مطالعات مختلف نشان داده است که مشخصات نوزاد در هنگام تولد از جمله وزن هنگام تولد می تواند اثرات فراوانی بر سلامت نوزاد و خطر ابتلا به بیماری های مختلف از جمله دیابت نوع دو در دوران بزرگسالی داشته باشد. وزن طبیعی نوزاد در هنگام تولد 2500 تا 3999 گرم می باشد. نوزادان با وزن تولد کمتر از 1500 گرم، نوزادان بسیار کم وزن و نوزادان با وزن تولد 1500 تا 2499 گرم، نوزادان کم وزن محسوب می شوند. وزن تولد بالای4000 گرم نیز وزن تولد بالا محسوب می شود.
در این رابطه، مطالعه ای به تازگی انجام شده و نتایج آن در نشریه Diabetes Care منتشر شده است. هدف این مطالعه بررسی ارتباط بین وزن هنگام تولد با بروز دیابت نوع دو در بزرگسالی بوده است.
در این مطالعه، 21624 خانم شرکت داشتند که به مدت 16 سال مورد پیگیری قرار گرفتند. مشخصات این خانم ها از جمله وزن هنگام تولد، سن کنونی، سابقه خانوادگی دیابت، نمایه توده بدن (BMI) و فعالیت بدنی جمع آوری گردید و بروز دیابت نوع دو در آنها مورد ارزیابی قرار گرفت.
نتایج این مطالعه نشان داد که از 21624 خانم که وارد مطالعه شدند، 2388 نفر مبتلا به دیابت نوع دو شدند. در خانم هایی که در زمان تولد بسیار کم وزن بوده اند، خطر ابتلا به دیابت نوع دو در بزرگسالی 40 درصد بیشتر از خانم هایی بوده است که وزن هنگام تولد آنها طبیعی بوده است. همچنین در خانم هایی که در زمان تولد کم وزن بوده اند خطر ابتلا به دیابت نوع دو در بزرگسالی 13 درصد بیشتر بوده است.
دو نظریه احتمالی برای توجیه چنین ارتباطی وجود دارد. مطابق نظریه اول در نوزادن کم وزن به دلیل این که در دوران جنینی از تغذیه مناسبی برخوردار نبوده اند، بعد از به دنیا آمدن تغییرات متابولیسمی رخ می دهد که باعث افزایش جذب مواد مغذی می گردد لذا احتمال ابتلا به دیابت نوع دو در آنها بیشتر می شود. نظریه دوم بیان می کند که ژن هایی که در بدن منجر به اختلال در ترشح و متابولیسم هورمون انسولین می شوند، بر وزن زمان تولد نیز اثر کرده و منجر به کم وزنی در نوزاد می شوند که تاکنون در مطالعات، برخی از این ژنها شناسایی شده اند.
نکته عملی: بر اساس نتایج این مطالعه، کم بودن وزن هنگام تولد می تواند در افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع دو در دوران بزرگسالی مؤثر باشد. بنابراین پیشگیری از کمبود وزن زمان تولد نوزادان با به کار گیری راهکارهایی مانند تغذیه مناسب مادران در دوران بارداری حائز اهمیت است.
منبع: Diabetes Care. 2014 ;37 (9):2572-8
