روش های تشخیصی:
برای تشخیص این شرایط، پزشک علائم و تاریخچه بیماری های شما را بررسی خواهد کرد. ممکن است پزشک چندین تست برای تشخیص صرع انجام داده و علت تشنجات را تعیین کند:
• معاینات نورولوژیکی. ممکن است پزشک رفتار، توانایی حرکتی، عملکرد ذهنی، و سایر نواحی را برای تشخیص بیماری و تعیین نوع صرع معاینه کند.
• آزمایش خون. ممکن است پزشک برای بررسی علائم عفونت، استعداد ژنتیکی و یا سایر بیماری های مرتبط با تشنج از شما نمونه خون بگیرد.
همچنین ممکن است پزشک آزمایشاتی را برای تعیین ناهنجاری های مغزی توصیه نماید، از جمله:
• الکتروانسفالوگرام (EEG). این رایج ترین تست برای تشخیص صرع است. در این تست، پزشک الکترودهایی را توسط مواد چسب مانندی به جمجمه وصل می کند. این الکترودها فعالیت الکتریکی مغز را ثبت می کنند. اگر مبتلا به صرع باشید تغییر الگوی نرمال امواج مغزی، حتی در زمانی هم که تشنج ندارید، شایع است. پزشک شما را از طریق ویدئو در زمان انجام EEG زمانیکه خواب هستید، مشاهده می کند تا هر گونه تشنجی که ممکن است تجربه کنید را مشاهده نماید. ثبت تشنجات به پزشک در تعیین نوع تشنج و نیز رد سایر بیماری های ممکن، کمک می کند.
• اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT scan). سی تی اسکن برای ایجاد تصویر مقطعی از مغز از اشعه ایکس استفاده می کند. این روش تصویر برداری می تواند ناهنجاری های مغزی مثل تومور، خونریزی و کیست هایی که می توانند منجر به تشنج شوند را آشکار نماید.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI). در روش MRI از امواج رادیویی و مغناطیسی قوی برای مشاهده جزئیات مغز استفاده می شود. پزشک ممکن است، قادر باشد جراحات یا ناهنجاری هایی را در مغز تشخیص دهد که می توانند سبب تشنج گردند.
• MRI عملکردی. MRI عملکردی یا fMRI میزان تغییرات جریان خون را اندازه می گیرد که در بخش های در حال فعالیت مغز رخ می دهد. پزشکان می توانند پیش از جراحی، MRI عملکردی را برای تشخیص محل دقیق عملکردهای حیاتی مثل تکلم و حرکت کردن استفاده نمایند که این کار جراح را از آسیب به این محل ها در حین عمل بازمی دارد.
• توموگرافی گیسل پوزیترون (PET). اسکن های PET از مواد رادیواکتیو با دوز پایین استفاده می کنند که وارد ورید شده و به تعیین نواحی فعال مغز و نیز تشخیص ناهنجاری ها کمک می کند.
• توموگرافی کامپیوتری گسیل تک پروتون (SPECT). این تست عمدتاً زمانی استفاده می شود که MRI و EEG قادر به تشخیص محل منشأ تشنجات در مغز نبوده اند. تست SPECT با استفاده از مقدار اندکی از مواد رادیواکتیو انجام می شود که وارد ورید شده و نقشه ی سه بعدی با جزئیات از فعالیت جریان خون در مغز در حین تشنج فراهم می آورد. همچنین ممکن است پزشکان نوعی از تست SPECT را در کنار تصویر برداری رزونانس مغناطیسی (بنام SISCOM) انجام دهند که جزئیات بیشتری را فراهم می آورد.
• تست های نوروسایکولوژیک (عصبی - روانی). در این تست ها، پزشک تفکر، حافظه و مهارت های تکلم را در شما ارزیابی می کند. این تست ها در تعیین مناطق آسیب دیده مغز به پزشک کمک می کنند.
روش های درمانی:
جراحی
جراحی بیشتر زمانی استفاده می شود که منشاء تشنجات در ناحیه کوچک و مشخصی از مغز باشد که با عملکردهای حیاتی از جمله تکلم، نوع زبان گفتاری، عملکردهای حرکتی، بینایی و شنوایی تداخل نداشته باشد. طی جراحی، پزشک ناحیه ای از مغز را که سبب تشنج می گردد، برمی دارد.
اگر منشأ تشنج در ناحیه ای از مغز باشد که حرکات، تکلم و سایر عملکردهای بدن را کنترل می کند، ممکن است طی بخش هایی از جراحی هوشیار باشید. پزشکان شما را پایش کرده و طی جراحی سؤالاتی می پرسد. اگر منشأ تشنج در بخش هایی از مغز باشد که نتوان آن را برداشت، ممکن است پزشک نوع دیگری از جراحی را توصیه کند که طی آن جراح چندین برش (در مقطع زیر نرم شامه) ایجاد می کند. این برش ها برای پیشگیری از گسترش تشنج به سایر بخش های بدن طراحی شده است.
اگرچه بسیاری از افراد برای کمک به پیشگیری از تشنج پس از جراحی موفق، نیازمند ادامه دارودرمانی هستند اما ممکن است تعداد و دوز داروها کاهش یابد. در موارد نادری، جراحی صرع می تواند عوارضی از جمله تغییر دائمی توانایی تفکر ایجاد کند. با پزشک خود در خصوص تجارب، میزان موفقیت و میزان عوارض جراحی مشورت کنید.
سایر درمان ها
• تحریک عصب واگ. در تحریک عصب واگ، پزشک وسیله ای بنام تحریک کننده عصب واگ را در زیر پوست قفسه سینه تعبیه می کند که مشابه پیس میکر قلب عمل می کند. سیم هایی از تحریک کننده به عصب واگ در گردن وصل است. این وسیله توسط باتری کار کرده و ترکش هایی از انرژی الکتریکی را به عصب واگ و مغز ارسال می کند. مشخص نیست این امواج چگونه تشنج را مهار می کنند اما این وسیله می تواند میزان تشنجات را 20 تا 40 درصد کاهش دهد. پس از این نوع درمان نیاز اغلب بیماران به دارو درمانی ادامه می یابد، اگرچه برخی بیماران به دوز کمتری از دارو نیاز دارند. ممکن است عوارض جانبی تحریک عصب واگ در فرد ظاهر شود که عبارتست از گلودرد، گرفتگی صدا، کوتاهی نفس ها یا سرفه.
• رژیم کتوژنیک. میزان تشنجات در برخی کودکان مبتلا به صرع با رژیم سخت و پر چرب و کم کربوهیدرات کاهش می یابد. در این رژیم که رژیم کتوژنیک نامیده می شود، بدن بجای کربوهیدرات، چربی را به عنوان منبع انرژی می سوزاند. پس از چند سال، برخی کودکان قادرند رژیم را کنار گذاشته و زندگی بدون تشنج داشته باشند. در خصوص نیاز کودکتان به رژیم کتوژنیک با پزشک مشورت نمایید. حصول اطمینان از اینکه کودک طی رژیم دچار سوءتغذیه نشود، اهمیت بسزایی دارد. عوارض جانبی رژیم کتوژنیک می تواند شامل دهیدراسیون، یبوست، رشد آهسته باشد که بخاطر کمبودهای تغذیه ای و تجمع اسید اوریک در خون است و می تواند سبب تشکیل سنگ های کلیوی گردد. اگر رژیم به درستی تنظیم شده باشد و تحت نظارت پزشک باشد، بروز این عوارض جانبی اندک است.
درمان های بالقوه در آینده
محققین در حال مطالعه بر روی تحریک مغز به عنوان یک درمان بالقوه برای صرع هستند. در تحریک مغز، جراح الکترودهایی را در بخش مشخصی از مغز تعبیه می کند. الکترودها به یک ژنراتور که در قفسه سینه یا جمجمه قرار دارد، متصل اند و پالس های الکتریکی به مغز ارسال می کنند و می توانند تشنجات را کاهش دهند. همچنین محققین نوعی از جراحی، با عنوان رادیودرمانی استریوتاکتیک را برای درمان بالقوه برخی انواع صرع مورد مطالعه قرار داده اند. در این پروسه، پزشک پرتوها را مستقیماً به ناحیه ای از مغز که سبب تشنج می شود، می تاباند.
روش های تشخیصی و درمانی