موارد زیادی می توانند منجر به آریتمی قلبی شوند یا علت آریتمی قلبی باشند. این موارد عبارتند از:
• سکته قلبی
• بافت اسکار ناشی از سکته قلبی در زمان گذشته
• تغییرات در ساختار قلب مانند کاردیومیوپاتی
• گرفتگی عروق قلبی (بیماری عروق کرونر قلب)
• فشارخون بالا
• دیابت
• غده تیروئید پرکار
• مصرف سیگار و دخانیات
• مصرف بیش از حد الکل و کافئین
• مصرف مواد مخدر
• استرس
• داروها
• مکمل های تغذیه ای و درمان های گیاهی
• شوک الکتریکی
• آلاینده های هوا
چه ضربان قلبی طبیعی محسوب می شود؟
در زمان ضربان قلب، ایمپالس های الکتریکی که باعث انقباض قلب می شوند به صورت دقیق در داخل قلب شما حرکت می کنند. هرگونه وقفه یا تأخیر در این ایمپالس ها می تواند منجر به آریتمی شود.
قلب شما 4 بخش دارد. دو بخشی که یک سمت قلب را تشکیل می دهند و با یک دیواره به یکدیگر وصل هستند، یک پمپ را تشکیل می دهند. دو بخش بالایی قلب، دهلیز و دو بخش پایینی بطن نامیده می شوند.
در طول یک ضربان قلب، دهلیز منقبض شده و خون را وارد بطن می کند. بطن در این زمان در حالت استراحت قرار دارد. این انقباض دهلیز زمانی شروع می شود که گره سینوسی (گروه کوچکی از سلول ها در دهلیز راست قلب) یک ایمپالس الکتریکی را ارسال می کند که باعث انقباض دهلیز راست و چپ می شود. سپس این ایمپالس به سمت مرکز قلب حرکت می کند، جایی که گره دهلیزی بطنی در محل بین دهلیزها و بطن ها قرار دارد. در این زمان ایمپالس از گره دهلیزی بطنی عبور کرده و به سمت بطن ها حرکت می کند.
در یک قلب سالم، این مراحل معمولاً به آرامی انجام شده و منجر به ضربان قلب طبیعی 60 تا 100 بار در دقیقه در زمان استراحت می شود. ورزشکاران حرفه ای معمولاً در زمان استراحت، ضربان قلب کمتر از 60 بار در دقیقه دارند زیرا ضربان قلب آنها کارایی بیشتری دارد.
انواع آریتمی
پزشکان آریتمی قلبی را نه بر اساس منشأ ایجاد آن (دهلیز یا بطن) بلکه بر اساس اثری که بر ضربان قلب دارد به دو دسته زیر تقسیم می کنند:
• تاکیکاردی. تاکی کاردی به ضربان قلب بالا (ضربان قلب بیشتر از 100 بار در دقیقه در زمان استراحت) اطلاق می گردد.
• برادیکاردی. برادی کاردی به ضربان قلب پایین (ضربان قلب کمتر از 60 بار در دقیقه در زمان استراحت) اطلاق می گردد.
تاکیکاردی و برادیکاردی هیچکدام به معنی این نیستند که شما مبتلا به بیماری قلبی هستید. به عنوان مثال، در زمان ورزش، تاکیکاردی طبیعی تلقی می شود زیرا به منظور افزایش جریان خون بافت ها، ضربان قلب افزایش پیدا می کند.
تاکیکاردی هایی که منشأ دهلیزی دارند عبارتند از:
• فیبریلاسیون دهلیزی. این ضربان سریع و نامنظم دهلیزها از انواع شایع آریتمی می باشد. این نوع آریتمی معمولاً در سالمندان رخ می دهد. با افزایش سن، خطر ابتلاء به فیبریلاسیون دهلیزی افزایش می یابد که معمولاً به دلیل فرسودگی و آسیب دیدن قلب می باشد، به ویژه اگر فرد سالمند، مبتلا به فشارخون بالا یا سایر بیماری ها باشد. در طول فیبریلاسیون دهلیزی، پیام الکتریکی قلب که منجر به ضربان قلب می شود، نامنظم می شود. دهلیزها بسیار سریع منقبض می شوند (300 بار یا بیشتر در دقیقه) و به جای اینکه یک انقباض قوی داشته باشند تنها ارتعاشات بیهوده دارند (فیبریله می شوند). فیبریلاسیون دهلیزی می تواند خطرناک باشد و در طول زمان می تواند منجر به شرایط خطرناکی مانند سکته قلبی شود.
• فلوتر دهلیزی. فلوتر دهلیزی مشابه فیبریلاسیون دهلیزی می باشد. در فلوتر دهلیزی ضربان های قلب منظم تر و ریتمیک تر از فیبریلاسیون دهلیزی است.
• تاکیکاردی فوق بطنی (SVT). تاکی کاردی فوق بطنی یک واژه گسترده است که شامل اشکال آریتمی می شود که منشأ آنها قسمت های بالای بطن می باشند. تاکی کاردی فوق بطنی معمولاً باعث افزایش سریع ضربان قلب می شود که سریعاً شروع شده و قطع می شود و می تواند چندین ثانیه تا چندین ساعت ادامه پیدا کند. این حالت زمانی رخ می دهد که ایمپالس الکتریکی قلب در مسیری خارج از مسیر اصلی خود در داخل قلب حرکت کرده و دائما در این مسیر گردش می کند. اگرچه تاکی کاردی فوق بطنی معمولاً خیلی خطرناک نیست، علایم افزایش ضربان قلب می تواند تا حدی باعث ناراحتی بیمار شود.
• سندرم ولف- پارکینسون- وایت. یکی از علل تاکیکاردی فوق بطنی، سندرم ولف- پارکینسون- وایت است. در این بیماری بین دهلیزها و بطن ها، مسیرهای الکتریکی اضافی وجود دارد. این مسیرها باعث می شوند که پیام های الکتریکی قلب بدون عبور کردن از گره دهلیزی بطنی، از دهلیزها و بطن ها عبور کنند و این منجر به کوتاه شدن جریان پیام ها و ضربان قلب تند می شود.
تاکیکاردی هایی که در بطن ها رخ می دهند شامل موارد زیر هستند:
• تاکیکاردی بطنی. این نوع تاکیکاردی در واقع ضربان قلب سریع و نامنظم به دلیل ایمپالس های الکتریکی غیرطبیعی است که منشأ آنها بطن های قلب می باشند. این اختلال عمدتاً به دلیل ایمپالس الکتریکی است که در اطراف بافت اسکار ناشی از سکته قلبی در گذشته حرکت می کند. تاکی کاردی بطنی می تواند باعث انقباض بطن ها بیش از 200 بار در دقیقه شود.
اغلب حملات تاکیکاردی بطنی در افرادی با سابقه مشکلات و بیماری های قلبی مانند بافت اسکار یا آسیب در عضلات بطن که ناشی از بیماری عروق کرونر یا سکته قلبی هستند رخ می دهد. در برخی موارد، تاکیکاردی بطنی 30 ثانیه یا کمتر طول می کشد ( تاکیکاردی بطنی ناپایدار) و ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد یا منجر به ضربان های قلبی ناکارا شود. تاکیکاردی بطنی ناپایدار ممکن است باعث افزایش خطر ابتلاء به آریتمی های بطنی خطرناک مانند تاکیکاری بطنی پایدار و طولانی شود. حملات تاکی کاردی بطنی پایدار یک شرایط پزشکی اورژانسی محسوب می شود. اگر درمان پزشکی لازم و مناسب برای تاکیکاردی بطنی پایدار صورت نگیرد می تواند منجر به فیبریلاسیون بطنی شود.
• فیبریلاسیون بطنی. در فیبریلاسیون بطنی، ایمپالس های الکتریکی سریع و نامنظم در قلب باعث می شود که بطن ها به جای پمپاژ خون، به صورت بی فایده منقبض شده و ارتعاش داشته باشند. بدون ضربان قلب منظم، فشارخون کم شده و خون رسانی به بافت های حیاتی بدن مانند مغز کاهش می یابد. اغلب افراد در این شرایط در عرض چند ثانیه هوشیاری خود را از دست می دهند و نیاز به کمک های پزشکی فوری مانند فشار دادن قفسه سینه، دفیبریلاسیون و احیای قلبی ریوی (سی پی آر) خواهند داشت. بدون دفیبریلاسیون یا احیای قلبی ریوی، مرگ بیمار در عرض چند دقیقه رخ می دهد. اغلب موارد فیبریلاسیون بطنی در بیماران قلبی رخ می دهد. سکته قلبی خطر فیبریلاسیون بطنی را به شدت افزایش می دهد.
• سندرم QT طولانی. سندرم QT طولانی (LQTS) یک اختلال قلبی می باشد که باعث ایجاد ضربان های قلب سریع و نامنظم می شود. ضربان قلب سریع به دلیل تغییراتی در سیستم الکتریکی قلب رخ می دهد و می تواند منجر به غش شود که می تواند باعث مرگ بیمار شود. در برخی موارد، ریتم قلبی بیمار ممکن است کاملاً نامنظم باشد که می تواند منجر به مرگ ناگهانی وی شود.
فرد ممکن است به صورت مادرزادی یک جهش و اختلال ژنتیکی داشته باشد که وی را در معرض خطر سندرم QT طولانی قرار دهد. علاوه بر این، بیش از 50 نوع دارو، که بسیاری از آنها داروهایی هستند که مصرف آنها شایع است، می توانند منجر به سندرم QT طولانی شوند. برخی بیماریها مانند بیماری های مادرزادی قلبی نیز می تواند باعث ایجاد این سندرم گردد.
- برادیکاردی (ضربان قلب آهسته)
اگرچه ضربان قلب کمتر از 60 بار در دقیقه در زمان استراحت، برادی کاردی محسوب می شود، ضربان قلب پایین در زمان استراحت لزوماً نشان دهنده وجود یک اختلال یا بیماری نیست. اگر فرد، ورزشکار حرفه ای باشد، قلب او کارایی لازم را دارد که با ضربان قلب کمتر از 60 بار در دقیقه، پمپاژ کافی خون را داشته باشد. در هر صورت اگر شما ضربان قلب کند دارید و قلب شما نمی تواند خون کافی را پمپاژ کند، شما ممکن است به یکی از انواع برادیکاردی مبتلا باشید. انواع برادیکاردی عبارتند از:
• سینوس بیمار. اگر گره سینوسی در قلب شما که مسئول ایجاد ضربان های قلب می باشد، ایمپالس های الکتریکی قلب را به درستی ارسال نکند، ضربان قلبتان ممکن است خیلی کند شده یا به صورت متناوب تند و کند شود. همچنین اختلال سینوس بیمار می تواند در اثر ایجاد بافت اسکار در مجاورت گره سینوسی ایجاد شود که منجر به کند شدن، اختلال یا مسدود شدن مسیر حرکت ایمپالس های الکتریکی قلب می شود.
• بلوک هدایتی. بلوک در مسیرهای الکتریکی قلب می تواند در گره دهلیزی بطنی یا در مجاورت این گره رخ دهد. بلوک همچنین می تواند در سایر مسیرها به سمت بطن ها رخ دهد. با توجه به محل و نوع بلوک، ممکن است ایمپالس ها در نیمه بالایی یا پایینی قلب شما کندتر یا تندتر از حالت طبیعی حرکت کنند. اگر سیگنال الکتریکی قلب به طور کامل بلوک شود، برخی سلول ها در گره دهلیزی بطنی یا بطن ها می توانند سیگنال تولید کنند؛ اگرچه ضربان قلب در نهایت کندتر از حالت طبیعی خواهد بود. برخی بلوک ها ممکن است هیچ علایم یا نشانه ای را ایجاد نکنند و برخی از انواع بلوک ها می توانند منجر به ضربان های قلب تند یا کند شوند.
ضربان قلب زودرس
اگرچه ضربان قلب زودرس به صورت یک ضریان قلب سریع احساس می شود، در واقع ضربان قلب زودرس یک ضربان اضافی است. حتی اگر شما گاهی اوقات ضربان قلب زودرس را احساس می کنید، به ندرت می تواند به دلیل یک مشکل جدی باشد اما با این حال، ضربان زودرس شود به ویژه در افراد مبتلا به بیماری های قلبی می تواند باعث ایجاد یک آریتمی طولانی شود. ضربان های قلب زودرس معمولاً در اثر محرک هایی مانند کافئین موجود در قهوه، چای، نوشیدنی های کافئین دار یا داروهای سرماخوردگی حاوی سودوافدرین و برخی داروهای آسم رخ می دهد.
