اگرچه تاکنون مطالعاتی زیادی در مورد اثر استرس بر روی سلامت قلب انجام شده اما اثر مستقیم استرس بر میزان چربی خون به ویژه کلسترول خون مشخص نیست.
بر طبق دستورالعمل های موجود لازم است افراد بزرگسال هر 5 سال یک بار میزان کلسترول خون خود را اندازه گیری نمایند. مقادیر طبیعی کلسترول تام کمتر از mg/dl 200، کلسترول بد (LDL) کمتر از 100 و کلسترول خوب (HDL) حداقل 60 است.
افزایش کلسترول خون معمولاً علامتی نداشته و توسط آزمایش خون مشخص می شود. کلسترول بالای خون با رعایت رژیم غذایی سالم که سرشار از میوه ها، سبزیجات، غلات سبوس دار، لبنیات و گوشت کم چرب باشد و نیز فعالیت بدنی منظم قابل درمان است. مصرف چربی های اشباع و ترانس و گوشت و لبنیات پرچرب باید محدود شده و در عوض از روغن های گیاهی مایع استفاده شود. همچنین توصیه می شود افراد بالغ میزان فعالیت بدنی خود را به 150 دقیقه در هفته فعالیت بدنی متوسط یا 75 دقیقه در هفته فعالیت بدنی شدید برسانند.
علاوه بر تغییر شیوه زندگی گاهی نیاز به تجویز برخی داروها مانند استاتین ها به منظور کاهش کلسترول خون می باشد.
ارتباط استرس با افزایش کلسترول خون
واکنش بدن به استرس یک واکنش خودکار است. هنگامی که فرد با استرس روبرو می شود بدن به طور خودکار عضلات، قلب و سایر اندام ها را برای انجام یک واکنش با انرژی بالا آماده می کند. این واکنش می تواند شامل فرار کردن یا مقابله کردن باشد.
تعدادی از مطالعات نشان داده اند که استرس های عاطفی می توانند سبب افزایش میزان کلسترول خون شوند. اغلب نتایج این مطالعات نشان دهنده اثرات فوری استرس بر روی کلسترول بوده اند. در یک مطالعه نیز اثرات بلند مدت تر استرس بر روی میزان کلسترول مشاهده شد. در این مطالعه استرس شغلی سبب افزایش میزان کلسترول شده بود.
مکانیسم دقیق ارتباط بین استرس و افزایش میزان کلسترول خون به خوبی مشخص نشده است. برخی مطالعات نشان داده اند استرس مزمن سبب افزایش بلند مدت هورمون کورتیزول می شود. این هورمون می تواند سبب چاقی شکمی و حتی افزایش اشتها شود. بلافاصله بعد از مواجهه با شرایط استرس زا بدن هورمون های اپی نفرین و نوراپی نفرین را آزاد کرده و درنتیجه میزان فعالیت قلب و ضربان قلب افزایش می یابد. از سوی دیگر، گلوکز و اسیدهای چرب به منظور تامین انرژی مورد نیاز به داخل جریان خون آزاد می شوند که مقادیر اضافی آن توسط کبد برداشته شده و به LDL یا کلسترول بد تبدیل خواهد کرد. همچنین احتمالاً بعد از استرس برداشت چربی ها از جریان خون به علت کاهش فعالیت آنزیم لیپوپروتئین لیپاز مختل می شود. از طرفی، ممکن است در افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی شدید و افسردگی به واسطه تغییر در تولید و آزادسازی سیتوکین های التهابی میزان چربی های خون افزایش یابد.
اثرات غیرمستقیم استرس بر کلسترول
استرس می تواند به طور غیرمستقیم و از طریق رژیم غذایی، ورزش و سایر عوامل مرتبط با شیوه زندگی مانند استعمال دخانیات سبب افزایش میزان کلسترول خون شود. استرس ممکن است بر روی عادات غذایی فرد تاثیر گذارد. معمولاً افرادی که تحت شرایط استرس زا قرار دارند تمایل کمتری به مصرف رژیم غذایی سالم دارند. به طوریکه برخی افراد وقتی با استرس روبرو می شوند با مصرف غذاهای پرچرب خود را آرام می سازند. چربی های اشباع و کلسترول موجود در این نوع مواد غذایی می تواند سبب افزایش میزان کلسترول خون شود.
از طرفی ورزش به طور مستقیم میزان کلسترول را کاهش می دهد. اگر استرس سبب کاهش میزان فعالیت بدنی شود کلسترول افزایش می یابد.
