زرد شدن پوست و سفیدی چشم ها یکی از علائم این بیماری است که معمولاً  بین 4-2 روز پس از تولد ظاهر می شود. برای بررسی زردی نوزادی، به آرامی پیشانی یا بینی نوزاد را فشار داده اگر پوست قسمتی که فشار دادید زرد رنگ شد احتمالاً نوزاد شما زردی خفیفی دارد و اگر رنگ پوست نوزاد کم رنگ تر از رنگ طبیعی شد نشان دهنده عدم زردی است.

ترجیحاً نوزادتان را در روشنی روز معاینه کنید.
 

تجمع بیلی روبین (افزایش بیلی روبین خون) علت اصلی یرقان (زردی) است. تخریب گلبول قرمز خون باعث تولید بیلی روبین می شود که علت اصلی زردی در این بیماری است. معمولاً کبد بیلی روبین را از جریان خون برداشته و در دستگاه گوارش آزاد می کند. اغلب کبد نوزاد به سرعت نمی تواند بیلی روبین را از جریان خون حذف کند و این موضوع باعث تجمع بیلی روبین در خون او می شود. به زردی که به دلیل شرایط طبیعی نوزادان تازه متولد شده اتفاق می افتد زردی فیزیولوژیک می گویند و معمولاً در دومین یا سومین روز تولد بروز می کند.

 

سایر علل

اختلالات اساسی ممکن است باعث زردی شود. در این موارد زردی خیلی زودتر یا خیلی دیرتر از زردی فیزیولوژیک ظاهر می شود. شرایط و یا بیماری هایی که می تواند باعث زردی شود عبارتند از:

• خونریزی داخلی
• عفونت در خون نوزاد
• سایر عفونت های ویروسی و یا باکتریایی
• ناسازگاری بین خون مادر و خون نوزاد
• نارسایی کبدی
• کمبود آنزیم
•  ناهنجاری هایی که باعث شکسته شدن گلبول قرمز خون می شود

عوامل خطر عمده برای این بیماری مخصوصاً زردی شدید که می تواند باعث عوارض شود عبارتند از:

• تولد زود هنگام: نوزادی که قبل از هفته 38 بارداری به دنیا می آید در مقایسه با یک نوزاد ترم نمی تواند به سرعت بیلی روبین را پردازش کند. همچنین هر چه نوزاد شیر کمتری بخورد حرکات روده ای او کمتر و بیلی روبین کمتری از مدفوع او دفع می شود.

• کبودی در حین تولد: اگر نوزادتان در زایمان کبود شد، به دلیل تجزیه گلبول های قرمز زیاد سطح بیلی روبین خونش افزایش می یابد.

• گروه خون: اگر گروه خون مادر با گروه خون نوزادش متفاوت باشد آنتی بادی هایی که از طریق جفت وارد بدن نوزاد می شود تجزیه گلبول های قرمز خون او را بسیار سریعتر می کند.

• تغذیه با شیر مادر: نوزادانی که به سختی شیر مادرشان را می خورند یا به اندازه کافی از شیر مادرشان تغذیه نمی شوند خطر بروز زردی در آنها بیشتر است. دهیدراتاسیون یا دریافت کم کالری با بروز زردی مرتبط است. به دلیل فواید شیر مادر کارشناسان هنوز هم آن را توصیه می کنند. تغذیه کافی نوزاد از اهمیت بالایی برخوردار است.

سطح بالای بیلی روبین در خون که علت اصلی زردی شدید است اگر درمان نشود می تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد.

آنسفالوپاتی حاد بیلی روبینی

بیلی روبین برای سلولهای مغز سمی است. اگر نوزادی مبتلا به زردی شدید باشد ریسک ورود بیلی روبین به سلولهای مغز او وجود دارد این شرایط آنسفالوپاتی حاد بیلی روبینی نامیده می شود. درمان زود هنگام از آسیب دائمی سلولهای مغز جلوگیری می کند. علائم نشان دهنده آنسفالوپاتی حاد بیلی روبینی در نوزاد مبتلا به زردی عبارتند از:

• بی توجهی یا خواب آلودگی
• گریه شدید
• مکیدن ضعیف سینه مادر یا کم شیر خوردن
• تب
• تهوع
• گردن و بدن نوزاد خود به خود به سمت عقب متمایل شود

کرنیکتروس

اگر آنسفالوپاتی حاد بیلی روبینی باعث آسیب دائمی سلولهای مغز شود سندرم کرنیکتروس اتفاق می افتد. این سندروم ممکن است باعث موارد زیر شود:

• حرکات غیرارادی
• کاهش شنوایی
• عدم امکان نگاه به بالا
• رشد نامناسب (دیس پلازی) مینای دندان

نوزاد 3 تا 7 روزه مستعد افزایش بیلی روبین خون است بنابراین معاینه نوزاد توسط پزشک در این مدت مهم است.

آنچه می توانید انجام دهید:
•    از تمام محدودیت های قبل از معاینه مطلع باشید: حتماً از کارهایی که باید پیش از ویزیت انجام دهید اطلاع داشته باشید مانند اجتناب از مصرف برخی داروها و یا ارتباط جنسی برای مدتی معین.
•    تمام علائم را یادداشت نمائید: تمام نشانه ها و علائم شامل مواردی که ممکن است مرتبط با مشکلتان به نظر نرسد را پیش از ملاقات با پزشک یادداشت نمائید.
•    اطلاعات شخصی مهم را بنویسید: اطلاعاتی مانند اتفاقات و استرس های مهم و اصلی  و تغییرات مهم زندگی تان را بنویسید.
•    سابقۀ وجود این مشکل یا مشکلات باروری را در خانواده بررسی کنید: در صورتی که یکی از وابستگان خونی مرد مانند برادر یا پدر شما دارای این مشکل است دانستن آن ممکن است سرنخی به دست پزشک بدهد.
•    تمام داروهای مصرفی شامل مکمل ها و ویتامین ها را یادداشت نمائید.
•    همراه همسر خود برای معاینه بروید: حتی در صورتی که مشکل باروری از سمت مرد باشد باز هم لازم است تا همسرش نیز از نظر وجود مشکل باروری مورد بررسی قرار گیرد. همچنین همراهی همسرتان می تواند در مشارکت دستورالعمل های پزشک مفید باشد.
•    سؤالات خود را یادداشت نمائید.

برخی سؤالات مهم که می توانید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
•    به نظر شما علت کم بودن تعداد اسپرم من از چیست؟
•    چه آزمایش هایی لازم است انجام دهم؟
•    آیا لازم است همسرم نیز آزمایش های خاصی انجام دهد؟
•    چه درمانی برای افزایش تعداد اسپرم های من وجود دارد؟ توصیۀ شما چیست؟
•    آیا محدودیت های خاصی هست که باید مد نظر قرار دهم؟
•    در چه صورتی ما باید به فکر روش های جایگزین مانند لقاح مصنوعی و ... باشیم؟
•    آیا بروشور یا کتابچه ای در این زمینه دارید یا وب سایت خاصی را برای مطالعه پیشنهاد می کنید؟
•    در صورتی که سؤالی برایتان پیش آمد شک نکنید و حتماً آنرا با پزشک در میان بگذارید.

چه انتظاراتی از پزشک خود داشته باشیم؟
پزشک نیز ممکن است سؤالاتی را از شما بپرسد. برخی از سؤالاتی که پزشک ممکن است بپرسد و بهتر است فرد آمادگی ذهنی در بارۀ آن داشته باشد شامل موارد زیر است:
•    در چه سنی بالغ شدید؟
•    آیا سابقۀ وازکتومی دارید؟
•    آیا از مواد غیرمجاز مانند ماری جوآنا، کوکائین یا استروئیدهای آنابولیک استفاده می کنید؟
•    آیا تاکنون در مواجهه با سموم، مواد شیمیایی، حشره کش ها، اشعه یا سرب برای مدتی مشخص قرار گرفته اید؟
•    آیا به طور معمول از دارو یا مکمل خاصی استفاده می کنید؟
•    آیا به طور مرتب از حمام بخار یا سونا یا جکوزی استفاده می کنید؟

بسیاری از بیمارستان ها قبل از ترخیص نوزادان، آنها را از نظر وجود زردی بررسی می کنند. آکادمی طب اطفال آمریکا توصیه می کند که نوزادان در حین بررسی های روتین پزشکی، حداقل هر 12-8 ساعت یکبار از نظر زردی کنترل شوند. بهتر است نوزادتان 7-3 روز پس از تولد از نظر زردی معاینه شود، در این زمان میزان بیلی روبین خون به بالاترین حد می رسد. اگر نوزادتان زودتر از 72 ساعت از زمان تولد از بیمارستان مرخص شد تا 2 روز پس از ترخیص او را ازنظر زردی معاینه کنید.
 

علائم زیر نشان دهنده زردی شدید یا عوارض ناشی از تجمع زیاد بیلی روبین در خون است. چنانچه موارد زیر را مشاهده نمودید با پزشکتان تماس بگیرید:

• پوست نوزادتان به شدت زرد رنگ شد.
• پوست نوزادتان در ناحیه شکم، دستها و پاها زرد رنگ به نظر رسید.
• سفیدی چشم نوزادتان زرد رنگ شد.
• نوزادتان بی توجه، بیمار یا خواب آلود به نظر رسید.
• نوزادتان وزن اضافه نمی کند یا خیلی کم شیر می خورد.
• هر نوع علائمی در نوزادتان که شما را نگران می کند.
• زردی که بیش از 3 هفته ادامه پیدا کند.

روش های تشخیصی:

پزشکتان احتمالاً بر اساس ظاهر بدن نوزادتان زردی را تشخیص می دهند. با این حال، پزشک نیاز به اندازه گیری سطح بیلی روبین در خون نوزاد دارد. سطح بیلی روبین خون (شدت زردی) روش درمان را تعیین خواهد کرد. تست هایی که برای تشخیص زردی بکار می رود عبارتند از:

• معاینات بالینی
• تست های آزمایشگاهی از نمونه خون نوزاد
• تست پوست با دستگاه بیلی روبینومتر که انعکاس نور خاصی را از پوست نوزاد اندازه گیری می کند.

اگر شواهدی مبنی بر اینکه علت زردی اختلالات اساسی دیگری است پزشکتان ممکن است سایر آزمایشات خون یا ادرار را نیز در خواست کند.

روش های درمانی:

 زردی خفیف در شیرخواران حدوداً 3-2 هفته از بین می رود ولی شیرخواران با زردی متوسط یا شدید نیازمند بستری در بیمارستان هستند. درمان سطح پایین بیلی روبین در خون شیرخوار عبارتند از:  

• نور درمانی (فتوتراپی): نوزاد در زیر دستگاه خاصی که طیف نور سبز – آبی را می تاباند قرار داده می شود. نور در شکل و ساختار مولکول بیلی روبین تغییراتی ایجاد می کند تا از طریق ادرار و مدفوع از بدن نوزاد دفع شود نور این دستگاه اشعه فرابنفش نیست. در طول درمان، شیرخوار تنها به یک پوشک و پد محافظ چشم در زیر دستگاه قرار می گیرد. نور درمانی ممکن است در کنار استفاده از پد تابش نور یا تشک همراه شود.

• ایمونوگلوبولین داخل وریدی: اگر زردی به علت تفاوت گروه خونی مادر با نوزادش باشد آنتی بادی هایی از جفت مادر به بدن نوزاد منتقل می شود که باعث تخریب گلبول های قرمز خون نوزاد شده، تزریق داخل وریدی ایمونوگلوبولین (پروتئینی در خون که سطح آنتی بادی ها را کاهش می دهد) زردی را کاهش می دهد.

• تعویض خون: زمانی که  نوزاد مبتلا به زردی شدید به سایر درمانها پاسخ نداد ممکن است نیاز به تعویض خون او باشد. این اقدامات در بخش مراقبتهای ویژه انجام می گیرد و باعث رقیق شدن بیلی روبین خون نوزاد و آنتی بادیهایی که از جفت مادر به بدن او منتقل شده است می شود.

• درمانهای سنتی زردی نوزاد: در نوزاد مبتلا به زردی خفیف، پزشک تغییر در تغذیه نوزاد که باعث کاهش سطح بیلی روبین خون او می شود را توصیه می کند. از پزشکتان در مورد مقدار و دفعات شیر دادن به نوزاد را در طی روز سوال کنید.

اقدامات زیر زردی را کاهش می دهد:

• تغذیه بیشتر: افزایش دفعات شیردهی باعث افزایش حرکات روده و دفع بیشتر بیلی روبین از مدفوع نوزاد می شود. در چندین روز اول پس از تولد نوزاد باید 12-8 بار در طول روز شیر بخورد و به نوزادانی که با شیرخشک تغذیه می شوند  بایستی هر 3-2 ساعت یکبار حدوداً 2-1 اونس (60-30 میلی لیتر) شیر خشک داده شود.  

• غذای کمکی: اگر نوزاد شیر مادرش را نخورد و یا وزن کم کند و دهیدراته شود، پزشک شیرخشک تجویز می کند. گاهی پزشک توصیه می کند شیرمادر قطع شود و نوزاد تنها از شیرخشک استفاده کند و پس از بهبودی تغذیه با شیر مادر ادامه پیدا کند. از پزشکتان در مورد نوع تغذیه نوزادتان سوال کنید.

بهترین راه پیشگیری از زردی غذا دادن کافی به شیرخوار است. در چندین روز اول پس از تولد نوزاد باید 12-8 بار در طول روز شیر بخورد و به نوزادانی که با شیرخشک تغذیه می شوند بایستی هر 3-2 ساعت یکبار حدوداً 2-1 اونس (60- 30 میلی لیتر) شیر خشک داده شود.