ایسکمی میوکارد‎

Myocardial ischemia



ایسکمی میوکارد زمانی رخ می دهد که جریان خون قلب کاهش می یابد و در نتیجه مانع از اکسیژن رسانی کافی می شود. کاهش جریان خون قلب به طور معمول ناشی از انسداد کامل یا نسبی شریان های قلب (شریان های کرونر) است.

ایسکمی میوکارد، که ایسکمی قلبی نیز نامیده می شود، می تواند به عضله ی قلب آسیب برساند و در نتیجه کارآیی پمپاژ قلب را کاهش دهد. انسداد شدید و ناگهانی عروق کرونر می تواند منجر به سکته قلبی شود. همچنین ایسکمی میوکارد می تواند موجب ریتم قلبی نامنظم نیز بگردد.

درمان ایسکمی میوکارد شامل بهبود خونرسانی به عضله ی قلب است. ممکن است درمان شامل دارو درمانی، باز کردن انسداد عروق و یا جراحی بای پس باشد.

انتخاب شیوه ی زندگی سالم جهت درمان و پیشگیری از ایسکمی میوکارد حائز اهمیت است.
 

برخی از افراد مبتلا به ایسکمی هیچ گونه علامت و یا نشانه ای ندارند (ایسکمی خاموش).

 

شایع ترین علامت و یا نشانه فشار و یا درد قفسه سینه، معمولاً در سمت چپ بدن است (آنژین صدری ناپایدار). سایر علائم و نشانه ها که احتمالاً در زنان، افراد مسن سال و افراد دیابتی شایع ترند، عبارتند از:
•    درد فک  و یا گردن
•    درد شانه و یا دست
•    ضربان قلب سریع
•    تنگی نفس در زمان فعالیت بدنی
•    تهوع و استفراغ
•    تعریق
•    خستگی
 


علائم و نشانه های مرتبط

ایسکمی میوکارد زمانی رخ می دهد که جریان خون یک و یا چند عدد از شریان های کرونر کاهش یابد. جریان خون پایین مقدار اکسیژن دریافتی عضله ی قلب را کاهش می دهد. ایسکمی میوکارد به آهستگی و به موازات مسدود شدن شریان ها در طول زمان  ایجاد می شود. اما ممکن است به سرعت  و در پی انسداد ناگهانی شریان ها نیز رخ دهد.

 

شرایطی که می توانند منجر به ایسکمی میوکارد شوند عبارتند از:
•    بیماری عروق کرونر (آترواسکلروز). پلاک هایی که غالباً از کلسترول و در دیواره ی شریان ها ایجاد می شوند و جریان خون را کاهش می دهند. آترواسکلروز شایع ترین علت ایسکمی میوکارد است.


•    تشکیل لخته خون. پلاک های ایجاد شده در آترواسکلروز ممکن است پاره شوند و سبب تشکیل لخته گردند.


•    اسپاسم عروق کرونر. ممکن است سفتی عضلات دیواره ی شریان ها به طور موقت کاهش یابد و یا حتی مانع از خونرسانی به بخشی از عضله ی قلب شود. اسپاسم عروق کرونر علت غیرشایع ایسکمی میوکارد است.

 

درد قفسه سینه مرتبط با ایسکمی میوکارد می تواند به دلایل زیر شروع شود:

•  فشار فیزیکی

•  استرس روانی

•  هوای سرد

•  مصرف کوکائین


عواملی که می توانند باعث افزایش خطر بروز ایسکمی میوکارد شوند عبارتند از:


•  مصرف تنباکو. سیگار کشیدن و یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار سایرین می تواند به دیواره ی داخلی شریان ها آسیب وارد کند. این آسیب فرصتی را برای جمع شدن کلسترول و یا سایر مواد فراهم کرده و در نتیجه جریان خون عروق کرونر کاهش می یابد. همچنین سیگار کشیدن خطر تشکیل لخته در عروق کرونر را افزایش می دهد.


•  دیابت. دیابت نوع 1 و 2 با افزایش خطر ایسکمی میوکارد، سکته ی قلبی و سایر مشکلات قلبی مرتبط هستند.


•  پرفشاری خون. فشارخون بالا در طی زمان موجب تسریع آترو اسکلروز و در نتیجه وارد آمدن آسیب به عروق کرونر می شود.


•  سطح بالای کلسترول خون. کلسترول اصلی ترین بخش رسوباتی است که موجب تنگ شدن عروق خونی کرونر می شوند. بالا بودن سطح کلسترول بد خون (لیپوپروتئین با چگالی کم یا LDL) ممکن است وراثتی و یا ناشی از رژیم غذایی غنی از کلسترول یا چربی های اشباع باشد.


•  سطح بالای تری گلیسیرید خون. تری گلیسیرید که نوع دیگری از چربی های خون است نیز ممکن است در ایجاد آترواسکلروز نقش داشته باشد.


•  چاقی. چاقی با دیابت، فشار خون بالا و سطح بالای کلسترول خون در ارتباط است.


•  محیط دور کمر. محیط دور کمر بیشتر از 35 اینچ (89 سانتی متر) برای  زنان و 40 اینچ (102 سانتی متر) برای مردان خطر پرفشاری خون و بیماری قلبی را افزایش می دهد.


•  عدم فعالیت بدنی. شیوه زندگی بدون تحرک در بروز چاقی نقش دارد و با سطح بالای کلسترول و تری گلیسیرید مرتبط است. افرادی که فعالیت وزشی  هوازی منظم دارند، سلامت قلبی بهتری دارند که با کاهش خطر ایسکمی میوکارد و سکته قلبی همراه است. ورزش همچنین فشارخون بالا را نیز کاهش می دهد.
 


ایسکمی میوکارد می تواند منجر به عوارض جدی شود، از جمله آنها:
•  سکته قلبی. اگر عروق کرونر به طور کامل مسدود شده باشد، نبود خون و اکسیژن می تواند منجر به سکته ی قلبی شود و بخشی از عضله ی قلب را تخریب کند. این آسیب می تواند جدی و حتی مرگبار باشد.


•  ریتم قلبی نامنظم (آریتمی). ریتم قلبی نامنظم می تواند قلب شما را تضعیف کند و حتی مرگبار باشد.


•  نارسایی قلبی. ایسکمی میوکارد می تواند به  عضله ی قلب آسیب بزند و درنتیجه توانایی قلب شما را در پمپ موثر خون به سایر نواحی بدن  کاهش دهد. این آسیب میتواند در طول زمان منجر به نارسایی قلبی شود.
 


اگر درد درناحیه قفسه سینه دارید، در اورژانس تحت معاینه و درمان قرار می گیرید. اگر درد قفسه سینه ندارید اما سایر علائم در شما وجود دارد و یا نگران خطر ایسکمی میوکارد هستید، به متخصص قلب ارجاع داده می شوید (کاردیولوژیست).

 

آنچه شما می توانید انجام دهید
•    از ملاحظاتی که پیش از مراجعات باید رعایت کنید آگاهی داشته باشید به عنوان مثال، ناشتا بودن قبل از آزمایش خون.
•    علائم خود را یادداشت کنید. حتی علائمی را که فکر می کنید غیر مرتبط با علت مراجعه ی شما به پزشک هستند.
•    از تمام داروها، ویتامین ها و مکمل های خود یک لیست تهیه کنید.
•    اطلاعات پزشکی کلیدی خود از جمله سایر بیماری هایتان را یادداشت کنید.
•    اطلاعات شخصی کلیدی خود از جمله تغییرات و یا استرس های اخیر زندگی خود را یادداشت کنید.
•    سوالاتی  که می خواهید از پزشکتان بپرسید را یادداشت کنید.
•    جهت به خاطر سپردن صحبت های پزشک، از یکی از دوستان و یا اقوامتان بخواهید تا شما را همراهی کنند.

 

سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید
•    علت اصلی علائم من چیست؟
•   چه آزمایشاتی نیاز دارم؟ آیا قبل از انجام آنها نیاز به ملاحظات خاصی است؟
•    چه درمان هایی نیاز دارم؟
•    آیا نیاز است در شیوه ی زندگی خود تغییراتی ایجاد کنم؟ رژیم غذایی و فعالیت بدنی مناسب برای من چیست؟
•    غربالگری بیماری های قلبی هر چند وقت یکبار باید صورت گیرد؟
•    من بیماری های دیگر نیز دارم. چگونه می توانم  کلیه این بیماری ها را با هم مدیریت کنم؟
علاوه بر سوالاتی که از قبل آماده کرده اید، سایر سوالات خود را نیز در طی ملاقات بپرسید.

 

چه انتظاری از پزشک داشته باشید
احتمالاً پزشک نیز از شما سوالاتی را می پرسد. برای جواب دادن به آنها آماده باشید تا زمان بیشتری را برای پرداختن به سایر نکات داشته باشید. ممکن است این سوالات از شما پرسیده شود:


•    علائم شما چیست و چه زمانی شروع شده است؟
•    شدت علائم شما چقدر است؟ آیا گذری و یا دائمی هستند؟
•    آیا چیزی هست که علائم شما را بهتر و یا بدتر کند؟
•    آیا سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری قلبی، پرفشاری خون و یا کلسترول بالا را دارید؟
•    آیا در گذشته و یا در حال حاضر سیگار می کشید؟
 


اگر درد قفسه ی سینه ی شدید و یا طولانی مدت دارید، به اورژانس مراجعه کنید.
 


روش های تشخیصی:

پزشک با بررسی سابقه ی پزشکی و معاینه ی فیزیکی شروع خواهد کرد. بعد از آن ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
•  الکتروکاردیوگرام (ECG). فعالیت الکتریکی قلب توسط الکترودهایی که به پوست شما متصل می گردند  ثبت می شود. برخی از موارد غیر طبیعی در فعالیت الکتریکی قلب ، ممکن است نشان دهنده ی ایسکمی میوکارد باشد.


•  اکوکاردیوگرام. امواج صوتی به قلب فرستاده می شود و یک تصویر ویدیوئی از قلب گرفته می شود. اکوکاردیوگرام به شناسایی مناطق آسیب دیده ی قلب که عمل پمپاژ خون را به خوبی انجام نمی دهند کمک می کند.


•  اسکن هسته ای. مقادیر بسیار کم مواد هسته ای به داخل خون شما تزریق می گردد. در هنگام ورزش، ردیاب که در قلب و ریه ها جریان یافته است مانیتور می شود و در نتیجه امکان شناسایی مشکلات مربوط  به جریان خون را فراهم می کند.


•  آنژیوگرافی عروق کرونر. ماده ی حاجب به داخل عروق خونی قلب  تزریق  می گردد . پس از آن دستگاه اشعه ایکس تعدادی عکس می گیرد ( آنژیوگرام ) که فرصت مشاهده ی دقیق داخل عروق خونی را فراهم می کند.


•  سی تی اسکن قلبی. این تست می تواند تعیین کند که آیا کلسیفیکاسیون عروق کرونر (که نشانه ی آترواسکلروز عروق کرونر است) در شما وجود دارد یا خیر . همچنین با استفاده از سی تی اسکن شریان های قلب نیز قابل مشاهده هستند (سی تی آنژیوگرافی عروق کرونر).


•  تست ورزش. زمانی که شما در حال راه رفتن بر روی تردمیل و یا دوچرخه ی ثابت هستید، ریتم قلبی، فشارخون و تنفس شما کنترل می گردد. ورزش  باعث می شود قلب سریع تر و محکم تر از حالت معمول خون را پمپ کند. از همین رو تست ورزش مشکلات قلبی ای را شناسایی می کند که ممکن است در حالت معمول به آنها توجه نشود.

 

روش های درمانی:

روش های بهبود جریان خون

گاهی اوقات جهت بهبود جریان خون نیاز به درمان های جدی تری است. روش هایی که ممکن است مفید باشند عبارتند از:
•  آنژیوپلاستی و استنت گذاری. یک لوله ی بلند و باریک (کاتتر) به تنگ ترین بخش شریان شما وارد می شود. یک بالون کوچک متصل به یک سیم به این منطقه ی تنگ  وارد و در آنجا قرار می گیرد تا شریان را گشاد کند. معمولا استنت قرار می گیرد تا رگ را باز نگه دارد.


•  جراحی بای پس عروق کرونر. جراح از رگ قسمت دیگر بدن شما جهت پیوند زدن استفاده می کند تا خون بتواند در اطراف شریان کرونر تنگ و یا مسدود شده قلب جریان یابد. این عمل قلب باز معمولاً تنها برای افرادی استفاده می شود که چندین رگ کرونر تنگ شده دارند.


•  فشارنده متناوب تقویت شده خارجی (Enhanced external counterpulsation). این روش درمانی غیر تهاجمی زمانی توصیه می شود که سایر درمان ها اثر بخش نباشند. کاف های بسته شده در اطراف پاهای شما به آرامی از هوا پر و سپس تخلیه می شوند. فشار وارد آمده به عروق خونی شما می تواند جریان خون قلب را بهبود بخشد.

 


 


روش های تشخیصی و درمانی

درمان ایسکمی میوکارد بر روی بهبود خونرسانی به عضله ی قلب متمرکز است. بسته به شدت بیماری، ممکن است برای درمان نیاز به  دارو ، جراحی و یا هردو باشد.

 

داروها
•  آسپرین. آسپرین و یا سایر رقیق کننده های خون می توانند خطر تشکیل لخته خون را کاهش دهند که این امر از انسداد عروق خونی کرونر جلوگیری می کند. قبل از شروع به مصرف آسپرین از پزشک خود سوال کنید، چراکه اگر مبتلا به اختلالات خونریزی باشید و یا از سایر داروهای رقیق کننده خون استفاده کنید، ممکن است مصرف آسپرین برای شما مناسب نباشد.


•  نیترات ها. این داروها به طور موقت عروق خونی را باز می کنند و جریان خون قلب را بهبود می بخشند. جریان خون بهتر به معنای آنست که نیاز نیست قلب شما به سختی کار کند.


•  داروهای مهارکننده ی بتا. این داروها به شل شدن عضله ی قلب کمک می کنند، ضربان قلب را پایین می آورند و فشارخون را نیز کاهش می دهند در نتیجه خون می تواند به راحتی به قلب جریان یابد.


•  داروهای بلوکه کننده ی کانال کلسیم. این داروها عروق خونی شما را گشاد و پهن می کنند و در نتیجه جریان خون قلب را افزایش می دهند. همچنین مهارکننده های کانال کلسیم ضربان قلب را آهسته و بار کاری قلب را کاهش می دهند.


•  داروهای کاهنده ی کلسترول خون. این داروها رسوباتی را که در عروق کرونر شما تجمع یافته اند را کاهش می دهند.


•  مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE). این داروها به گشاد شدن عروق خونی و در نتیجه کاهش فشار خون کمک می کنند. اگر شما علاوه بر ایسکمی میوکارد به پرفشاری خون و یا دیابت نیز مبتلا هستید، ممکن است پزشکتان مهار کننده های ACE را برای شما تجویز کند.


•  رانولازین (Ranexa). این داروها عروق کرونر شما را  گشاد می کنند. رانولازین می تواند به همراه سایر داروها از جمله مهار کننده های کانال کلسیم، بتا بلوکرها یا نیترات ها تجویز گردد.

 

 

جهت داشتن سبک زندگی سالم به منظور حفظ سلامت قلب:

•   ترک سیگار. در رابطه با استراتژی های ترک سیگار با پزشک خود صحبت کنید. همچنین تا حد امکان از قرار گرفتن در معرض دود سیگار دیگران نیز اجتناب کنید.

•   کنترل سایر مشکلات سلامتی. بیماری ها و یا شرایطی را که می توانند خطر ایسکمی میوکارد را افزایش دهند از جمله دیابت، فشارخون بالا و یا کلسترول خون بالا را درمان کنید.

•   رژیم غذایی سالم. مصرف چربی های اشباع را محدود کنید و به میزان بیشتری غلات کامل، میوه و سبزیجات دریافت کنید. سطح کلسترول  خون خود را بدانید .

•   ورزش. در رابطه با یک  برنامه ی ورزشی مناسب  جهت بهبود جریان خون قلب خود با پزشکتان مشورت کنید.

•   حفظ وزن مناسب. اگر دچار اضافه وزن هستید، با پزشک خود در رابطه با روش های کاهش وزن مشورت کنید.

•   کاهش استرس. برای مدیریت استرس  خود، تکنیک هایی مانند استراحت عضلات و تنفس عمیق را تمرین کنید.

 

به طور منظم برای چکاپ مراجعه کنید. برخی از عوامل خطر اصلی ایسکمی میوکارد (کلسترول بالا، پرفشاری خون و دیابت) در مراحل اولیه هیچ گونه علائمی ندارند. تشخیص و درمان به موقع می تواند موجب سلامت قلبی بهتر در تمام طول عمر شود.
 


داشتن شیوه ی زندگی سالم می تواند به جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک کند. داشتن شیوه ی زندگی سالم می تواند عروق خونی شما را محکم و کشسان نگه دارد و به حفظ حداکثر میزان جریان خون کمک کند.