قهوه نوشیدنی محبوبی در سرتاسر جهان است. در ایالات متحده آمریکا، بیش از 50% افراد قهوه می نوشند و سالیانه حدود 40 میلیون دلار صرف خرید این نوشیدنی می شود. مطالعات نشان می دهد که قهوه کافئینه می تواند بطور حاد سبب افزایش فشارخون شود. در حالیکه قهوه دکافئینه (بدون کافئین) چنین اثری ندارد. لذا بنظر می رسد کافئین عامل اصلی مؤثر بر فشارخون است و بر همین اساس متخصصین پیشنهاد می کنند که کافئین می تواند محرکی برای حملات قلبی و عروقی باشد. با این حال، افرادی که به طور مداوم قهوه می نوشند در معرض چنین خطری قرار ندارند، چراکه در این افراد تحمل نسبت به کافئین ایجاد شده است. بنابراین فواصل زمانی که قهوه مصرف می شود در میزان خطر آن اثرگذار است.
قهوه بر فعالیت مهارکننده های کانال کلسیم اثر می گذارد. مهارکننده های کانال های کلسیمی دسته ای از داروهای تجویز شده برای درمان پرفشاری خون هستند. فلودیپین دارویی از این گروه است که عروق خونی را گشاد کرده و جریان خون عروق را تسهیل می کند و با این مکانیسم فشارخون را پایین می آورد.
زمینه دیگر مطالعه محققین بررسی این امر بود که پس از قطع مصرف قهوه برای مدت طولانی و حذف اثرات آن در خون، فشارخون چه تغییراتی می کند. در واقع فرض بر آن بود که در مصرف مجدد قهوه بایستی فشارخون بیشتر افزایش یابد چرا که حذف کافئین و مصرف مجدد آن می تواند اثرات داروی کاهنده فشارخون یعنی فلودیپین را از بین ببرد. برای بررسی این فرضیه، مطالعه ای با شرکت 13 فرد با میانگین سنی 52 سال با فشارخون نرمال طراحی شد. فشارخون تمام افراد سه مرتبه با فاصله یک هفته ای اندازه گیری گردید. پیش از انجام هر اندازه گیری، افراد به مدت 48 ساعت از مصرف قهوه، محصولات حاوی کافئین، الکل، گریپ فروت، مارمالاد، تنباکو و دارو منع می شدند.
هر گروه در فواصل هر هفته ملزم به رعایت یکی از موارد زیر بودند:
- روزانه دو لیوان 300 سی سی قهوه تلخ بنوشند.
- فلودیپین با حداکثر دوز 10 میلیگرم مصرف شود.
- قهوه به همراه فلودیپین استفاده شود.
نتایج این مطالعه نشان داد پس از قطع مصرف قهوه به مدت دو روز، بدن از اثرات کافئین پاکسازی شده و سری بعد که قهوه نوشیده می شود فشارخون بیشتر افزایش می یابد. پس از مصرف تنها یک فنجان قهوه، شرکت کنندگان گروه اول که فقط قهوه مصرف کرده بودند افزایش بیشتری در فشارخون را تجربه کردند. فشارخون ظرف یک ساعت پس از مصرف قهوه افزایش یافته و تا چند ساعت بالا می ماند.
نکته جالب توجه آنست که مصرف صبحگاهی قهوه می تواند بر تشخیص و درمان پرفشاری خون اثر بگذارد. این افزایش فشارخون بر اثر داروهای کاهنده فشارخون نیز غلبه کرده و فشارخون را بالا می برد.
نکته عملی: مبتلایان به پرفشاری خون بایستی از مصرف قهوه کافئینه پرهیز کنند. همچنین برای اندازه گیری فشارخون بهتر است از روز قبل قهوه مصرف نشود.
منبع:
David Bailey et al. "Coffee—antihypertensive drug interaction: A hemodynamic and pharmacokinetic study with felodipine". American Journal of Hypertension. 2016
