معمولا HIV با آزمایش خون یا نمونه ای از سلول ها که از سطح داخلی لپ به وسیله پنبه برداشته می شود انجام می شود تا وجود پادتن های علیه ویروس بررسی شود.برای این منظور می توان از نمونه های ادراری نیز استفاده کرد اما صحت نتایج کمی کمتر است. متاسفانه، صحت این آزمایش ها بلافاصله پس از آلودگی، کم است. چرا که مدتی طول می کشد تا بدن علیه ویروس پادتن تولید کند. بیشتر مردم 3 تا 6 ماه پس از آلوده شدن پادتن می سازند.
اگر نتیجه آزمایش مثبت باشد (بدان معنی که فرد علیه HIV پادتن ولید کرده است) تکنسین های آزمایشگاه، آزمایش را روی نمونه تکرار می کنند. اگر نتیجه آزمایش دوم نیز مثبت باشد فرد تحت آزمایش تائید کننده ای به نام آزمایش خون وسترن(Western) قرار می گیرد که وجود پروتئین های HIV را بررسی می کند. فرد در صورتی مبتلا شناخته می شود که پاسخ هر سه آزمایش مثبت باشد. آماده شدن نتایج هر سه آزمایش ممکن است چند هفته طول بکشد.
آزمایش سریعHIV
چندین آزمایش سریع وجود دارند که اطلاعاتی با صحت بالا را طی 20 دقیقه به دست می دهند. این آزمایش ها وجود پادتن ها را در نمونه خونی که از ورید یا نوک انگشت گرفته شده یا نمونه بزاقی که از طریق مالیدن پدی به لثه ها به دست می آید، بررسی می کند. آزمایش دهانی به اندازه آزمایش خونی حساسیت دارد و نیاز به خون گیری را مرتفع می سازد. پاسخ مثبت در آزمایش های سریع لازم است توسط آزمایش تائید کننده تائید شود.
آزمایش خانگی HIV
به منظور آزمایش خانگی HIV کافی است نمونه ای از خون خود را پست کنید و پس از 3 تا 7 روز کاری نتیجه را از طریق تلفن دریافت کنید. این رویکرد ناشناس ماندن فرد را تضمین میکند چرا که فرد فقط از طریق رمز عددی که روی کیت نمونه خون فرستاده است شناسایی می شود. بهتر است فرد پیش از انجام آزمایش،مادام که منتظر نتیجه است و پس از دریافت نتیجه با یک مشاور در تماس باشد.
آزمایش تشخیص زود هنگام HIV
برخی از آزمایشات می توانند عفونت HIV را زودتر تشخیص دهند، پیش از آنکه پادتن ها در آزمایش استاندارد HIV قابل شناسایی باشند. این آزمایشات خون را از نظر وجود ماده ژنتیکی ویروس یا پروتئین های آن که در هفته های نخستین پس از آلودگی تولید می شوند،بررسی می کند.
آزمایشاتی که زودتر از آزمایشات استاندارد می توانند آلودگی را تشخیص دهند گران تر هستند و ممکن است کمتر در دسترس باشند. همچنین شخص بعداً باید برای تائید نتایج، مورد آزمایش استاندارد پادتن نیز قرار گیرد چرا که ممکن است نتایج، مثبت کاذب یا منفی کاذب باشند.
