ویتامین B12 یک ویتامین محلول در آب بوده و در محصولات حیوانی مانند شیر، تخم مرغ، پنیر، گوشت، ماکیان و ماهی یافت می شود. علاوه براین، به عنوان مکمل غذایی وجود دارد و به برخی محصولات غیرحیوانی مانند غلات صبحانه افزوده می شود. ویتامین B12 به تعدادی از عملکردهای بدن مانند ساخت سلول های قرمز خون، سنتز DNA و عملکرد عصبی کمک می کند. توصیه می شود افراد 14 ساله و بالاتر، زنان باردار و شیرده به ترتیب روزانه 4/2، 6/2 و 8/2 میکروگرم ویتامین B12 دریافت کنند. مطالعات قبلی نشان داده اند زنان با کمبود ویتامین B12 در دوران بارداری بیشتر احتمال دارد که نمایه توده بدنی (BMI) بالاتر یا نوزاد با وزن کم در زمان تولد و با کلسترول بالا داشته باشند. این نوزادان مقاومت به انسولین بیشتری در دوران کودکی داشته و در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 هستند.
در مطالعه حاضر محققان درصدد برآمدند به این سوال پاسخ گویند که آیا مشاهدات فوق می تواند با لپتین (هورمون تولید شده توسط سلول های چربی) مرتبط باشد یا خیر. لپتین هورمون سیری بوده و سبب کاهش اشتها می شود. تحقیقات نشان داده اند اضافه وزن می تواند سبب افزایش لپتین در پاسخ به دریافت غذا شود. این امر می تواند سبب مقاومت به لپتین و درنتیجه مصرف بیشتر غذا، افزایش وزن، مقاومت به انسولین و افزایش خطر دیابت نوع 2 شود.
در مطالعه فوق محققان میزان ویتامین B12 را در 91 نمونه خون مادر و فرزند اندازه گیری کردند. همچنین بافت چربی 42 مادر و نوزاد و 83 نمونه بافت جفت را بررسی کردند.
نتایج نشان داد در کودکان متولد شده از مادران مبتلا به کمبود ویتامین B12 (کمتر از 150 پیکومول در لیتر) احتمال بالاتر بودن میزان لپتین بیشتر بود و درنتیجه بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 و سایر اختلالات متابولیکی قرار داشتند.
مکانیسم دقیقی که طی آن کمبود ویتامین B12 مادر سبب افزایش لپتین کودک می شود مشخص نیست. احتمالاً کمبود B12 سبب تجمع چربی در جنین و افزایش لپتین می شود و یا کمبود B12 سبب تغییرات شیمیایی در ژن های جفت که لپتین تولید می کنند، می شود.
محققان معتقدند کمبود ویتامین B12 با اثر بر روی ژن لپتین سبب تغییر تولید هورمون در طول رشد جنین می شود. B12 در واکنش متیلاسیون نقش دارد. متیلاسیون می تواند بر روی فعال یا غیرفعال شدن ژن تاثیر داشته باشد.
نتیجه عملی: توصیه می شود قبل از بارداری کمبود ویتامین B12 بررسی شده و در صورت لزوم مکمل تجویز شود.
منبع:
Ponusammy Saravanan et al. "Low maternal B12 associates with higher leptin in maternal adipose tissue, placental tissue and cord blood". Presented at the Society for Endocrinology annual conference, 7-9 November 2016
