قهوه یکی از نوشیدنیهایی است که در جوامع مختلف استفاده می شود. البته میزان مصرف آن در کشورها و جوامع مختلف تفاوت معنی داری دارد. برهمین اساس ادعاهای فراوانی در مورد خواص و مضرات این نوشیدنی بیان می شود. در گذشته قهوه را در ایجاد طیف وسیعی از بیماری ها ( اعم از مشکلات هورمونی و ممانعت از رشد قد تا عوارض غیر هورمونی مثل بیماری قلبی و سرطان) مقصر می دانسته اند اما آیا واقعا قهوه تا این حد مضر بوده است ؟
* آنچه مطالعات علمی جدید در مورد قهوه می گویند: تحقیقات علمی اخیر حاکی از آنند که در کل قهوه احتمالا آنقدرها هم که برخی ادعا می کنند بد نیست. ولی اگر بخواهیم به قهوه عنوان خوب یا بد را بدهیم کدام عنوان را باید انتخاب کرد؟ ممکن است بهترین پاسخ این باشد که برای اغلب مردم فواید قهوه بیشتر از خطرات آن است. مطالعات اخیر عموما ارتباطی را بین مصرف قهوه و افزایش خطر بیماری قلبی و سرطان مشاهده ننموده اند . پس چرا برخی در مورد مصرف قهوه تا این حد بدبین شده بودند ؟ مطالعات اولیه این موضوع را در نظر نمی گرفتند که برخی از رفتارهای خطرساز مانند سیگار کشیدن و فعالیت بدنی ناکافی ممکن است در میان افرادی که بسیار قهوه می نوشند رایج باشد و چون این پژوهشها اثر این عوامل مخدوشگر را در مطالعات خود لحاظ نمی نمودند، نتایج مطالعات دچار انحرافاتی می شده است.
البته در مطالعات جدید نیز خطراتی در رابطه با مصرف زیاد قهوه مشاهده می شوند و مصرف مقادیر زیادی از قهوه تصفیه نشده با افزایش ملایم سطوح کلسترول خون در ارتباط می باشد. یک مطالعه جدید نیز نشان داده است که مصرف 2 فنجان و یا تعداد بیشتر از قهوه در طی روز خطر بیماری قلبی را در برخی افراد خاص ( که به علت یک جهش رایج ژنتیکی، تجزیه قهوه در بدن آنها آهسته است ) افزایش می دهد. لذا ممکن است سرعت متابولیزه شدن قهوه در بدن شما، میزان خطرناک بودن قهوه برای سلامت شما را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین به یاد داشته باشید که مصرف مقادیر فراوانی از قهوه (مثلا 4-7 فنجان قهوه در روز) می تواند در افراد به ویژه در افراد مستعد موجب مشکلاتی نظیر: بی قراری، اضطراب، زودرنجی و بی خوابی گردد.
از طرف دیگر، برخی مطالعات جدید نشان داده اند که قهوه ممکن است مزایایی را برای سلامت بدن به همراه داشته باشد از جمله اثر محافظت در برابر بیماری پارکینسون، دیابت نوع 2 و سرطان کبد . همچنین محتوای آنتی اکسیدانی قهوه بالاست و ممکن است فوایدی را برای بدن به ارمغان آورد. ولی این سخن بدین معنا نیست که شما همان اندرز همیشگی مبنی بر رعایت اعتدال و میانه روی در هر چیز را فراموش کنید و در مصرف قهوه زیاده روی کنید . چرا که هر چند که ممکن است مصرف قهوه خطری را برای شما در بر نداشته باشد ولی به هر حال نوشیدنی های دیگری مثل آبمیوه و شیر حاوی مواد مغذی مفیدی می باشند که قهوه آنها را در بر ندارد لذا بهتر است به جای افزایش نوشیدن قهوه ، خود را از فواید نوشیدنی های مفید دیگر مثل شیر و آبمیوه بهره مند سازید .
* آیا مصرف قهوه می تواند موجب کم آبی و دهیدراته شدن بدن گردد؟ از مدتها پیش نظر محققین بر آن بوده است که نوشیدنی های کافئین دار از جمله قهوه دیورتیک هستند و دفع ادراری را افزایش می دهند و افزایش دفع آب بدن نیز می تواند منجر به کم آبی گردد و خطرناک باشد. ولی این ادعا چندان هم صحیح نیست چرا که شواهد جدید علمی حاکی از آنند که خاصیت مدر بودن کافئین تنها در مقادیر بالای مصرف یعنی بیش از 500-600 میلی گرم کافئین در روز (معادل با 4-7 فنجان قهوه در روز) قابل توجه است و در مصرف مقادیر متعادل از کافئین مشکل کم آبی برای بدن ایجاد نمی شود.
* مصرف چه میزان قهوه مطلوب است؟ دریافت مواد کافئین دار تا سقف 200-300 میلی گرم کافئین ( معادل با 2-4 فنجان قهوه ) در روز برای اغلب افراد مطلوب و بی خطر می باشد. البته بهتر است روزانه به مصرف 1-2 فنجان قهوه اکتفا کنید و بیش از 4 فنجان را مصرف ننمایید.
در انتها این نکته را به خاطر داشته باشید که ممکن است موادی که همراه قهوه مصرف می شوند از جمله خامه و شکر و چربی و ... و تنقلات می توانند میزان کالری دریافتی شما را افزایش دهند. اگر هم از فواید قهوه سخن به میان می آید این منافع در مورد مصرف قهوه خالص است نه به همراه مواد افزودنی اعم از شکر و خامه.
