مشکلات غذایی در نوجوانان

بالاترین شیوع مشکلات مربوط به مصرف غذا و هوس های غذایی ابتدا در کودکان پیش دبستانی و بعد در گروه سنی نوجوانی دیده می شود. در این قسمت بر شایع ترین مشکلات این دسته از مروری خواهیم داشت و اثر آنها بر وضعیت سلامتی کودکان را بررسی خواهیم کرد.

 هوس های غذایی در  نوجوانان

یکی از واضح ترین دلایل ایجاد کننده مشکلات غذا خوردن و نیز هوسهای غذایی به سن بلوغ نوجوان برمی گردد، چراکه بسیاری از آنها در این سن به شدت علاقمند به اثبات استقلال خود هستند و انتخاب غذایی خود را راهی برای نشان دادن استقلال عمل از سوی خود می دانند. متاسفانه بسیاری از این انتخاب ها از نظر تغذیه ای ناسالم هستند. انتخاب غذایی که والدین را نگران، خشمگین و یا پریشان سازد قسمتی از سرگرمی های برخی از نوجوانان است. بسیاری از هوس های غذایی نوجوانان کوتاه مدت و زودگذر هستند و آسیب جدی بر آنها وارد نمی کنند؛ بنابراین در ابتدا بهترین توصیه این است  که ساکت بوده و چیزی نگویید و در عین حال به صورت نامحسوس مراقب عملکردهای وی باشید. دخالت و تحکم های جزیی می تواند موجب ایجاد ستیز و دشمنی بین شما و نوجوانتان شود و عاملی باشد برای اینکه نوجوان بیشتر از قبل از هوس تغذیه ای به عنوان سنگر استفاده کند.

استراتژی بعدی این است که هوس تغذیه ای وی را پذیرفته و در عین حال برای اجرای یک برنامه غذایی سالم تلاش کنید. معمول ترین و پرطرفدارترین هوس غذایی در بین نوجوانان و به ویژه دختران نوجوان، گیاه خواری است. گیاه خواری و حتی گیاه خواری مطلق در صورتیکه به درستی مدیریت شوند، می توانند به عنوان یک رفتار تغذیه ای سالم تعریف شوند.

در بین نوجوانان دو رویه ی تغذیه ای دیگر در حال شکل گیری است: 1. عدم مصرف غلات 2. عدم مصرف لبنیات (این دو رویه متفاوت از گیاه خواری هستند چراکه فرد همچنان از گوشت و ماهی استفاده می کند). مزایای این دو روش مذکور در برابر معایب آن اندک است. از آنجایی که غلات جزء اصلی رژیم های غذایی است، یک رژیم غذایی عاری از غلات مشکلات تغذیه ای و مشکلات روحی روانی بسیاری را به همراه دارد.

لبنیات یک منبع بسیار خوب کلسیم هستند و حذف تمامی محصولات لبنی توسط برخی نوجوان منجر به ایجاد عوارض ناشی از کمبود کلسیم می شود. البته شایان ذکر است که کاهش دریافت لبنیات پرچرب توسط نوجوان چاق، مزیت کوچکی را برای آنها به همراه دارد. چراکه دریافت چربی آنها از این طریق کاهش می یابد.

بسیاری از نوجوانان تصور ذهنی غلطی از بدن خود دارند و در تلاش اند اندام خود را شبیه بازیگرانی کنند که در رسانه های تصویری می بینند .نهایتاً 40% از دختران نوجوان و 25% از پسران نوجوان نشانه ها و علائمی از انورکسیا، بولیمیا (خوردن افراطی غذا به منظور تخلیه فشارهای عصبی) را در خود نشان می دهند.

اختلالات مربوط به غذا خوردن

نارسایی های مربوط به غذا خوردن بسیار خطرناکتر و جدی تر از هوس های غذایی هستند. نارسایی غذاخوردن مانند انورکسیا نروزا (بی اشتهایی عصبی) و بولیمیا نروزا (پرخوری عصبی) می توانند تهدید کننده زندگی فرد باشند. در جدول زیر تعدادی از نشانه های زودهنگام اختلالات غذایی در نوجوانان آورده شده است. تحقیقات نشان می دهند که والدین پرکاری که به شدت سرگرم مشغله های کاری خود هستند بسیار دیر این نشانه ها را در فرزند خویش تشخیص می دهند.

بی اشتهایی عصبی: اختلالی است که در آن نوجوان علیرغم گرسنگی، هیچ تمایلی به غذا خوردن ندارد. این ناهنجاری روانی که موجب فرار نوجوان از غذا خوردن می گردد در نهایت منجر به فقر تغذیه ای در وی  می گردد. در این عارضه  نوجوان مبتلا، مواد مغذی مورد نیاز برای جسمش را دریافت نمی کند و در نتیجه سلامت وی مورد مخاطره جدی قرار می گیرد.  از مرسوم ترین علل ایجاد این اختلال غذایی؛ ترس از چاقی و علاقه بسیار زیاد به اندام باریک (به عنوان نمادی از زیبایی) است. علاوه بر نیاز به اصلاح الگوی غذایی، درمان این بیماری به شدت، نیازمند اصلاحات روانی در نوجوان است.

پر خوری عصبی (بولیمیا): در بیماری بولیمیا یا پر خوری عصبی؛ نوجوان در یک دوره زمانی کوتاه، حجم زیادی از غذا را بدون در نظر گرفتن مقدار نیاز بدنش می خورد. اما بعد از مصرف به خود می آید و  از بابت پرخوری، دچار نوعی پشیمانی یا عذاب وجدان می گردد و در صدد جبران آن بر می آید. نوجوانان برای جبران پر خوری های خود به روشهایی نظیر: رژیم های غذایی سخت، فعالیت بدنی شدید، بعضا تلاش برای دفع غذا از طریق استفراغ و مصرف قرص های ملین، روی می آورند.  بدیهی است که این اختلال به فقر غذایی منتهی می شود و سلامت فرد را مورد مخاطره قرار می دهد.

از عوامل موثر در ایجاد پرخوری عصبی:

نوجوانان می توانند تحت فشارهای عصبی ناشی از تکالیف مدرسه، امتحانات، رفتارهای والدین و بسیاری مشکلات مربوط به روابط و دوستی های خود قرار گیرند. بسیاری از آنها همانند بزرگسالان به منظور رهایی از استرس ها و آسودگی خیال به خوردن پناه می برند. معمولاً غذاهایی که در پرخوری عصبی مصرف می شوند غذاهای مناسبی نیستند. در دختران این غذاها بیشتر شکلات و شیرینی جات هستند درحالیکه پسران بیشتر به غذاهای چرب مانند چیپس و سیب زمینی سرخ کرده روی می آورند.

پرخوری عصبی از بین نمی رود مگر اینکه دلیل ایجاد کننده آن تشخیص داده شود و راه حلی برای آن پیشنهاد شود. به عنوان مثال نگرانی های مربوط به تکالیف مدرسه را می توان با تدریس خصوصی کاهش داد. مسائلی مانند امور مربوط به روابط احساسی با جنس مخالف نیز خود به خود با گذر زمان حل می شوند. دوران نوجوانی دوران سرکشی است و  تنها تعداد کمی از نوجوانان این دوران را بدون تجربه احساسی به پایان می رسانند. بهترین عملکرد از سوی والدین پیشنهاد حمایت از سوی آنهاست و نصیحت ها و کمک های فکری، بدون ستیزه جویی از سوی والدین ضروری و در عین حال مفید می باشد. برخی از نوجوانان پیشنهاد ملاقات یک مشاور روانشناس را به راحتی می پذیرند.

تحقیقات نشان می دهند که دختران به طور ویژه پیش از قاعدگی خود  مستعد پرخوری عصبی هستند. سندرم پیش از قاعدگی در دختران نوجوان و زنان در سنین پیش ازیائسگی، در بدترین حال خود قرار دارد و  در این زمان ها شدیدتر از همیشه  افسرده و حساس می شوند.

نکته مهم

برای اجتناب از ولع خوردن و هوس به خوردن شیرینی جات و تنقلات ناسالم در دوران پیش از قاعدگی، مطمئن شوید که دختر شما همیشه تنقلات سالم در کیف و یا جیب خود دارد. مغزها، دانه ها، میوه های خشک و میوه های تازه انتخاب های خوبی هستند. مطمئن شوید که وی به صورت منظم از مواد غذایی سالم استفاده کند. بدین نحو  از از افت قند خون جلوگیری به عمل می آید؛ افت قند خون شرایطی است که هوس و ولع غذایی  را  تشدید می کند.