هم کاهش وزن و هم افزایش وزن در زنان سالمند (یائسه) با افزایش بروز شکستگی در نقاط مختلف بدن ارتباط دارد. یافته های این مطالعه دیدگاه قدیمی بنابر اینکه افزایش وزن در مقابل شکستگی اثر محافظتی دارد را به چالش می کشد. اثر افزایش وزن بر خطر شکستگی مسئله پیچیده ای است. بخوبی مشخص شده است که وزن پایین بدن سبب افزایش خطر شکستگی در نقاط مختلف بدن می شود، اما چاقی هم خطر شکستگی را در برخی نقاط بدن افزایش می دهد. چگونگی تفاوت الگوی شکستگی در قبل و بعد از کاهش وزن ناخواسته یا عمدی در زنان یائسه نامشخص است.
لذا تیمی از محققین درصدد کشف رابطه بین تغییرات پس از یائسگی در بدن و بروز شکستگی و نیز رابطه بین کاهش وزن خواسته یا ناخواسته با خطر شکستگی برآمدند.
محققین اطلاعات حدود 120000 زن سالم یائسه را بررسی نمودند. زنان شرکت کننده 79-50 ساله بوده و به مدت 11 سال پیگیری شدند. اطلاعاتی از قبیل سن، نژاد، نمایه توده بدنی، استعمال دخانیات و سیگار، مصرف الکل، سطح فعالیت بدنی، مصرف کلسیم و ویتامین D در این مطالعه بررسی شد.
هر سال شرکت کننده ها وزن شده و از آنان خواسته می شد شکستگی اندام های فوقانی (دست، مچ، آرنج، بازو، کتف) و تحتانی (پاها، زانو، بالای پا، مچ پا) و نقاط مرکزی بدن (ران، لگن و نخاع) را گزارش دهند.
تغییرات وزن بدن به صورت ثابت (تغییرات کمتر از 5% از وزن اولیه)، کاهش وزن (کاهش وزن 5% یا بیشتر نسبت به وزن اولیه) و افزایش وزن (افزایش وزن 5% یا بیشتر از وزن اولیه) طبقه بندی شد.
نتایج در سومین اندازه گیری سالیانه نشان داد که به طور میانگین 11 سال پیگیری، گروه کاهش وزن در مقایسه با گروه ثبات وزن، 65% خطر افزایش شکستگی ران، 9% افزایش شکستگی اندام فوقانی، 30% افزایش شکستگی نقاط مرکزی را نشان داد.
همچنین مقایسه گروه زنان دارای افزایش وزن با گروهی که وزنشان ثابت مانده بود، 10% افزایش شکستگی اندام فوقانی و 18% افزایش شکستگی اندام تحتانی را نشان داد اما تغییری در میزان شکستگی نقاط مرکزی دیده نشد.
در مقایسه با گروهی که وزنشان ثابت مانده بود، کاهش وزن ناخواسته خطر شکستگی ران و کمر را افزایش داده بود در حالیکه کاهش وزن خواسته با افزایش خطر شکستگی اندام های فوقانی و کاهش خطر شکستگی ران مرتبط بود.
این مطالعه برای اولین بار به طور ویژه ای بر چگونگی اثر تغییرات وزن بر شکستگی نقاط مختلف بدن تمرکز کرده بود.
نکته عملی: پیش از اقدام به تغییرات وزن در سنین یائسگی باید وضعیت پوکی استخوان افراد سنجیده شود.
منبع:
J. Compston. Weight change and risk of fracture in postmenopausal women. BMJ, 2015; 350 (jan27 9): h60 DOI: 10.1136/bmj.h60
