنید:
•    آیا شما سیگاری می کشید؟ اگر بله، چند بسته در روز و اینکه از چه زمانی شروع به مصرف سیگار کرده اید؟
•    آیا شما در معرض دود سیگار دیگران قرار دارید؟
•    آیا در هیچ یک از مشاغلتان با گازهای شیمیایی و یا گرد و غبار صنعتی مواجه داشته اید؟
•    آیا هیچ یک از افراد خانواده تان مشکل ریوی داشته است؟
•    به طور منظم چه داروها و مکمل هایی را مصرف می کنید؟


آنچه که شما باید از پزشک خود انتظار داشته باشید
ممکن است پزشک شما برخی از سوالات زیر را بپرسد:
•    آیا شما هر روز سرفه می کنید؟ اگر بله، از کی شروع شده است؟
•    اگر سیگاری هستید، آیا تا به حال برای ترک آن تلاش کرده اید؟
•    چه زمانی برای اولین بار متوجه تنگی نفس شدید؟
•    آیا کسی در خانواده ی شما آمفیزم داشته است؟
•    آیا تنگی نفس شما را از انجام وظایف روزانه تان باز می دارد؟
•    آیا تا به حال متوجه کبودی لب ها یا ناخن هایتان شده اید؟
•    آیا اخیراً کاهش و یا افزایش وزن داشته اید؟
 


 اگر برای چندین ماه است که تنگی نفس غیرقابل توجیه دارید، بویژه اگر در حال بدتر شدن است و در انجام فعالیت های روزانه تان اختلال ایجاد می کند، حتماً به پزشک خود مراجعه کنید.

 

سعی نکنید این تنگی نفس را به نداشتن آمادگی جسمانی، سن و یا وزنتان نسبت دهید. فوراً به پزشک مراجعه کنید اگر:
•    به علت تنگی نفس نمی توانید از پله ها بالا بروید
•    لبها یا ناخن هایتان با اعمال فشار کبود یا طوسی می شوند
•    هوشیار نیستید

 

علت اصلی آمفیزم مواجه ی طولانی مدت با محرک های موجود در هوا از جمله موارد زیر است:
•    استعمال تنباکو
•    استعمال ماری جوانا
•    آلودگی هوا
•    دود کارخانه ها

 

در موارد نادری آمفیزم به علت کمبود ارثی پروتئینی است که خاصیت ارتجاعی ریه را حفظ می کند. این حالت آمفیزم ناشی از کمبود آلفا -1 – آنتی تریپسین نامیده می شود.
 


روش های تشخیصی:

برای تعیین اینکه آیا به آمفیزم مبتلا هستید یا خیر، احتمالاً پزشک شما انواعی از آزمایش ها را توصیه می کند.

 

عکسبرداری

عکس سینه می تواند به تشخیص آمفیزم پیشرفته و رد سایر علل تنگی نفس کمک کند. اما ممکن است حتی با وجود ابتلا به آمفیزم، یافته های عکس سینه ی شما طبیعی باشد. توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) ترکیبی از  تصاویر اشعه ایکس گرفته شده از جهات مختلف برای ایجاد تصویری مقطعی از ارگان های داخلی است. اگر عمل جراحی ریه برای شما در نظر گرفته شود، احتمالاً پزشکتان یک سی تی اسکن ریه از شما می خواهد.


تست های آزمایشگاهی

جهت تعیین اینکه آیا ریه ها در انتقال اکسیژن به جریان خون و در گرفتن دی اکسید کربن از آن به خوبی عمل می کنند یا نه، خون گرفته شده از شریان مچ دستتان مورد آزمایش قرار می گیرد.

 

تست های عملکرد ریه ها

این آزمایش های غیرتهاجمی میزان هوایی که ریه ها می توانند در خودشان نگه دارند را اندازه گیری کرده و مشخص می کنند که آیا هوا به خوبی به داخل و خارج از ریه ها جریان می یابد یا نه.  همچنین این آزمایش ها می توانند تعیین کنند که آیا ریه ها اکسیژن را به خوبی به جریان خون می رسانند یا نه. یکی از معمول ترین این تست ها با استفاده از یک وسیله ی ساده به نام اسپیرومتر است که شما در داخل آن می دمید.
 

روش های درمانی:

آمفیزم قابل درمان نیست، اما درمان می تواند به تسکین علائم آن و آهسته کردن سرعت پیشرفت بیماری کمک کند:


•    توانبخشی ریوی. برنامه ی توانبخشی ریوی می تواند تکنیک ها و تمرینات تنفسی ای را به شما آموزش دهد که این تکنیک ها می توانند به کاهش تنگی نفس و بهبود توانایی شما در انجام تمرینات ورزشی کمک کنند.


•    درمان تغذیه ای. شما توصیه هایی در رابطه با تغذیه ی مناسب را نیز دریافت خواهید کرد. در مراحل اولیه ی آمفیزم، بسیاری از افراد نیاز به کاهش وزن دارند، درحالیکه اغلب افراد در مراحل بعدی آمفیزم نیاز به افزایش وزن دارند.


•    اکسیژن مکمل. اگر شما به آمفیزم شدید به همراه سطح پایین اکسیژن خون مبتلا هستید، استفاده ی منظم از اکسیژن در منزل و در هنگام ورزش می تواند تسکین دهنده باشد. بسیاری از افراد 24 ساعته از اکسیژن استفاده می کنند. اکسیژن معمولاً از طریق یک لوله ی باریک که در داخل سوراخ بینی شما جای می گیرد، استفاده می شود.

 

جراحی

بر اساس شدت آمفیزم شما، ممکن است پزشکتان 2-1 نوع  از جراحی های زیر را توصیه کند:
•    جراحی برای کاهش حجم ریه. در این روش جراح بخش های کوچکی از بافت آسیب دیده ی ریه را جدا می کند. حذف بافت های بیمار می تواند به بافت های باقی مانده ی ریه اجازه دهد گسترش یابند و کارآمدتر از گذشته عمل کنند و در نهایت می تواند به بهبود تنفس کمک کند.


•    پیوند ریه. اگر شما آمفیزم شدید داشته باشید و سایر درمان ها ناموفق باشد پیوند ریه مطرح می گردد.

 

 


روش های تشخیصی و درمانی

بر اساس شدت علائم شما، ممکن است پزشک داروهای زیر را تجویز کند:
•    برونکودیلاتورها (داروهای گشادکننده ی نایژه ها). این داروها از طریق شل کردن مجاری تنفسی تنگ شده می توانند به تسکین سرفه، تنگی نفس و مشکلات تنفسی کمک کنند. اما این داروها در درمان آمفیزم به اندازه ی درمان آسم و برونشیت مزمن موثر نیستند.


•    استروئیدهای تنفسی. داروهای کورتیکواسترویید استنشاقی که به صورت افشانه های تنفسی هستند ممکن است بتوانند به تسکین تنگی نفس کمک کنند. مصرف طولانی مدت این داروها ممکن است موجب تضعیف استخوان های شما گردد و همچنین خطر فشارخون بالا، دیابت و کاتاراکت (آب مروارید) را نیز افزایش دهند.


•    آنتی بیوتیک ها. اگر شما عفونت باکتریایی مثل برونشیت حاد و یا پنومونی دارید مصرف آنتی بیوتیک ها مناسب است.  

 

 


داروهای مرتبط

اگر به آمفیزم مبتلا هستید، باید قدم هایی را برای متوقف ساختن پیشرفت آن و محافظت از خود در برابر عوارض آن بردارید:


•    ترک سیگار. این مهمترین قدمی است که می توانید برای سلامت کلی خود بردارید و تنها راهی است که می تواند پیشرفت آمفیزم را متوقف سازد. اگر برای ترک سیگار به کمک نیاز دارید، در برنامه ی ترک سیگار شرکت کنید. تا جاییکه امکان دارد از استنشاق دود سیگار اطرافیان دوری کنید.


•     دوری از سایر محرک های تنفسی. از جمله ی این محرک ها بوی رنگ، دود اگزوز خودروها، برخی از بوهای ناشی از پخت و پز، برخی از عطرها و حتی شمع در حال سوختن است. به منظور کاهش آلاینده ها فیلتر دستگاه تهویه ی هوا را به طور منظم تعویض کنید.


•    ورزش منظم. اجازه ندهید که مشکلات تنفسی شما را از انجام ورزش منظم بازدارد که خود این امر می تواند ظرفیت تنفسی شما را به طور قابل ملاحظه ای افزایش دهد.


•    از خود در برابر هوای سرد محافظت کنید. هوای سرد می تواند موجب اسپاسم مسیرهای نایژه ای شود که این امر می تواند تنفس را مشکل تر کند. در طی هوای سرد قبل از خارج شدن از منزل جهت گرم نگه داشتن هوای وارد شده به ریه هایتان، شال گردن نرم و یا ماسک هوای سرد (که در داروخانه ها موجود است ) را در مقابل دهان و یا بینی خود قرار دهید.


•    جلوگیری از عفونت های تنفسی. در صورت توصیه ی پزشکتان واکسن پنومونی (ذات الریه) را تزریق کنید. تمام تلاش خود را جهت دوری کردن از تماس مستقیم با افراد دچار سرماخوردگی و یا آنفلوآنزا انجام دهید. اگر مجبورید که در فصل سرماخوردگی و یا آنفلوآنزا با افراد زیادی معاشرت داشته باشید، از ماسک صورت استفاده کنید، دستان خود را به طور منظم بشویید و یک قوطی مایع ضد عفونی کننده ی دست ها را برای استفاده در مواقع لزوم همراه داشته باشید.


حمایت و پشتیبانی:

تنگی نفس مرتبط با آمفیزم می تواند قابلیت شما برای مشارکت در فعالیت های روزانه را به میزان زیادی محدود کند. بسیاری از افراد منزوی و افسرده می شوند. جهت مقابله با تغییراتی که ابتلا به آمفیزم در زندگی شما بوجود می آورد، ممکن است شما نیاز داشته باشید به:


•    بیان احساسات خود. آمفیزم شما ممکن است برخی از فعالیت هایتان را محدود کند و بر روی برنامه ها و فعالیت های خانواده تان به گونه ای که انتظار ندارید تاثیر بگذارد. زمانیکه شما و خانواده تان بتوانید به طور شفاف در مورد نیازهای یکدیگر با هم صحبت کنید، شما بهتر خواهید توانست با مشکلات ناشی از این بیماری مواجه شوید. نسبت به تغییرات ایجاد شده در خلقیات خود و روابطتان با سایرین آگاه باشید و از مشاوره گرفتن نترسید.


•    یک گروه حمایتی در نظر بگیرید. برای افراد مبتلا به آمفیزم ممکن است نیاز به پیوستن به یک گروه حمایتی باشد. اگرچه گروه های حمایتی برای همه ی افراد و در همه کشورها نیستند اما یک منبع خوب اطلاعاتی در مورد درمان های جدید و روش های مقابله با استرس هستند. همچنین گذراندن زمان با افرادی که در شرایط مشابه شما هستند می تواند دلگرم کننده باشد. اگر علاقه مند به گروه های حمایتی هستید ، با پزشک خود صحبت کنید. 
 


برای پیشگیری از آمفیزم سیگار نکشید و یا از استنشاق دود سیگار دیگران دوری کنید. اگر با گازهای شیمیایی و یا گردو غبار کار می کنید، جهت محافظت از ریه هایتان از ماسک استفاده کنید.