در رژیم غذایی فاقد گلوتن غذاهای حاوی گلوتن شامل گندم، جو، چاودار و نیز محصولات حاوی آن ها حذف می شود. در بیماری سلیاک که نوعی بیماری خودایمنی است دریافت گلوتن سبب آسیب روده می شود. در این بیماری رژیم فاقد گلوتن تنها درمان است. اما بر اساس بررسی سال 2012 حدود 30-28 درصد افراد بدون آنکه به گلوتن حساسیت داشته باشند از مصرف گلوتن خودداری کرده یا دریافت آن را محدود می کنند.
آرد برنج در بسیاری از رژیم های فاقد گلوتن جایگزین محصولات حاوی گلوتن می شود. مطالعات نشان داده برنج می تواند آرسنیک، جیوه و سایر فلزات سنگین خطرناک را از آب، خاک یا کودها گرفته و در خود انباشته کند. مواجهه با این فلزات خطر بیماری قلبی، سرطان و سایر بیماری ها را افزایش می دهد. با این حال، مطالعات در مورد چگونگی اثر رژیم فاقد گلوتن بر مواجهه با فلزات سنگین اندک است.
اخیراً محققان اطلاعات مربوط به 7471 نفر را بررسی کردند. 73 شرکت کننده بین سنین 7 تا 80 سال از رژیم فاقد گلوتن پیروی می کردند. نمونه خون و ادرار شرکت کنندگان اخذ و میزان آرسنیک و جیوه آن اندازه گیری شد.
نتایج نشان داد سطوح فلزات سنگین در شرکت کنندگانی که از رژیم فاقد گلوتن پیروی می کردند نسبت به سایرین بسیار بیشتر بود. در افرادی که رژیم فاقد گلوتن داشتند میزان جیوه خون 70 درصد بیشتر و میزان آرسنیک ادرار تقریباً 2 برابر بود. این یافته ها نشان می دهد که رژیم فاقد گلوتن می تواند برخی پیامدهای ناخواسته را به دنبال داشته باشد. اگرچه برای تائید این نتایج نیاز به انجام مطالعات بیشتر وجود دارد.
با افزایش محبوبیت رژیم فاقد گلوتن، این یافته ها پیامدهای مهمی برای سلامتی دارد. اثرات مواجهه کم با آرسنیک و جیوه از طریق دریافت مواد غذایی بر سلامتی نامشخص است اما می تواند خطر سرطان و سایر بیماری های مزمن را افزایش دهد.
معمولاً میزان آرسنیک در آب تنظیم می شود. اگر مصرف آرد برنج نیز سبب افزایش مواجهه با آرسنیک شود شاید لازم باشد که میزان این فلز در مواد غذایی نیز تنظیم شود.
منبع:
The Unintended Consequences of a Gluten-Free Diet. Epidemiology, 2017.
