در اغلب خانم ها، دیابت بارداری منجر به علایم و نشانه های قابل توجهی نمی شود.

علت دقیق ابتلا به دیابت بارداری مشخص نیست. برای پی بردن به نحوه ایجاد دیابت بارداری، آگاهی از نحوه تأثیر بارداری بر تنظیمات قند خون در بدن می تواند مفید باشد. بدن غذای خورده شده را هضم می کند تا آن را تبدیل به قند (گلوکز) کند و وارد جریان خون نماید. در پاسخ به این رخداد، غده پانکراس (یک غده بزرگ در پشت معده) هورمون انسولین تولید می کند. انسولین هورمونی است که به وارد شدن گلوکز از خون به سلول های بدن کمک می کند. گلوکز پس از ورود به سلول ها می تواند برای تولید انرژی به کار گرفته شود.

در طول بارداری، جفت که جنین را به جریان خون مادر وصل می کند، مقدار زیادی از هورمون ها را تولید می کند. اغلب این هورمون ها عملکرد انسولین را در بدن مختل می کنند که نتیجه آن افزایش قند خون می باشد. در دوران بارداری افزایش اندک قند خون پس از وعده های غذایی طبیعی تلقی می شود. با بزرگ شدن جنین، مقدار تولید هورمون های ضد انسولین از جفت بیشتر می شود. در دیابت بارداری، هورمون های جفت قند خون را به حدی افزایش می دهند که بر رشد جنین اثر می گذارد. دیابت بارداری معمولاً در نیمه آخر بارداری و معمولاً تا هفته 20 بارداری رخ می دهد اما عمدتاً دیرتر از این زمان ایجاد نمی شود.
 

در تمام خانم ها احتمال ایجاد دیابت بارداری وجود دارد اما در برخی از خانم ها این احتمال بیشتر است. عوامل خطر برای دیابت بارداری عبارتند از:

•    سن بالای 25 سال. در خانم های بالای 25 سال احتمال ایجاد دیابت بارداری بیشتر است.

•    سابقه شخصی یا خانوادگی دیابت. در صورتی که فرد مبتلا به پره دیابت (افزایش اندک قند خون که می تواند منجر به دیابت نوع دو شود) باشد احتمال ایجاد دیابت بارداری در وی بیشتر است. همچنین در صورتی که نزدیکان فرد مانند والدین یا خواهر و برادر فرد مبتلا به دیابت نوع دو باشند، احتمال بروز دیابت بارداری بیشتر می شود. در صورتی که فرد در بارداری های گذشته خود مبتلا به دیابت بارداری شده باشد یا نوزاد با وزن بیشتر از 9 پوند (4.1 کیلوگرم) یا نوزاد مرده به دنیا آورده باشد نیز احتمال ابتلا به دیابت بارداری بیشتر می شود.

•    اضافه وزن. در صورتی که مادر باردار نمایه توده بدن یا BMI برابر 30 یا بالاتر داشته باشد احتمال ایجاد دیابت باردای در وی بیشتر می شود.

•    نژاد غیرسفید پوست. در خانم های سیاه پوست و نژادهای اسپانیایی، هندی، آمریکایی یا آسیایی احتمال دیابت بارداری بیشتر است اما دلیل این امر مشخص نشده است.
 

اغلب خانم های مبتلا به دیابت بارداری، نوزادان سالمی به دنیا می آورند. اما با این حال، اگر دیابت بارداری به خوبی کنترل نشود می تواند باعث مشکلاتی برای مادر و جنین شود مانند افزایش احتمال نیاز به انجام زایمان سزارین.

عوارضی که در جنین ایجاد می شود

در صورت مبتلا شدن مادر به دیابت بارداری، احتمال بروز موارد زیر در جنین افزایش می یابد:
•    وزن تولد بالا. قند اضافی در خون مادر می تواند از جفت عبور کند که منجر به ترشح انسولین اضافی از پانکراس جنین می شود. این مورد می تواند منجر به وزن گیری بیش از حد جنین (ماکروزومی) شود. در نوزادان بسیار بزرگ با وزن بیش از 4.1 کیلوگرم، احتمال گیر کردن نوزاد در کانال زایمانی و نیاز به زایمان سزارین افزایش می یابد.

•    تولد نوزاد نارس و سندرم زجر تنفسی. در مادرانی که قند خون بالا دارند احتمال سقط و زایمان زودرس افزایش می یابد. در صورتی که اندازه جنین بیشتر از حد طبیعی باشد، پزشک ممکن است انجام زایمان سزارین پیش از موعد را پیشنهاد کند. نوزدان نارس ممکن است مبتلا به سندرم زجر تنفسی باشند که می تواند تنفس نوزاد را با مشکل مواجه کند. این نوزدان ممکن است تا زمانی که ریه آنها به حد کافی تکامل پیدا کند و قوی تر شود نیاز به استفاده از تنفس مصنوعی داشته باشند. نوزدان متولد شده از مادران مبتلا به دیابت بارداری حتی اگر نارس به دنیا نیامده باشند ممکن است مبتلا به سندرم زجر تنفسی باشند.

•    افت قند خون (هیپوگلیسمی). در برخی موارد، نوزدان متولد شده از مادران مبتلا به دیابت بارداری، زمان کوتاهی پس از تولد دچار افت قند خون (هیپوگلیسمی) می شوند زیرا تولید انسولین در بدن آنها زیاد است. حملات شدید افت قند خون (هیپوگلیسمی) در نوزاد می تواند باعث تشنج نوزاد شود. تغذیه سریع نوزاد و در برخی موارد، تزریق محلول داخل وریدی گلوکز می تواند به بازگشت قند خون نوزاد به حد طبیعی کمک کند.

•    ابتلا به دیابت نوع دو در بزرگسالی. در نوزدان متولد شده از مادران مبتلا به دیابت بارداری، احتمال چاقی و دیابت نوع دو در بزرگسالی بیشتر است.

عدم کنترل مناسب دیابت بارداری می تواند منجر به مرگ نوزاد پیش از تولد یا زمان کوتاهی پس از تولد گردد.

عوارضی که در مادر ایجاد می شود

دیابت بارداری می تواند خطر موارد زیر را در مادر افزایش دهد:
•    افزایش فشارخون و پره اکلامپسی. دیابت بارداری باعث افزایش خطر ابتلا به پرفشاری خون و پره اکلامپسی می شود. پره اکلامپسی یکی از عوارض خطرناک بارداری است که باعث افزایش فشارخون و علایم دیگری می شود که می تواند برای مادر و جنین بسیار خطرناک باشد.

•    ابتلا به دیابت در آینده. اگر مادری مبتلا به دیابت بارداری شده باشد، احتمال ابتلا به دیابت بارداری در بارداری های بعدی وی بیشتر خواهد بود. همچنین در این افراد احتمال ابتلا به دیابت نوع دو در آینده افزایش می یابد. اما با این وجود به کارگیری انتخاب های سبک زندگی سالم مانند مصرف مواد غذایی سالم و ورزش کردن می تواند به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع دو کمک کند. از بین خانم هایی که سابقه ابتلا به دیابت بارداری را دارند و پس از زایمان وزنشان به وزن ایده آل برمی گردد، کمتر از 1 مورد در هر 4 مورد در نهایت به دیابت نوع دو مبتلا می شوند.

در اغلب موارد، فرد در زمان انجام آزمایشات روتین دوران بارداری، به وجود دیابت بارداری خود پی می برد. اگر نتایج آزمایشات شما نشان دهنده قند خون بالا بود، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید. همچنین شما در طول بارداری خود در زمان های مشخص باید برای کنترل قند خونتان و سایر موارد به پزشک خود مراجعه نمایید. در اینجا اطلاعاتی در اختیارتان قرار می گیرد که به شما کمک می کند برای ملاقات با پزشک آماده شوید و نیز انتظاراتی که باید از پزشک خود داشته باشید ارائه می شود.

شما چه اقداماتی می توانید انجام دهید
•    قبل از ملاقات با پزشک از تمام محدودیت ها در مورد بیماری خود آگاه باشید. زمانی که با پزشک ملاقات می کنید، در صورتی که نیاز به ناشتایی قبل از انجام آزمایش خون یا سایر آزمایشات داشته باشید در این مورد سؤالات لازم را از پزشکتان بپرسید.  
•    تمام علایمی را که داشته اید یادداشت نمایید. این موارد حتی می تواند شامل علایمی باشد که به دیابت بارداری مربوط نباشد. حتی ممکن است که شما علایم قابل توجهی نداشته باشید اما بهتر است هر مورد غیرعادی که متوجه می شوید را یادداشت نمایید.
•    اطلاعات شخصی مهم خود را یاداشت نمایید. این اطلاعات می تواند شامل هر گونه استرس شدید یا تغییرات اخیر مهم در زندگیتان باشد.
•    لیستی از تمام داروهایی را که مصرف می کنید تهیه کنید. این لیست حتی باید شامل ویتامین ها یا مواد معدنی یا داروهای بدون نسخه ای باشد که مصرف می کنید.
•    با یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود به پزشک مراجعه کنید. گاهی اوقات به خاطر سپردن همه اطلاعاتی که پزشک در اختیار شما قرار می دهد مشکل است. فردی که همراه شما بوده است ممکن است مواردی را که شما فراموش کرده اید به یاد داشته باشد.

سؤالاتی که باید بپرسید
تهیه یک لیست از قبل می تواند به شما کمک کند که بهترین استفاده را از زمان ببرید. در مورد دیابت بارداری برخی سؤالات اصلی که لازم است از پزشک خود بپرسید شامل موارد زیر است:

•    من برای کنترل مناسب دیابت بارداری خود چه اقداماتی می توانم انجام دهم؟
•    آیا شما مراجعه به رژیم درمان را برای تنظیم رژیم غذایی و برنامه ورزشی برای من پیشنهاد می کنید؟
•    آیا نیازی هست من برای کنترل قند خون خود دارویی مصرف کنم؟
•    من با بروز چه علایمی باید به پزشک مراجعه کنم؟
•    آیا بروشور یا مطلب دیگری در این مورد دارید که به من بدهید؟ چه وب سایتی را در این مورد به من پیشنهاد می کنید؟

چه انتظاراتی می توانید از پزشک خود داشته باشید
پزشک شما ممکن است سؤالاتی را از شما بپرسد. برای پاسخگویی به آنها آماده باشید تا زمان بیشتری برای پرسش های خود داشته باشید. پزشک شما ممکن است سؤالات زیر را بپرسد:

•    آیا اخیراً احساس تشنگی یا دفع ادارارتان بیشتر شده است؟ در این صورت چه زمانی علایمتان شروع شده است؟ اغلب در چه زمانی این علایم را دارید؟
•    آیا متوجه علایم غیرطبیعی دیگری شده اید؟
•    آیا والدین یا خواهر و برادر شما مبتلا به دیابت هستند؟
•    آیا قبلاً بارداری داشته اید؟ آیا در بارداری های قبلی خود دیابت بارداری داشته اید؟
•    آیا در بارداری های گذشته خود مشکلات دیگری داشته اید؟
•    اگر فرزند دیگری دارید، وزن تولد فرزندتان چقدر بوده است؟
•    آیا سابقه افزایش وزن یا کاهش وزن زیاد را دارید؟

پیش از مراجعه به پزشک چه اقداماتی می توانید انجام دهید
شما به محض اینکه متوجه دیابت بارداری خود شدید، اقدامات لازم برای کنترل قند خون خود را انجام دهید. اگر پزشک شما انجام ارزیابی های بیشتر را بر روی شما پیشنهاد کند، لازم است که ویزیت های لازم برای پیگیری شما در سریع ترین زمان ممکن ترتیت داده شود. به توصیه های پزشکتان عمل کنید و مراقبت های لازم را از خود انجام دهید. مواد غذایی سالم مصرف کنید، ورزش کنید و در مورد دیابت بارداری اطلاعات لازم را فرا بگیرید.
 

در صورت امکان، پیش از اقدام کردن برای بارداری، جهت انجام آزمایشات کلی از جمله بررسی خطر ابتلا به دیابت بارداری به پزشک مراجعه کنید. پزشک به محض باردار شدن شما انجام آزمایش دیابت بارداری را به عنوان بخشی از آزمایشات کلی دوران بارداری را توصیه می کند. اگر نتایج آزمایشات نشان دهنده ابتلا به دیابت بارداری بود، باید آزمایشات تکرار شود. احتمال ایجاد این حالت در 3 ماهه آخر بارداری زمانی که پزشک قند خون شما و سلامت جنین را بررسی می کند، بیشتر خواهد بود.

پزشکتان ممکن است شما را به پزشک های متخصص در زمینه دیابت مانند متخصص غدد ارجاع دهد. این پزشکان می توانند به شما در زمینه کنترل قند خونتان در دوران بارداری آموزش دهند.

برای اطمینان از بهبود دیابت بارداری پس از زایمان، باید بعد از تولد نوزادتان و 6 هفته پس از زایمان قند خونتان چک شود. اگر شما سابقه دیابت بارداری دارید بهتر است به صورت منظم قند خونتان را کنترل نمایید. زمان های لازم برای اندازه گیری قند خون شما بستگی به نتایج آزمایشات قند خونتان در زمان پس از زایمان خواهد داشت.

روش های تشخیصی:

پزشکان در مورد روش مشخصی برای غربالگری دیابت بارداری اختلاف نظر دارند. برخی از پزشکان معتقدند که غربالگری دیابت بارداری باید در خانم های بادار بالای 25 سالی که هیچ فاکتور خطری ندارند باید انجام گیرد. برخی دیگر از پزشکان معتقدند که غربالگری باید در تمام خانم ها انجام شود تا تمام موارد دیابت بارداری تشخیص داده شود.

زمان غربالگری
در اوایل بارداری پزشک شما عوامل خطر ابتلا به دیابت بارداری را در شما مورد بررسی قرار می دهد. اگر شما در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری باشید به عنوان مثال اگر BMI شما قبل از بارداری بالای 30 بوده باشد یا والدین، خواهر و برادر یا فرزند شما مبتلا به دیابت باشد، پزشکتان در اولین مراجعه دوران بارداری شما قند خونتان را چک خواهد کرد. اگر خطر ابتلای شما به دیابت بارداری در حد متوسط باشد، احتمالاً پزشک در مراجعات شما در سه ماهه دوم یا سوم بارداری  بین هفته های 24 تا 28 بارداری قند خونتان را چک خواهد کرد.

غربالگری روتین برای دیابت بارداری
•    تست چالش قند خون. در این آزمایش شما یک شربت گلوکز را مصرف می کنید پس از یک ساعت، قند خون شما اندازه گیری می شود. اگر قند خون شما کمتر از 130 تا 140 میلی گرم در دسی لیتر یا 7.2 تا 7.8 میلی مول در لیتر باشد، نتیجه آزمایش شما طبیعی می باشد. البته این محدوده مطلوب در آزمایشگاه ها و کلینیک های مختلف ممکن است متفاوت باشد. اگر مقدار قند خون شما بیش تر از حد طبیعی باشد، نشان دهنده این است که شما در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری قرار دارید. برای بررسی دقیق ابتلای شما به دیابت بارداری شما باید تست تحمل گلوکز را نیز انجام دهید.

•    تست تحمل گلوکز. در این آزمایش شما باید شب قبل از آزمایش ناشتا باشید تا آزمایش قند خون ناشتا را انجام دهید. سپس شما یک شربت گلوکز دیگر را مصرف می کنید که غلظت گلوکز داخل آن بیشتر است، سپس به فاصله هر یک ساعت تا 3 ساعت پس از مصرف شربت، قند خونتان اندازه گیری می شود. اگر حداقل 2 مورد از این اندازه های قند خون بیشتر از محدوه طبیعی باشد، تشخیص دیابت بارداری برای شما داده می شود.

اگر شما مبتلا به دیابت بارداری باشید

در این صورت پزشک شما احتمالاً اندازه گیری های مکرر قند خون را برای شما توصیه می کند به ویژه در 3 ماهه سوم بارداری. در این آزمایشات، پزشک قند خون شما را مورد بررسی قرار می دهد. همچنین پزشک ممکن است به عنوان بخشی از برنامه درمانیتان، از شما بخواهد که قند خونتان را به صورت روزانه اندازه گیری کنید.

اگر کنترل قند خون شما مشکل باشد، ممکن است نیاز به دریافت انسولین داشته باشید. اگر شما سایر مشکلات بارداری را نیز داشته باشید، ممکن است نیاز باشد که سایر آزمایشات را نیز انجام دهید تا سلامت جنین شما مورد بررسی قرار بگیرد. این آزمایشات عملکرد جفت شما را تعیین می کند. جفت اندامی است که با اتصال جریان خون مادر و جنین، اکسیژن و مواد مغذی را به بدن جنین می رساند. اگر دیابت بارداری به خوبی کنترل نشود، ممکن است جفت را نیز تحت تأثیر قرار دهد و انتقال اکسیژن و مواد مغذی به جنین را دچار اختلال کند. همچنین در دوران بارداری، پزشکتان با انجام برخی آزمایشات سلامت جنین شما را بررسی خواهد کرد.

آزمایشات خون پس از زایمان

پزشک پس از زایمان و 6 تا 12 هفته پس از آن نیز قند خون شما اندازه گیری می کند تا بازگشت قند خون به محدوده طبیعی را مورد بررسی قرار دهد. اگر در این زمان ها قند خون شما طبیعی باشد، خطر ابتلای شما به دیابت بارداری باید هر 3 سال یک بار بررسی شود. اگر این آزمایشات نشان دهنده دیابت یا پره دیابت (حالتی که قند خون بالا است اما در حدی نیست که دیابت تلقی شود) بود، با پزشک خود مشورت کنید تا اقدامات پیشگیری از دیابت یا برنامه درمانی مناسب را برای شما آغاز کند.

روش های درمانی:

برای حفظ سلامت جنین و پیشگیری از عوارض بارداری و زایمان باید قند خون شما به صورت مکرر اندازه گیری و کنترل شود. درمان های دیابت بارداری شامل موارد زیر می باشد:

•    کنترل مرتب قند خون. در زمان بارداری ممکن است نیاز باشد که شما 4 تا 5 بار در طی روز (یک بار صبح به صورت ناشتا و بعد از وعده های غذایی) قند خون خود را اندازه گیری نمایید تا از طبیعی بودن قند خونتان مطمئن شوید. برای اندازه گیری قند خونتان با استفاده از یک سوزن کوچک یک قطره خون از انگشت خود می گیرید سپس با استفاده از دستگاه گلوکز متر قند خونتان را اندازه گیری می کنید. 

در زمان بارداری و زایمان نیز قند خون شما اندازه گیری خواهد شد. اگر قند خون شما بالا باشد، پانکراس جنینتان انسولین بیشتری ترشح می کند که می تواند منجر به افت قند خون جنین در زمان تولد شود.اندازه گیری قند خون پس از زایمان نیز مهم است. ابتلا به دیابت بارداری می تواند منجر به افزایش خطر ابتلای شما به دیابت نوع دو شود. به کارگیری عادت های سبک زندگی سالم مانند رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم می تواند در کاهش این خطر مؤثر باشد.

•    ورزش. ورزش در زمان قبل از بارداری ، در طول بارداری و پس از آن در حفظ سلامت مادران باردار نقش اساسی دارد. ورزش با تحریک ورود گلوکز به داخل سلول ها می تواند در کاهش قند خون مؤثر باشد. همچنین ورزش باعث افزایش حساسیت سلول ها نسبت به انسولین می شود و این باعث می شود که نیاز بدن به انسولین برای انتقال گلوکز کاهش پیدا کند. انجام ورزش اصولی در دوران بارداری می تواند در کاهش برخی ناراحتی های دوران بارداری مانند درد پشت، کرامپ های عضلانی، ورم، یبوست و ناراحتی های خواب مؤثر باشد. همچنین ورزش می تواند به راحت تر شدن زایمان شما کمک کند. با مشورت پزشکتان می توانید در اکثر روزهای هفته ورزش متوسط را داشته باشید. اگر شما قبلاً فعالیت بدنی زیادی نداشته اید، شروع ورزش هایی مانند پیاده روی، دوچرخه سواری و شنا و افزایش تدریجی آنها می تواند انتخاب مناسبی برای شما باشد. فعالیت های روزمره مانند انجام کارهای منزل و باغبانی نیز جزو فعالیت های بدنی شما محسوب خواهد شد.

•    بررسی های مکرر سلامت جنین. یکی از بخش های مهم برنامه درمانی شما بررسی وضعیت جنین خواهد بود. پزشکتان می تواند از طریق سونوگرافی یا سایر تست ها میزان رشد و تکامل جنین شما را بررسی کند. اگر زایمان شما در موعد مناسب نباشد ممکن است پزشکتان القای زایمان را انجام دهد زیرا به تأخیر افتادن زایمان می تواند برای شما و جنینتان خطرناک باشد.

• تست تحمل گلوکز (Glucose tolerance test)‎

 اگر رعایت رژیم غذایی و فعالیت بدنی برای فرد مؤثر نباشد، ممکن است برای کاهش قند خون نیاز به تزریق انسولین وجود داشته باشد. 10 تا 20 درصد خانم های باردار مبتلا به دیابت بارداری برای رسیدن به محدوده طبیعی قند خون به انسولین نیاز پیدا می کنند. برخی از پزشکان در دوران بارداری از داروهای خوراکی پایین آورنده قند خون استفاده می کنند اما برخی دیگر از پزشکان معتقد هستند که برای تعیین بی خطر بودن این داروها برای مادران باردار و میزان اثر بخشی آنها در کاهش قند خون نیاز به انجام مطالعات بیشتری وجود دارد.

 

مصرف غذاهای سالم در اندازه های مناسب، یکی از راه های اصلی برای کنترل قند خون و پیشگیری از اضافه وزن می باشد. اضافه وزن می تواند احتمال بروز عوارض دیابت بارداری را افزایش دهد. پزشکان در طول بارداری کاهش وزن را توصیه نمی کنند زیرا می تواند در رشد جنین اختلال ایجاد کند. اما با توجه به وزن شما در زمان قبل از بارداری پزشکتان می تواند در رسیدن به افزایش وزن مناسب در دوران بارداری به شما کمک کند.

یک رژیم غذایی با میوه ها و سبزیجات کافی و غلات کامل که غنی از فیبر بوده و چربی و کالری کمی دارند و محدود کردن غذاهای حاوی کربوهیدرات فراوان مانند شیرینی ها می تواند برای این افراد مناسب باشد. یک رژیم غذایی خاص را نمی توان برای تمام خانم های باردار مبتلا به دیابت بارداری توصیه کرد. شما باید به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید تا با توجه به وزن کنونی، میزان مجاز افزایش وزنتان در بارداری، مقدار قند خونتان، میزان فعالیت بدنی و علایق غذایی تان یک برنامه غذایی را برای شما تنظیم نماید.

هیچ تضمینی وجود ندارد که با رعایت برخی موارد دیابت بارداری ایجاد نمی شود. اگر شما در گذشته به دیابت بارداری مبتلا شده اید، موارد زیر می تواند در کاهش بروز دیابت بارداری در بارداری های آینده یا ابتلا به دیابت توع دو مفید باشد:

•    مصرف مواد غذایی سالم. غذاهایی را انتخاب کنید که  فیبر بالا و چربی و کالری کم داشته باشند. از میوه ها، سبزیجات و غلات کامل استفاده کنید. تنوع غذایی را در رژیم خود رعایت نمایید. به اندازه غذایی که مصرف می کنید توجه کنید.

•    فعالیت بدنی داشته باشید. ورزش قبل از بارداری و در طول بارداری می تواند در پیشگیری از دیابت بارداری مؤثر باشد. انجام 30 دقیقه فعالیت ورزشی متوسط در اکثر روزهای هفته می تواند مناسب باشد. سعی کنید روزانه پیاده روی، دوچرخه سواری یا شنا را داشته باشید. اگر شما قادر به انجام 30 دقیقه فعالیت بدنی پیوسته در طول روز نمی باشید، می توانید این میزان را در زمان های کوتاه تر انجام دهید. در زمان رانندگی سعی کنید خودرو را در زودتر پارک کنید و بقیه مسیر را پیاده طی کنید. اگر از اتوبوس استفاده می کنید یک ایستگاه زودتر پیاده شوید. هر قدمی که شما بر می دارید شانس سلامت شما را بیشتر می کند.

•    قبل از بارداری اضافه وزن خود را کاهش دهید. پزشکان در طول بارداری کاهش وزن را توصیه نمی کنند. اما کم کردن وزن اضافی پیش از اقدام کردن برای بارداری می تواند به داشتن یک بارداری سالم تر کمک کند. در عادت های غذایی خود تغییرات اساسی و دائمی ایجاد نمایید. با یادآوری فواید طولانی مدت کاهش وزن بری خود انگیزه لازم را به خود بدهید و انرژی و اعتماد بنفس بیشتری کسب کنید.