روش های تشخیصی:
آزمایش برای افراد سالم
برخی از ارگان ها انجام آزمایش سالانۀ سی تی اسکن را برای افراد سالم که در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه هستند را توصیه می کنند. در صورتی که فرد 55 سال یا بیشتر دارد و یا سابقۀ استعمال سیگار را داشته باشد بهتر است در مورد انجام غربالگری سرطان ریه با پزشک خود مشورت کند. برخی مطالعات نشانگر آن اند که غربالگری سرطان ریه منجر به تشخیص به موقع و حفظ جان فرد می شود. اما مطالعات دیگر نشان می دهند که غربالگری باعث آشکار شدن دیگر شرایط خوش خیم و نگرانی بی مورد می شود.
آزمایشات تشخیص سرطان ریه
در صورتی که فرد علائمی داشته باشد که احساس کند به سرطان ریه مبتلا شده است، پزشک می تواند با تجویز آزمایش هایی وجود سلول های سرطانی را شناسایی کند. پزشک ممکن است به منظور تشخیص سرطان ریه، آزمایش های زیر را تجویز کند:
- آزمایشات تصویر برداری: تصویربرداری اشعۀ ایکس می تواند وجود یک گره یا تودۀ غیرطبیعی را مشخص کند. آزمایش سی تی اسکن نیز بثورات کوچک موجود در ریه ها را که از طریق تصویربرداری اشعۀ ایکس مشخص نمی شود، آشکار می سازد.
- بررسی میکرسکوپی ترشحات سینه: در صورتی که سرفه های شخص حاوی خلط و ترشحات دستگاه تنفسی باشد بررسی آن در زیر میکروسکوپ می تواند سلول های سرطانی را نشان دهد.
- نمونه برداری از بافت (بیوپسی): ممکن است نمونه ای از سلول های غیرطبیعی از بافت ریه جدا شود که به این عمل بیوپسی می گویند. پزشک ممکن است بیوپسی را به روش های گوناگون انجام دهد، مانند برونکوسکوپی که طی آن پزشک نواحی غیرطبیعی ریه را با استفاده از هدایت یک لوله از گلو به ریه انجام بررسی می کند و یا مدیاستینوسکوپی که طی آن وسایل جراحی از طریق ایجاد برشی در انتهای گردن به پشت قفسۀ سینه هدایت می شوند و نمونه ای از گره های لنفاوی برداشته می شود و همچنین بیوپسی سوزنی که در آن پزشک از طریق تصاویر اشعۀ ایکس یا سی تی اسکن یک سوزن را وارد دیوارۀ قفسۀ سینه می کند و از بافت ریه نمونه ای تهیه می کند. نمونۀ بیوپسی ممکن است از مناطق مختلفی مانند گره های لنفاوی و یا دیگر مناطقی که بیماری به آنجا پخش شده است برداشته شود مانند کبد.
مراحل مختلف سرطان ریه
زمانی که ابتلا به سرطان ریه در فرد تشخیص داده می شود، پزشک مرحلۀ پیشرفت بیماری را مورد بررسی قرار می دهد. دریافتن این موضوع به پزشک در انتخاب بهترین روش درمانی کمک می کند. آزمایشات تعیین مرحلۀ بیماری ممکن است شامل آزمایشات تصویربرداری باشد که طی آن پزشک می تواند متوجه شود که آیا بیماری به سایر بافت ها سرایت کرده است یا خیر. این آزمایشات شامل سی تی اسکن، ام آر آی، توموگرافی اشعۀ پوزیترون (پی ای تی) و اسکن استخوان می باشد. ممکن است هر آزمایشی در هر فرد مفید نباشد بنابراین در این مورد پزشک تصمیم می گیرد.
مراحل مختلف پیشرفت سرطان ریه عبارتند از:
- مرحلۀ 1: در این مرحله سرطان محدود به ریه است و به گره های لنفاوی سرایت نکرده است. عموماً قطر تومور کوچکتر از 5 سانتی متر است.
- مرحلۀ 2: در این مرحله تومور بیش از 5 سانتی متر است و ممکن است تومورهای کوچکتری ساختارهای مجاور مانند دیوارۀ قفسۀ سینه، دیافراگم یا سلول های پوشش دهندۀ اطراف ریه ها را درگیر کرده باشد. همچنین ممکن است سرطان به گره های لنفاوی مجاور پخش شده باشد.
- مرحلۀ 3: در این مرحله تومور ممکن است خیلی بزرگ شده باشد و به اندام های اطراف ریه نیز حمله کرده باشد. در این مرحله ممکن است در گره های لنفاوی سایر بافت های دور از ریه نیز تومور های کوچکی دیده شود.
- مرحلۀ 4: در این مرحله سرطان از یک ریه به ریۀ دیگر و دیگر اندام ها پخش شده است.
سرطان سلول های کوچک ریه ممکن است محدود یا گسترده باشد. در نوع محدود سرطان محدود به یک ریه است و در نوع گسترده سرطان در ناحیۀ بیش از یک ریه گسترش یافته است.
روش های درمانی:
پزشک بر اساس عوامل متعددی راه درمانی را انتخاب می کند. مانند سلامت کلی، نوع و مرحلۀ پیشرفت بیماری و همچنین ترجیح خود بیمار. درمان ها شامل جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی و استفاده از داروهای هدفدار می باشد. در برخی موارد ممکن است فرد تمایلی به درمان نداشته باشد. برای مثال زمانی که فرد حس می کند فواید درمان به عوارض جانبی ناشی از آن نمی ارزد. در این مواقع پزشک ممکن است فقط درمان هایی برای راحت تر بودن فرد مانند تسکین درد و تنگی نفس تجویز کند.
جراحی
طی جراحی جراح تودۀ سرطانی و مناطق سالم مرز تودۀ سرطانی را برمی دارد. اقدامات جراحی به منظور برداشت سرطان ریه شامل موارد زیر است:
- برش گُوه ای: برای برداشتن بخش کوچکی از ریه که حاوی تومور است.
- برش قطعه ای: برای برداشتن قطعه ای از ریه اما نه تمام لوب.
- لوبکتومی: برای برداشتن تمام لوب یکی از ریه ها
- پونومونکتومی: برداشتن کل ریه.
در صورتی که فرد تحت عمل جراحی قرار گیرد، ممکن است جراح گره های لنفاوی قفسۀ سینه را نیز بردارد تا آنها را از نظر ابتلا به سرطان بررسی کند. جراحی سرطان ریه ممکن است خطر خونریزی و عفونت را در پی داشته باشد. بعد از جراحی امکان تنگس نفس وجود دارد. در صورتی که بخشی از بافت ریه برداشته شده باشد، به مرور زمان باقی بافت ریه شروع به گسترش میکند و ترمیم می یابد و تنفس راحت تر می شود. پس از جراحی تمرینات تنفسی به فرد داده می شود تا تنفس اش بهبود یابد.
شیمی درمانی
در شیمی درمانی از داروهایی برای کشتن سلول های سرطانی استفاده می شود. معمولاً یک یا چند داروی شیمی درمانی از طریق وریدی یا به طور دهانی به فرد داده می شود. ترکیبی از داروها طی دوره هایی از درمان برای چند هفته یا چند ماه و وقفه هایی جهت بهبود انجام می گیرد.
معمولاً شیمی درمانی پس از جراحی به منظور از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده به کار می رود. همچنین ممکن است پیش از جراحی برای کوچکتر کردن سرطان و آسانتر نمودن برداشتن آن به کار گرفته شود. در برخی موارد شیمی درمانی ممکن است برای تسکین درد یا بهبود سایر علائم در مراحل پیشرفته انجام شود.
پرتو درمانی
در پرتودرمانی از اشعۀ پرقدرتی مانند اشعۀ ایکس برای کشتن سلول های سرطانی استفاده می شود. پرتودرمانی می تواند به طور مستقیم از طریق اشعۀ بیرونی ریه ها را هدف بگیرد و یا ممکن است از طریق سوزن یا کاتتر درون بدن و نزدیکی بافت مورد نظر قرار داده شود. پرتودرمانی ممکن است پس از جراحی مورد استفاده قرار بگیرد و یا به عنوان اولین اقدام درمانی در مواردی که جراحی ممکن نیست انجام شود. در افرادی که مبتلا به سرطان پیشرفته هستند ممکن است از پرتودرمانی برای کاهش درد و علائم بیماری استفاده شود.
در افرادی که سرطان ریۀ آنها بسیار کوچک است نوعی از پرتودرمانی به کار می رود که طی آن اشعه های زیادی از زوایای گوناگون به سرطان ریه تابانده می شود. این روش استریوتاکتیک نام دارد. استریوتاکتیک معمولاً در کنار درمان های دیگر کامل می شود. در برخی موارد خاص، ممکن است برای درمان تومورهای کوچک جایگزین جراحی شود.
مطالعات بالینی
مطالعات بالینی آن دسته از مطالعات هستند که بر اساس درمان های تجربی سرطان ریه شکل می گیرند. ممکن است شخص برای شرکت در این مطالعات تمایل داشته باشد. به خصوص اگر روش های درمانی به کار برده در مورد او مفید نبودهو یا انتخاب های محدودی برای درمان داشته باشد. روش های به کار گرفته شده در مطالعات درمانی، جزو جدیدترین ابداعات هستند اما تضمینی نیست که حتماً منجر به درمان بیماری شوند. بنابراین شخص در این مورد باید با دقت تصمیم بگیرد. شرکت در مطالعات بالینی ممکن است به پزشکان در یافتن راهی مؤثر برای درمان این بیماری در آینده کمک کند.
درمان های تسکین دهنده
افراد مبتلا به سرطان ریه اغلب علائم ناخوشایند بیماری و عوارض درمان را تجربه می کنند. درمان های حمایتی و تسکین دهنده بخشی از درمان است که هدف آن تسکین علائم و عوارض ناشی از بیماری و درمان است. در یک مطالعه افرادی که مبتلا به سرطان ریۀ پیشرفته بودند و بلافاصه پس از تشخیص از درمان های تسکین دهنده و حمایتی استفاده کردند، طول عمر بیشتری نسبت به سایرین که فقط از شیمی درمانی یا رادیوتراپی استفاده می کردند، داشتند. این افراد خلق و خوی بهتری داشتند و کیفیت زندگی شان بالاتر بود. این افراد به طور متوسط حداقل سه ماه بیشتر از سایرین زنده ماندند. این نوع درمان کمک می کند تا تحمل درمان سرطان قابل تحمل تر شود.
روش های تشخیصی و درمانی