یبوست یکی از مشکلات بسیار رایج در کودکان می باشد. کودکی را مبتلا به یبوست می گوییم که:
1.در طی هفته کمتر از 3 مرتبه اجابت مزاج داشته باشد.
2. با سختی و دشواری اجابت مزاج را انجام می دهد.
3. وقتی که مدفوع او خیلی سخت و خشک باشد.
یبوست معمولا نگران کننده نمی باشد، چرا که معمولا قابل پیش گیری می باشد و با رژیم غذایی سالم و کسب عادات صحیح در زمینه افزایش فعالیت بدنی درمان می گردد.
علت یبوست:
در اغلب موارد یبوست در کودکان به دلیل رژیم غذایی نامناسب که حاوی آب و فیبر غذایی کافی نیست، ایجاد می گردد. که در هر 2 مورد: آب و فیبر به حرکت های روه و تسهیل اجابت مزاج کمک می نمایند.
در کودکانی که رژیم های غذایی آنها حاوی چربی بالا است (مانند: برگرها، تنقلات پرچرب، سرخ کردنی ها، بستنی های مخلوط و...) و کودکانی که محصولات شیرین فرآوری شده شکردار را مصرف می نمایند (مانند: شیرینی، شکلات، نوشیدنی های شیرین مثل شربت و نوشابه)، احتمال ابتلا به یبوست بالاتر است.
گاهی اوقات درمان های دارویی مانند: داروهای ضد افسردگی و داروها یا مکمل هایی که به منظور درمان کم خونی فقر آهن تجویز می شوند، می توانند منجر به یبوست گردند. ممکن است در هنگام انتقال کودکان کوچک از شیر مادر به شیر خشک و یا در هنگامی که غذای جامد برای کودک شروع میشود، یبوست ایجاد گردد.
در نظر داشته باشید برخی کودکان از رفتن به دستشویی امتناع می ورزند چرا که: نمی خواهند بازی سرگرم کننده شان را به خاطر اجابت مزاج قطع کنند، یا شاید نمی خواهند از دستشویی های بیرون از منزل استفاده کنند و یا نمی خواهند از بزرگترها جهت کسب اجازه برای رفتن به دستشویی، درخواست کنند.
وقتی کودکان از اصرار بدنشان برای اجابت مزاج، غفلت و چشم پوشی می کنند، انجام اجابت مزاج برای دفعات بعد سخت تر می گردد.
استرس نیز می تواند منجر به یبوست گردد. ممکن است هنگامی که کودکان درباره چیزی عصبانی هستند (مانند رفتن به مدرسه جدید و یا برخی مشکلات در منزل و خانواده) به یبوست مبتلا گردند. تحقیقات نشان داده اند که آشفتگی های روحی می تواند بر عملکرد مطلوب دستگاه گوارش اثر بگذارد و منجر به یبوست گردد.
برخی کودکان ممکن است به علت ابتلا به عارضه ای به نام سندرم روده تحریک پذیر به یبوست دچار گردند که این مشکل اغلب در زمانی که کودکان دچار استرس شده و یا غذاهای محرک خاص که اغلب حاوی ادویه و چربی بالا هستند را مصرف می کنند، ایجاد میشود. یک کودک دارای سندرم روده تحریک پذیر ممکن است به موازات ابتلا به دردهای شکمی و نفخ به هریک از موارد: یبوست و یا اسهال دچار گردد.
در موارد نادر، یبوست می تواند نشانه ای از سایر بیماری ها باشد .لذا اگر مشکلات کودک شما ادامه پیدا کرد و یا یبوست برای بیش از 2-3 هفته ادامه پیدا کرد حتما پزشک معالج تان را در جریان بگذارید.
نشانه های یبوست:
در نظر داشته باشید کودکی که در طی روز اجابت مزاج ندارد را نباید الزاما مبتلا به یبوست فرض کرد. یک کودک ممکن است تا 3 بار در روز اجابت مزاج داشته باشد و کودکی دیگر ممکن است هر سه روز یکبار اجابت مزاج کند. معمولا یک کودک را زمانی مبتلا به یبوست فرض می کنیم که کمتر از میزان معمول اجابت مزاج دارد.
کودک شما ممکن است از پری شکم یا نفخ شکایت داشته باشد و یا بگوید که دفع کردن باد شکمش، او را آزار می دهد و برای دفع باد باید به خود فشار بیاورد و زور دهد و یا مشاهده می کنید اندکی خون از کودک شما دفع میگردد.
روش های مقابله با یبوست:
شما می توانید از اقدامات زیر برای پیش گیری و درمان یبوست استفاده کنید.
به فرزندتان مایعات بیشتری بدهید: نوشیدن مکفی آب و مایعات حرکت دستگاه گوارش تسهیل می نماید. مقدار آب مورد نیاز کودکان بر اساس وزن و سن آنان متفاوت است. ولی اغلب کودکان سنین مدرسه به 3-4 لیوان آب در طی روز نیاز دارند. ارائه اندکی آب آلو را در طی روز امتحان بفرمایید، اگر یبوست ادامه پیدا کند و یا موجب ناراحتی و پریشانی کودکتان گردد می تواند منجر به یک عارضه در روند سلامتی وی گردد و حتما باید به پزشک اطلاع دهید.
به کودکتان فیبر بیشتری را ارائه نمایید: غذاهای غنی از فیبر مانند: میوه، سبزی و نانهای سبوس دار می تواند به پیش گیری از یبوست کمک نماید. فیبر، قابل هضم نمی باشد لذا تنها با افزایش دادن حرکات گوارشی به تخلیه روده ها کمک می نماید، در حالی که رژیم غذایی غنی از: چربی، شکر و یا غذاهای نشاسته ای می تواند سرعت حرکات گوارشی را آهسته نماید. فیبر نباید برای کودک یک ماده غذایی کسل کننده و انزجارآور تلقی شود، می توانید خوراکی های فیبر داری مانند: سیب، پرتقال، موز، سیب زمینی پخته و ذرت بوداده و ... را امتحان نمایید.
اطمینان حاصل کنید که فرزندتان از فعالیت بدنی کافی برخوردار است: فعالیت بدنی محرکی برای عملکرد دستگاه گوارش بدن می باشد لذا کودکتان را تشویق نمایید تا فعالیت بدنی زیادی را داشته باشد. فعالیت بدنی می تواند به سادگی شامل مواردی نظیر: بازی های دویدنی، دوچرخه سواری و توپ بازی و... باشد.
برنامه غذایی منظم و زمان بندی شده داشته باشید: از آنجا که غذا خوردن یک محرک طبیعی برای گوارش می باشد، مصرف وعده های غذایی منظم و زمان بندی شده در روز ممکن است به شکل گیری عملکردها و عادات منظم روزمره در دستگاه گوارش کودک کمک نماید. در صورت نیاز، زمان صرف صبحانه را کمی زودتر قرار دهید تا فرزندتان قبل از رفتن به مدرسه اش شانس بیشتری را برای یک اجابت مزاج آسوده را در دستشویی داشته باشد.
به کودکتان عادت دست شویی رفتن را بیاموزید: سعی کنید کودکی که با تمایل بدنش برای داشتن اجابت مزاج مقابله می کند را در یک زمان مشخص در طی روز (ترجیحا بعد از یک وعده غذایی) به دستشویی بفرستید.
قبل از ارائه هر یک از انواع داروهای بدون نسخه درمان یبوست به کودکتان، باید با پزشک مشورت نمایید. در اغلب موارد اجرای تغییرات کوچکی که در این مقاله گفته شد می تواند کمک بسزایی را در جهت بهبود احساس کودکتان و بازگشت حرکات گوارشی به روال طبیعی داشته باشد.
