دیابت بارداری حدود هفته 24 بارداری رخ می دهد و در 2/9 درصد بارداری ها مشاهده می شود. در دیابت بارداری پانکراس (لوزالمعده) به سختی جهت تولید انسولین فعالیت می کند اما انسولین قادر به کاهش میزان قند خون نیست. قند اضافی موجود در گردش خون از طریق جفت عبور کرده و میزان قند خون جنین را افزایش می دهد. این امر به نوبه خود سبب می شود پانکراس جنین انسولین اضافه تولید کند و از آنجاکه جنین بیش از میزان مورد نیاز انرژی دریافت می کند انرژی اضافی به صورت چربی ذخیره می شود. همچنین در اثر افزایش میزان انسولین ممکن است قند خون کودک در زمان تولد به طور غیرطبیعی پایین باشد. این کودکان در سال های بعدی زندگی بیشتر در معرض ابتلا به چاقی یا دیابت نوع 2 قرار دارند.
به تازگی در مطالعه ای محققان ارتباط بین دیابت بارداری و افسردگی را بررسی کرده اند. در این مطالعه اطلاعات 2334 زن غیرچاق و 468 زن چاق از هفته 8 تا هفته 13 بارداری جمع آوری شد. هر شرکت کننده در 3 مرحله به پرسشنامه ای جهت بررسی وجود هر نوع علائم افسردگی پاسخ داد. این پرسشنامه در زمان شروع مطالعه، بین هفته 16 تا 22 بارداری و سپس 6 هفته بعد از زایمان پاسخ داده شد. بروز دیابت بارداری در تمام شرکت کنندگان ارزیابی شد.
نتایج نشان داد زنانی که طی 3 ماه اول و دوم بارداری بیشترین امتیاز افسردگی را کسب کرده بودند نسبت به زنانی که کمترین امیتاز را کسب کرده بودند تقریباً 3 برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری قرار داشتند. افسردگی مداوم از سه ماهه اول تا سه ماهه دوم بارداری زنان را بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری قرار می داد. چاقی خطر ابتلا به دیابت بارداری را افزایش می دهد. اما در این مطالعه خطر دیابت بارداری در زنان افسرده غیرچاق از زنان افسرده چاق بالاتر بود.
علاوه براین، محققان دریافتند نه تنها افسردگی احتمال دیابت بارداری را افزایش می دهد بلکه دیابت بارداری نیز می تواند پیش بینی کننده بروز افسردگی در مراحل بعدی باشد. تقریباً 15 درصد زنانی که دیابت بارداری داشتند افسردگی بعد از زایمان را تجربه کردند که این میزان 4 برابر بالاتر از زنانی است که به دیابت بارداری مبتلا نبوده اند.
مطالعات قبلی نشان داده اند که افسردگی اغلب با اختلال در متابولیسم گلوکز (قند) مرتبط است. این امر می تواند سبب افزایش میزان قند خون شود. همچنین افزایش میزان قند می تواند منجر به بروز التهاب و تغییرات هورمونی و درنتیجه بروز یا تشدید علائم افسردگی شود.
نکته عملی: به گفته محققان افسردگی و دیابت بارداری می توانند با هم رخ دهند. تا انجام مطالعات بیشتر توصیه می شود پزشکان زنان باردار مبتلا به علائم افسردگی را از نظر دیابت بارداری بررسی نمایند. همچنین باید زنان مبتلا به دیابت بارداری را از نظر وجود علائم افسردگی بعد از زایمان پیگیری نمایند.
منبع:
Stefanie N. Hinkle et al. “A longitudinal study of depression and gestational diabetes in pregnancy and the postpartum period”. Diabetologia, 2016
