علائم و نشانه های این بیماری به دفعات، مدت و شدت اسپاسم یا انقباض رگ های خونی بستگی دارد. علائم آن عبارتند از:
•    سرد شدن انگشتان دست یا پا
•    تغییر رنگ پوست در پاسخ به سرما یا استرس
•    احساس سوزش و کرختی به دنبال گرم کردن یا از بین رفتن استرس

در طی حمله بیماری رینود، نواحی درگیر معمولاً ابتدا سفید می شوند. سپس آبی شده و فرد احساس سرما و بی حسی می کند. با گرم شدن شما و بهبود جریان خون نواحی درگیر ممکن است قرمز یا متورم شوند. تغییرات رنگ برای همه افراد مشابه نیست و همه افراد تمام سه تغییر رنگ را تجربه نمی کنند.

اگرچه بیماری رینود معمولاً انگشتان دست و پا را تحت تاثیر قرار می دهد، اما ممکن است سایر نواحی بدن مانند بینی، لب ها، گوش ها و حتی نوک سینه را نیز درگیر سازد. بعد از گرم شدن، 15 دقیقه طول می کشد تا جریان خون در نواحی درگیر به حالت طبیعی بازگردد.

• سرد بودن دستان (Cold hands)‎

علت بروز حملات رینود به درستی مشخص نیست اما به نظر می رسد در این بیماری رگ های خونی در دست یا پا واکنش بیش از حد به هوای سرد یا استرس نشان می دهند.

اسپاسم (انقباض) رگ های خونی
در بیماری رینود، در هنگام مواجهه با سرما یا استرس رگ های انگشتان دست و پا منقبض و تنگ شده و درنتیجه به طور موقت جریان خون در این نواحی کم می شود. با گذشت زمان، این رگ های کوچک ضخیم شده و جریان خون کمتر می شود.

هوای سرد شایع ترین عاملی است که می تواند سبب بروز این حملات شود. مواجهه با سرما مثلاً گذاشتن دست ها در آب سرد یا برداشتن چیزی از فریزر یا مواجهه با هوای سرد شایع ترین علل بروز رینود هستند. در برخی افراد استرس های روحی می تواند سبب بروز رینود شود.

رینود اولیه و ثانویه
دو نوع اصلی از این بیماری وجود دارد:
•    رینود اولیه که بیماری رینود نیز نامیده می شود. شایع ترین نوع بوده و بر اثر یک بیماری پزشکی زمینه ای ایجاد نمی شود.

•    رینود ثانویه که پدیده رینود نیز نامیده می شود. این نوع توسط یک مشکل زمینه ای ایجاد می شود. شیوع رینود ثانویه کمتر از رینود اولیه است اما احتمال جدی تر بودن آن بیشتر است. علائم رینود ثانویه معمولاً در مراحل بعدی زندگی (حدود 40 سالگی) بروز می کند.

علل بروز رینود ثانویه عبارتند از:
•    بیماری های بافت همبند. بیشتر افراد مبتلا به بیماری نادر اسکلرودرما که در این بیماری پوست سخت می شود به بیماری رینود مبتلا هستند. سایر بیماری هایی که سبب افزایش احتمال بروز رینود می شوند عبارتند از: لوپوس، آرتریت روماتوئید و سندرم شوگرن.

•    بیماری رگ ها. پدیده رینود می تواند با بیماری های مختلف که رگ ها را تحت تاثیر قرار می دهند مانند ساخت پلاک در رگ های تغذیه کننده قلب (تصلب شرایین) یا التهاب در رگ های خونی دست و پا (بیماری بورگر) مرتبط باشد. یک نوع از افزایش فشارخون در شریان ریه ها (پرفشاری خون اولیه) نیز می تواند با رینود مرتبط باشد.

•    سندرم تونل کارپال. در این بیماری فشاری بر روی عصب عمده دست (عصب مدیان) وارد شده و سبب بی حسی و درد در دست آسیب دیده می شود. حساسیت این دست ممکن است نسبت به سرما و بیماری رینود افزایش یابد.

•    فعالیت های تکراری. تایپ کردن، نواختن پیانو یا حرکات مشابه برای مدت طولانی می تواند خطر بروز رینود را افزایش دهد.

•    استعمال سیگار. سیگار سبب انقباض رگ های خونی شده و یک عامل بالقوه برای بروز رینود است.

•    جراحت ها. آسیب به دست یا پا مانند شکستگی مچ دست، جراحی و یا یخ زدگی می تواند منجر به بروز پدیده رینود شود.

•    برخی داروها. برخی داروها ماند بتا- بلوکرها که برای درمان پرفشاری خون استفاده می شوند، داروهای میگرن که دارای ارگوتامین یا سوماتریپتان هستند، داروهای نقص توجه و بیش فعالی، برخی داروهای شیمی درمانی و داروهایی که سبب تنگ و باریک شدن رگ های خونی می شوند مانند برخی داروهای بدون نسخه با رینود مرتبط هستند.

 

عوامل خطر رینود اولیه عبارتند از:
•    جنسیت. رینود اولیه در زنان شایع تر از مردان است.
•    سن. اگرچه این بیماری در هر سنی می تواند بروز کند اما رینود اولیه معمولاً در سنین 30-15 سالگی رخ می دهد.
•    آب و هوا. این اختلال در بین افرادی که در آب و هوای سرد زندگی می کنند، شایع تر است.
•    سابقه خانوادگی. وجود سابقه خانوادگی سبب افزایش خطر بروز رینود اولیه می شود. تقریباً در یک سوم افراد مبتلا به رینود اولیه سابقه ابتلا یکی از خویشان درجه یک به این بیماری وجود دارد.

عوامل خطر مرتبط با رینود ثانویه عبارتند از:
•    بیماری ها. مانند لوپوس و ا سکلرودرما.
•    برخی مشاغل.
•    مواجهه با برخی مواد. سیگار کشیدن، داروهایی که بر روی رگ های خونی اثر می گذارند و و مواجهه با برخی مواد شیمیایی مانند کلرید وینیل با افزایش خطر رینود در ارتباط هستند.
 

اگر رینود شدید باشد (این وضعیت نادر است)، جریان خون به انگشتان دست و پا به طور دائم کاهش می یابد و سبب تغییر شکل انگشتان دست یا پا می شود.

اگر رگی که به ناحیه آسیب دیده خونرسانی می کند به طور کامل مسدود شود، زخم های پوستی یا بافت های مرده ایجاد می شوند که درمان آن ها مشکل است. در موارد شدید درمان نشده، ممکن است نیاز به قطع عضو آسیب دیده وجود داشته باشد.
 

پزشک خانوادگی شما یا پزشک عمومی با توجه به علائم شما قادر به تشخیص رینود هستند. در برخی موارد، ممکن است شما به متخصص اختلالات مفاصل، استخوان و عضلات ( روماتولوژیست) ارجاع داده شوید. در اینجا اطلاعاتی وجود دارد که می تواند به شما در آماده شدن برای ملاقات با پزشک کمک کند.

موارد ذیل را یادداشت کنید:
•    علائم و نشانه ها. پزشک زمان شروع علائم را از شما خواهد پرسید.
•    ابتلا به سایر بیماری ها. برخی بیماری ها مانند اسکلرودرما، لوپوس یا سندرم شوگرن با رینود در ارتباط هستند.
•    داروها. نام تمام داروهای تجویزی، بدون نسخه، مکمل ها و داروهای گیاهی که مصرف می کنید را یادداشت کنید.
•    سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید را یادداشت کنید. این کار به استفاده از زمان به شما کمک خواهد کرد.

برخی سوالاتی که می توانید از پزشک در مورد بیماری رینود بپرسید عبارتند از:
•    علت احتمالی بروز علائم و نشانه های من چیست؟
•    در صورت ابتلا به رینود، به رینود اولیه مبتلا هستم یا ثانویه؟
•    آیا من در معرض ابتلا به عوارض ناشی از این بیماری قرار دارم؟
•    چه درمانی را شما پیشنهاد می کنید؟
•    چگونه می توانم خطر بروز حملات رینود را کاهش دهم؟
•    من به بیماری های دیگری نیز مبتلا هستم. چگونه می توانم تمام این بیماری ها را کنترل کنم؟

آنچه باید از پزشک انتظار داشته باشید
سوالاتی که احتمالاً پزشک از شما خواهد پرسید عبارتند از:
•    چه زمانی متوجه بروز علائم شدید؟
•    در طول حملات رینود، آیا رنگ انگشتان دست و پای شما تغییر می کند یا احساس بی حسی یا درد دارید؟
•    چه عواملی در شروع حملات نقش دارند؟
•    آیا تاکنون شما به بیماری های دیگری نیز مبتلا شده اید؟
•    آیا شما از هرگونه داروی تجویزی یا بدون نسخه استفاده می کنید؟
•    آیا در خانواده شما کسی به بیماری رینود مبتلا بوده است؟
•    آیا سیگار می کشید؟
•    آیا از کافئین استفاده می کنید؟
 

اگر شما سابقه رینود شدید دارید و بر روی انگشتان دست یا پا به زخم یا عفونت مبتلا هستید باید به پزشک مراجعه کنید.
 

روش های تشخیصی:

پزشک سوالاتی در مورد علائم بیماری و سابقه پزشکی از شما خواهد پرسید و یک معاینه فیزیکی انجام خواهد داد. همچنین ممکن است پزشک به منظور رد سایر بیماری ها با علائم مشابه آزمایشاتی انجام دهد.

تشخیص رینود اولیه و ثانویه

به منظور تشخیص رینود اولیه و ثانویه پزشک آزمایشی به نام  nail fold capillaroscopy را در مطب انجام می دهد. در طی این آزمایش پزشک پوست اطراف ناخن های شما را در زیر میکروسکوپ بررسی خواهد کرد. رگ های خونی کوچک (مویرگ ها) در نزدیک ناخن که بزرگ شده باشند یا تغییر شکل داده باشند می توانند نشان دهنده وجود بیماری زمینه ای باشند. با این حال برخی بیماری های ثانویه با این روش قابل شناسایی نیستند.

اگر پزشک به وجود سایر بیماری ها مانند بیماری خودایمنی یا بیماری بافت همبند که زمینه ساز رینود هستند شک کند، ممکن است دستور انجام آزمایشات دیگری را نیز بدهد که عبارتند از:

•    آزمایش آنتی بادی ضد هسته. یک آزمایش مثبت برای حضور این آنتی بادی ها که توسط سیستم ایمنی تولید می شوند ممکن است نشان دهنده تحریک سیستم ایمنی باشند و در افراد مبتلا به بیماری بافت همبند یا سایر بیماری های خودایمنی شایع هستند.

•    سرعت رسوب گلبول قرمز. این آزمایش سرعت رسوب گلبول های قرمز در ته لوله آزمایش را نشان می دهد. رسوب سریع تر از حالت طبیعی نشان دهنده وجود بیماری التهابی یا خودایمنی است.

یک آزمایش خون تنها قادر به تشخیص رینود نیست. بنابراین پزشک ممکن است دستور انجام آزمایشات دیگری را نیز بدهد.

روش های درمانی:

داشتن پوشش مناسب معمولاً در مقابله با علائم خفیف رینود موثر است. داروهایی برای درمان انواع شدیدتر این بیماری وجود دارند. هدف از درمان عبارت است از:
•    کاهش تعداد و شدت حملات
•    جلوگیری از بروز آسیب در بافت
•    درمان بیماری های زمینه ای

جراحی و روش های پزشکی

در برخی موارد شدید رینود، ممکن است از روش های دیگری به غیر از دارودرمانی استفاده شود:
•    جراحی عصب. اعصاب سمپاتیک در دست ها و پاها باز شدن و باریک شدن رگ های خونی در پوست را کنترل می کنند. قطع این اعصاب مانع بروز پاسخ های شدید این اعصاب می شود. این جراحی سبب کاهش تعداد و مدت حملات می شود اما این روش همیشه موفق نیست.

•    تزریق مواد شیمیایی. پزشکان ممکن است مواد شیمیایی مانند داروهای بی حس کننده موضعی یا بوتاکس را به منظور مسدود کردن اعصاب سمپاتیک در دست یا پای درگیر تزریق نمایند. اگر علائم مجدداً برگردند یا باقی بمانند ممکن است این روش نیاز به تکرار داشته باشد.

• آنتی بادی ضد هسته (Antinuclear antibody (ANA))‎

با توجه به علت بروز علائم داروها ممکن است به درمان رینود کمک کنند. برای گشاد کردن رگ های خونی و تحریک گردش خون پزشک ممکن است داروهای ذیل را تجویز نماید:

•    بلوکرهای (مسدودکننده) کانال کلسیم. این داروها سبب استراحت و باز شدن رگ های خونی کوچک در دست و پا و کاهش دفعات و شدت حملات در بسیاری از افراد مبتلا به رینود می شوند. این داروها می توانند به درمان زخم های پوستی که بر روی انگشتان دست و پا وجود دارند، کمک کنند. این داروها عبارتند از: نیفدیپین، آمیلودیپین و فلودیپین.

•    بلوکرهای آلفا. برخی افراد به کمک داروهایی به نام بلوکرهای آلفا درمان می شوند. این داروها با عملکرد نوراپی نفرین مقابله می کنند. نوراپی نفرین هورمونی است که سبب انقباض رگ های خونی می شود. این داروها عبارتند از: پرازوسین و دوکسازوسین.

•    گشادکننده های عروق (وازودیلاتورها). برخی پزشکان داروهایی به منظور شل شدن رگ تجویز می کنند. برای مثال کرم نیتروگلیسرین به منظور بهبود زخم های انگشتان دست استفاده می شود. برخی از این داروها اساساً برای درمان بیماری های دیگر استفاده می شوند. به عنوان مثال لوزارتان برای درمان پرفشاری خون، سیلدنافیل برای درمان اختلال نعوظ و فلوکستین برای درمان افسردگی استفاده می شوند.

در صورتیکه یک دارو اثربخشی کمی دارد یا دارای عوارض جانبی نگران کننده است حتماً پزشک خود را مطلع سازید.

برخی داروها می توانند به علت افزایش اسپاسم رگ های خونی سبب تشدید رینود شوند. پزشک ممکن است به شما توصیه کند از مصرف داروهای ذیل خودداری نمایید:

•    داروهای بدون نسخه (OTC) که برای سرماخوردگی استفاده می شوند.

•    بتابلوکرها. این داروها برای درمان پرفشاری خون و بیماری قلبی استفاده شده و شامل متوپرولول، نادولول و پروپرانولول هستند.

• ایزوکسوپرین (Isoxsuprin)‎

اقداماتی که می تواند به کاهش حملات رینود کمک کند عبارتند از:
•    سیگار نکشید. سیگار سبب کاهش دمای پوست به علت انقباض رگ های خونی شده و درنتیجه می تواند منجر به بروز حملات رینود شود. استنشاق دود سیگار نیز می تواند سبب تشدید رینود شود.

•    ورزش کنید. ورزش می تواند سبب افزایش گردش خون شود. اگر شما به رینود ثانویه مبتلا هستید قبل از ورزش کردن در بیرون از خانه و در هوای سرد با پزشک خود صحبت کنید.

•    استرس های خود را کنترل کنید. موقعیت های استرس زا را شناسایی کرده و سعی کنید از این موقعیت ها دوری کنید.

•    از تغییرات سریع دما بپرهیزید. از یک محیط گرم به یک اتاق سرد به سرعت جا به جا نشوید. در صورت امکان از نزدیک شدن به بخش مواد غذایی منجمد در فروشگاه ها اجتناب کنید.

در طول حملات باید چه اقداماتی انجام دهید؟
ابتدا دست ها، پاها یا سایر اندام های درگیر را گرم نگه دارید:
•    به مناطقی که گرم تر است بروید.
•    انگشتان دست و پای خود تکان دهید.
•    دست های خود را در زیر بغل خود قرار دهید.
•    انگشتان دست و پای خود را با آب گرم بشویید.
•    دست و پای خود را ماساژ دهید.

اگر استرس سبب شروع حمله می شود، از موقعیت های استرس زا دوری کنید. از تکنیک های کاهش استرس استفاده کنید و با استفاده از آب دست و پای خود را گرم کنید.

درمان های جایگزین:

تغییر شیوه زندگی و مکمل هایی که سبب بهبود گردش خون می شوند می توانند به کنترل رینود کمک کنند. با این حال، مطالعات بیشتری در این زمینه لازم است. مکمل هایی که ممکن است در این مورد مفید باشند، عبارتند از:

•    روغن ماهی. مصرف مکمل های روغن ماهی می تواند به بهبود تحمل شما در برابر سرما و به تاخیر انداختن انقباض رگ های خونی کمک کند.

•    جینکو. مکمل های جینکو می تواند به کاهش تعداد حملات رینود کمک کند.

•    پس خوراند زیستی (Biofeedback). از ذهن شما به منظور کنترل دمای بدن استفاده کرده و ممکن است به کاهش شدت و تعداد حملات کمک کند. پس خوراند زیستی شامل راهنمایی هایی جهت افزایش دمای دست ها و پاها، تنفس عمیق و سایر ورزش های آرامش بخش است.

•    طب سوزنی. به نظر می رسد این روش در بهبود جریان خون موثر باشد.

قبل از مصرف مکمل ها با پزشک خود مشورت نمایید. پزشک می تواند در مورد تداخل با داروها یا عوارض جانبی درمان های جایگزین اطلاعاتی در اختیار شما قرار دهد.

اقداماتی که می تواند به جلوگیری از حملات رینود کمک کند عبارتند از:

•    در روزهایی که هوا سرد است قبل از خروج حتماً لباس کافی بپوشید. از کلاه، شال، جوراب، دستکش و چکمه استفاده کنید. در صورتیکه نوک بینی شما به سرما حساس است از ماسک استفاده کنید.

•    ماشین خود را گرم کنید. قبل از شروع رانندگی در هوای سرد برای چند دقیقه بخاری ماشین خود را روشن کنید.

•    در داخل خانه اقدامات احتیاطی را انجام دهید. جوراب بپوشید. هنگام خارج کردن غذا از فریز یا یخچال دستکش استفاده کنید. در برخی افراد پوشیدن دستکش و جوراب در رختخواب در طی زمستان کمک کننده است.

•    نقل مکان کردن به مناطقی که آب و هوای گرمتری دارند، ممکن است به افراد مبتلا به رینود شدید کمک کند. با این حال، حتی در مناطقی که آب و هوای گرمی نیز دارند با کاهش دما امکان بروز رینود وجود دارد.