روش های تشخیصی:
در بیشتر موارد تشخیص پسوریازیس سریع و مستقیماً انجام می شود:
• معاینات بالینی و تاریخچه پزشکی. معمولاً پزشک با بررسی تاریخچه پزشکی و معاینه پوست، پوست سر و ناخن ها پسوریازیس را تشخیص می دهد.
• بیوپسی پوست. به طور نادری، پزشک تکه های کوچکی از پوست را برمی دارد (بیوپسی) که برای تعیین نوع دقیق پسوریازیس و رد سایر بیماری های پوستی در زیر میکروسکوپ بررسی شود. بیوپسی پوست معمولاً در مطب پزشک و پس از بی حسی موضعی انجام می شود.
بیماری هایی با ظاهر مشابه پسوریازیس
سایر بیماری هایی که می تواند از نظر ظاهری مشابه پسوریازیس باشد و یا همزمان با پسوریازیس رخ دهد عبارتست از:
• درماتیت سبوره ای. این نوع از درماتیت با پوست چرب، فلسی، خارش دار و قرمز مشخص می شود. معمولاً در مناطق چرب پوست بدن از جمله صورت، بالای قفسه سینه و پشت دیده می شود. درماتیت سبوره ای می تواند در پوست سر به صورت مقاوم و شوره سر خارشی دیده شود.
• بیماری لیکن پلان. این بیماری التهابی و خارشی پوست است که می تواند به صورت جوش های خارش آور و با سطح صاف در بازوها و پاها مشخص شود.
• کچلی نواحی فاقد مو به شکل کرم حلقوی. این بیماری به خاطر عفونت لایه خارجی پوست دیده می شود. این عفونت معمولاً سبب راش های پوستی قرمز و با حلقه های فلسی و پوسته پوسته می شود.
• پیتریازیس روزه آ. این بیماری پوستی معمولاً به صورت یک لکه بزرگ (زخم پیشتاز) روی قفسه سینه، شکم یا پشت آغاز شده و به مرور گسترش می یابد. راش پیتریازیس روزه آ معمولاً از وسط بدن شروع شده و گسترش می یابد و ظاهر آن شبیه شاخه های خمیده درخت کاج است.
روش های درمانی:
هدف از درمان پسوریازیس عبارتست از:
• جلوگیری از رشد سریع سلول های پوست که التهاب و تشکیل پلاک ها را کاهش می دهد.
• برداشت فلس ها و پوسته ریزی ها و نرم شدن پوست که بیشتر با درمان های موضعی در سطح پوست بدست می آید.
نور درمانی (فتوتراپی)
همانطور که از نام آن برمی آید، این درمان پسوریازیس از نور طبیعی یا مصنوعی فرابنفش استفاده می کند. راحت ترین و ساده ترین نوع آن مواجهه پوست با مقدار کنترل شده ای از نور طبیعی خورشید است. سایر انواع نور درمانی شامل استفاده از نور فرابنفش مصنوعی A و یا B به تنهایی و یا در ترکیب با سایر درمان هاست.
• نور خورشید. نور فرابنفش طول موجی از نور در محدوده خیلی کوتاه تر از توانایی دید چشم انسان است. زمانی که با اشعه UV در نور طبیعی خورشید یا در نور مصنوعی مواجهه شوید، سلول های T فعال در پوست از بین می روند. این امر چرخه تولید سلول های پوست را کند می کند و التهاب و پوسته ریزی را کاهش می دهد. به طور خلاصه، مواجهه روزانه با مقادیر اندکی نور خورشید می تواند پسوریازیس را بهبود بخشد اما مواجهه شدید با نور خورشید علائم را تشدید کرده و سبب آسیب های پوست می شود. پیش از شروع دوره های نور خوشید، از پزشک خود در مورد ایمن ترین راه استفاده از نور خورشید طبیعی برای درمان پسوریازیس سؤال کنید.
• نور درمانی UVB. دوزهای کنترل شده از نور UVB از منبع مصنوعی نور خورشید می تواند علائم پسوریازیس خفیف تا متوسط را بهبود بخشد. نوردرمانی با UVB که به آن UVB باند پهن هم می گویند می تواند در درمان لکه های جداگانه، پسوریازیس گسترده و نیز پسوریازیس مقاوم به درمان های موضعی بکار رود. عوارض جانبی کوتاه مدت آن عبارتست از: قرمزی، خارش و خشکی پوست. استفاده از مرطوب کننده ها می تواند در کاهش این عوارض کمک کننده باشد.
• نوردرمانی UVB باند باریک. نوع جدیدتر درمان پسوریازیس، نوردرمانی با اشعه فرابنفش باند باریک است که می تواند مؤثرتر از باند پهن اشعه عمل کند. معمولاً دو تا سه بار در هفته تجویز می شود تا زمانی که پوست بهبود یابد و سپس دوره تثبیت آن یک بار در هفته است. با این حال، نوردرمانی اشعه فرابنفش باند باریک می تواند سوختگی شدیدتر و ماندگارتری ایجاد کند.
• درمان جکرمن (Goeckerman). برخی پزشکان درمان اشعه فرابنفش را با درمان قطران زغال سنگ ترکیب می کنند که به آن درمان جکرمن می گویند. دو درمان همزمان اثربخشی بیشتری داشته چرا که قطران زغال سنگ پوست را نسبت به اشعه فرابنفش پذیراتر می کند. از آنجایی که این درمان نیازمند سه هفته بستری در بیمارستان است، نوع اصلاح شده ی درمان اصلی می تواند در مطب پزشک انجام گیرد.
• فتوکموتراپی یا پسورالن همراه با اشعه فرابنفش A. فتوکموتراپی مستلزم دریافت داروهای حساس کننده به نور (پسورالن) پیش از مواجهه با اشعه فرابنفش A است. اشعه UVA نفوذ عمیق تری نسبت به UVB دارد و پسورالن نیز پوست را نسبت به مواجهه با اشعه UVA پاسخگوتر می کند. این درمان تهاجمی به طور پیوسته پوست را بهبود بخشیده و معمولاً در موارد شدید پسوریازیس استفاده می شود. این روش دو یا سه بار در هفته و به مدت چند هفته تجویز می شود. عوارض جانبی کوتاه مدت آن عبارتست از تهوع، سردرد، سوختگی و خارش. عوارض بلند مدت آن می تواند شامل خشکی و چروک پوست، کک و مک و نیز افزایش خطر سرطان هایی از جمله ملانوما باشد که خطرناک ترین سرطان پوست است. از آنجاییکه این درمان بیمار را نسبت به نور خورشید حساس می کند، پرهیز از مواجهه با نور خورشید و استفاده از کرم های ضد آفتاب با SPF حداقل 30 ضروری است. برای محافظت از چشمان باید از عینک ضد آفتاب با اثر محافظتی از UVA استفاه کرد.
• لیزر اکسیمر. این نوع از نور درمانی در پسوریازیس خفیف تا متوسط استفاده می شود و فقط پوست درگیر شده را درمان می کند. اشعه کنترل شده فرابنفش B با طول موج مشخص به فلس های پسوریازیس تابیده شده تا پوسته پوسته شدن و التهاب را کنترل کند. پوست سالم اطراف فلس ها آسیبی نمی بیند. درمان لیزر اکسیمر نیازمند دوره های کوتاه تری نسبت به فتوتراپی های مرسوم است چرا که از اشعه قوی فرابنفش B استفاده می شود. عوارض جانبی درمان قرمزی و تاول است.
ملاحظات درمانی
اگرچه پزشکان درمان ها را بر اساس نوع و شدت پسوریازیس و نیز محل آسیب دیده انتخاب می کنند اما رویکرد مرسوم شامل شروع با خفیف ترین درمان (شامل کرم های موضعی و فتوتراپی) و سپس در صورت ضرورت پیشرفت به سمت درمان های قوی تر است. هدف یافتن مؤثرترین درمان برای کاهش چرخه تولید سلول با کمترین عارضه جانبی است.
علیرغم محدوده وسیع گزینه های درمان، درمان مؤثر پسوریازیس می تواند چالش برانگیز باشد. پسوریازیس غیرقابل پیش بینی بوده، دارای چرخه ای از بهبود و عود است که به طور تصادفی رخ می دهد. اثرات درمان پسوریازیس نیز می تواند غیرقابل پیش بینی باشد. درمانی که برای یک بیمار مؤثر است ممکن است برای فرد دیگر تأثیری نداشته باشد. همچنین پوست می تواند در بلند مدت نسبت به درمان های مختلف مقاوم شود و بهترین درمان عوارض جدی بر جای بگذارد.
درباره رویکردهای درمانی پسوریازیس با پزشک مشورت نمایید، به ویژه اگر پس از شروع یک درمان بهبود نیافته و یا عوارض جانبی جدی داشتید. پزشک می تواند درمان را برای شما تغییر داده و یا رویکرد درمانی را اصلاح کند تا از کنترل علائم بیماری اطمینان حاصل شود.