اکثر خانم هایی که دچار افزایش وزن و چاقی در سنین میانسالی هستند و به کلینیک های کنترل وزن مراجعه می نمایند، شروع چاقی خود را پس از افزایش وزن ناشی از بارداری خود ذکر می نمایند. فراوان هستند مادرانی که بارداری خود را با وزن طبیعی شروع می کنند و در انتهای دوران بارداری با افزایش وزنی بیش از 20 تا 30 کیلوگرم مواجه می شوند. مشکل وقتی حادتر می گردد که این افزایش وزن، پس از تولد نوزاد، نه تنها کاهش نیافته بلکه در بعضی از افراد، حتی بیشتر هم می شود.
اهمیت شیر مادر در کاهش وزن مادران
شیر دادن مادر به نوزاد علاوه بر آثار فراوانی که در رشد نوزاد خواهد داشت، به بازگشت مادر به وزن طبیعی نیز کمک قابل توجهی می کند.
خیلی از مادران که عدم ترشح شیر کافی را بهانه قطع شیردهی می دانند، کاملا در اشتباه هستند، چرا که در اکثر موارد، مشکل در عدم کفایت تولید و ترشح شیر نمی باشد، بلکه این مربوط به عدم آشنایی از تکنیک های صحیح شیر دادن است. لذا به ویژه در مادران چاق که در مراحل اولیه شاید مکیدن شیر برای نوزادشان سخت باشد نباید از شیر دادن ناامید شده و برای آموختن تکنیک های صحیح شیر دادن حتما با پزشک متخصص زنان و یا نوزادان خود مشورت نمایند. لذا توصیه اساسی آن است که از فرصت شیردادن نه تنها برای رشد کافی کودک تان، بلکه برای بازگشت به وزن طبیعی قبل از زایمان، نهایت بهره را ببرید.
یکی از نکاتی که باعث نگرانی خیلی از مادران به ویژه آنان که تجربه بارداری اول را نیز دارند آن است که اگر در دوران پس از زایمان شروع به رژیم غذایی نمایند قادر به دادن شیر کافی به نوزادن شان نبوده و یا به عبارتی کودک شان وزن نخواهد گرفت. لذا با توصیه آشنایان و دوستان خود شروع به پرخوری نموده، بدین بهانه که نوزاد سالمی داشته باشند. در حالی که واقعیت آن است که شما حتی اگر دچار افزایش وزن بی رویه در دوران بارداری نباشید، به خوردن بیش از حد مواد غذایی در دوران شیردهی برای کافی بودن ترشح شیر نیاز نخواهید داشت. از علل مهم چاقی دردوران شیردهی، یکی عدم تحرک و دیگری همین تصور غلط نیاز به انرژی فراوان برای تامین رشد نوزاد است.
توصیه های عملی برای کاهش وزن مادران شیرده
1- از چاقی و افزایش وزن بی رویه ناشی از بارداری خود نهراسید. هیچ وقت، (حتی پس از افزایش وزن زیاد که در دوران بارداری به دلیل روش نادرست تغذیه برای شما ایجاد شده است)، برای جلوگیری از عوارض جانبی چاقی و بیماری های متابولیک دیر نخواهد بود. علاوه بر این توصیه اکید متخصصان آن است که قبل از آن که قصد بارداری مجدد داشته باشید حتما وزن خود را به حد مطلوب باز گردانید. از فرصت شیردادن نه تنها برای رشد کافی کودک تان، بلکه برای بازگشت به وزن طبیعی قبل از زایمان، نهایت بهره را ببرید.
2- شما می توانید پس از ماه اول شیردهی تلاش برای بازگشت به وزن طبیعی خود را شروع نمایید. البته نیازهای تغذیه ای شما در این دوران با زمان های دیگر عمر متفاوت است. از طرف دیگر سرعت کاهش وزن شما با حالات معمولی قطعا متفاوت خواهد بود.
مطالعات معتبر علمی، حاکی از آن است که کاهش وزن نیم کیلوگرم در هفته در بین هفته های 4 تا 14 پس از بارداری حتی در مادرانی که نوزادشان فقط از شیر آنان تغذیه می نماید باعث کاهش ترشح شیر و نیز کمبود رشد نوزادان نمی گردد، به شرطی که رژیم آنان منطقی تنظیم گردد. لذا تنظیم انرژی و ریزمغذی های لازم و نیز رژیم غذایی مطلوب در دوران شیردهی بایستی توسط متخصص تغذیه شما تنظیم گردد.
3. اگرچه نیاز مادر شیرده به انرژی بیش از فرد مشابه بدون شیردهی است، ولی میزان این افزایش نباید بیش از حد باشد. تا یک ماهگی کودک تان، میزان نیاز افزوده شما به کالری چیزی در حدود 450 کیلو کالری در هر روز است. در دو ماهگی 530 کیلو کالری و در سه ماهگی 570 کیلو کالری است. در پنج تا شش ماهگی، زمانی که غذای کمکی برای کودک تان را شروع می کنید این میزان به 480 کیلو کالری و سپس در بالاتر از 6 ماهگی به فقط 240 کیلو کالری مازاد در روز می رسد. مثلا اگر شما در روز 1500 کیلو کالری به طور نرمال استفاده می کردید، در ماه اول پس از زایمان (اگر کودک تان فقط از شیر شما تغذیه می کند) به حدودا 1950 کیلو کالری نیاز دارید. لذا در دوران شیردهی شما باید رژیم منظم و متعادلی داشته باشید تا بتوانید هم شیر کافی به کودک تان بدهید و هم دچار افزایش وزن بی رویه نشوید.
4- عامل مهم دیگر برای بازگشت به وزن و سایز قبل از بارداری داشتن ورزش منظم است. لذا شما باید ورزش کنید تا فرم بدن تان به قبل برگردد. هیج عجله ای در کار نیست، اگرچه بسیاری از زنان احساس خستگی زیادی می کنند و برخی نیز دچار استرس پس از زایمان هستند، اما ورزش منظم و قابل تحمل هم به کاهش وزن کمک می نماید و هم آن که در بهبود اختلالات خلقی و کاهش این نوع موارد کمک کننده می باشد. از طرف دیگر اگر شما نمی توانید تمام روز را فعالیت کنید نباید احساس گناه کنید. چرا که به طور طبیعی با مسوولیت های شما این انتظار طبعا منطقی و امکان پذیر نمی باشد. تنها از فعالیت های بدنی، کاری را انجام دهید که به شما احساس بهتری می بخشد. داشتن پیاده روی حتی در منزل را شروع نمایید. فعالیت کم بهتر از فعالیت نداشتن است و صرف کمی وقت در روز برای خودتان، برای بازگشت به وضعیت قبلی بسیار با اهمیت است.
