ناباروری همواره مشکل بخشی از زوجین می باشد. رژیم غذایی و کنترل وزن برای زنان و مردان می تواند تاثیر زیادی بر توانایی باروری داشته باشد.
زنان و باروری:
چاقی و اضافه وزن
شانس باروری با داشتن وزن مناسب افزایش می یابد. گزارشات نشان می دهد حدود 30 درصد موارد ناباروری به علت اضافه وزنی است که می تواند سبب تغییر میزان هورمون و اختلال در تخمک گذاری شود. در زنان دارای اضافه وزن حتی 5 درصد کاهش وزن می تواند قدرت باروری را بهبود بخشد. علاوه بر چاقی، لاغری شدید به طوریکه نمایه توده بدنی (BMI) کمتر از 18/5 باشد نیز می تواند سبب اختلال در چرخه قاعدگی و توقف تخمک گذاری شود. کسانی که فعالیت های ورزشی شدید مانند ژیمناستیک انجام می دهند، یا به اختلال خوردن مبتلا هستند نیز در معرض خطر ابتلا به اختلال چرخه قاعدگی و ناباروری قرار دارند. از طرفی باید توجه داشت که پیروی از رژیم های غذایی نادرست به منظور کاهش وزن می تواند سبب تخلیه مواد مغذی بدن شود.
برای کاهش وزن علاوه بر رعایت رژیم غذایی متعادل باید در اکثر روزهای هفته حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط انجام شود. همچنین استفاده از وزنه های سبک حداقل 3 بار در هفته به افزایش عضلات و کاهش چربی بدن کمک می کند.
آهن
مطالعات نشان داده رژیم غذایی غنی از آهن که از طریق سبزیجات و مکمل تامین شود می تواند خطر ناباروری مرتبط با تخمک گذاری را کاهش دهد. این نوع ناباروری حدود 25 درصد ناباروری ها را شامل می شود.
مواد غذایی گیاهی حاوی آهن عبارتند از: حبوبات، اسفناج و غلات غنی شده با آهن. همراه با مواد غذایی گیاهی باید از منابع ویتامین C مانند مرکبات یا فلفل دلمه ای استفاده کرد تا میزان جذب آهن افزایش یابد.
رژیم غذایی و باروری در زنان
بر اساس نتایج برخی مطالعات پیروی از نکات تغذیه ای ذیل سبب افزایش قدرت باروری در زنان خواهد شد:
• کاهش مصرف چربی های ترانس و افزایش مصرف چربی های غیراشباع دارای یک پیوند دوگانه (MUFA) مانند روغن زیتون و آووکادو.
• کاهش دریافت پروتئین های حیوانی و افزایش مصرف پروتئین های گیاهی
• مصرف بیشتر مواد غذایی که حاوی مقادیر بالاتر فیبر و مقادیر کمتر کربوهیدرات با شاخص گلیسمی بالا هستند، مانند غلات سبوس دار
• مصرف بیشتر منابع گیاهی آهن و مصرف کمتر گوشت
• مصرف کافی مواد غذایی غنی از کلسیم مانند لبنیات
اسید فولیک
زنانی که تصمیم به باردار شدن دارند باید روزانه 400 میکروگرم اسید فولیک از طریق مکمل دریافت کنند و همچنین مواد غذایی غنی از اسید فولیک مانند سبزیجات برگ سبز تیره مصرف نمایند. اسید فولیک از بروز نقص لوله عصبی پیشگیری می کند. لوله عصبی در هفته 3 تا 4 بارداری و قبل از آنکه اکثر خانم ها متوجه باردار شدن خود شوند، تشکیل می شود.
مردان و باروری:
معمولاً یک سوم موارد ناباروری مربوط به مردان می شود. نکاتی که به افزایش قدرت باروری مردان کمک می کند عبارتند از:
• مصرف کافی میوه ها و سبزیجات به ویژه سبزیجات سبز، بنفش و زرد رنگ، سیب، پرتقال و کیوی.
• مصرف غلات سبوس دار به طوریکه حداقل نیمی از غلات مصرفی در روز غلات سبوس دار باشد.
• استفاده از لبنیات کم چرب که حاوی کلسیم، ویتامین D و پروتئین است به میزان حداقل 3 واحد در روز.
• کاهش مصرف گوشت قرمز و جایگزین کردن آن با غذاهای کم چرب تر مانند ماهی، بوقلمون و مرغ و نیز منابع گیاهی پروتئین مانند حبوبات و آجیل.
• کاهش مصرف چربی های اشباع از طریق محدود کردن مصرف گوشت های پرچرب، لبنیات پرچرب و غذاهای سرخ شده.
• اجتناب از استعمال سیگار و مصرف الکل
• حفظ وزن در محدوده طبیعی: چاقی در مردان می تواند سبب تغییر سطوح تستوسترون و سایر هورمون ها شود. علاوه براین، کاهش تعداد اسپرم و تحرک ضعیف اسپرم در مردان چاق یا دارای اضافه وزن شایع تر است.
• ورزش در حد متعادل: توصیه می شود 5 روز در هفته حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی انجام شود. ورزش بیش از حد می تواند سبب کاهش تستوسترون و به طور غیرمستقیم کاهش تعداد اسپرم می شود. همچنین مصرف استروئید می تواند بر باروری اثر منفی گذارد.
