اول از همه باید اطمینان حاصل کنید که آیا واقعا ذخیره شیر پستان شما ناکافی است و کودک شما به اندازه کافی شیر می خورد و یا خیر؟ میزان رشد کودک شما نشانه ای خوب برای کفایت شیردهی شما به وی است. اگر فرزندتان دچار کاهش وزن گشته است و یا وزن او ثابت مانده و با سرعت مطلوب رشد نمی کند می تواند نشانه ای مبنی بر عدم کفایت شیردهی شما باشد. اما اگر بخواهید به طور روزانه از این موضوع آگاهی پیدا کنید، بهترین راه توجه به ادرار و مدفوع او می باشد. کودکی که به اندازه کافی شیر می خورد باید حداقل 5-6 پوشک خیس و دو پوشک کثیف به مدفوع را در طی روز داشته باشد. به طور کلی از ۵ روزگی تا ۶-۸ هفتگی کودک باید حداقل ۵ تا ۶ مرتبه پوشک خود را خیس کند و 2-1 بار نیز مدفوع زردرنگ داشته باشد. پس از ۶ تا ۸ ماهگی میزان مدفوع اغلب کودکان کمتر می شود، اما همچنان تعداد ۵-۶ بار ادرار را دارند.
راهکارهایی که برای افزایش ذخایر شیر مادر توصیه می شوند به طور خلاصه عبارتند از: استفاده از پمپ پستان، شیردهی در دفعات بیشتر، نوشیدن آب و مایعات کافی، مصرف مکمل های گیاهی، مصرف کالری بیشتر و مصرف جوی دوسر.
دلایل بسیاری برای عدم کفایت ذخیره شیر مادر وجود دارند از جمله: استرس، بازگشت به کار و یا حتی جهش رشدی ناگهانی کودک که می تواند سبب نگرانی از جهت عدم کفایت شیر گردد. برخی راهکارهای ساده برای افزایش ذخیره شیر مادر به شرح زیر می باشند:
- در دفعات متعدد و مکرر از شیردهی (با پستان و یا پمپ شیر دوشی) استفاده نمایید. اگر شیرده هستید بعد از هر شیردهی برای 5-10 دقیقه از پمپ استفاده نمایید. همچنین می توانید به منظور افزایش ذخایر شیرتان در طی روز 1-2 بار پمپ را به برنامه های شیردوشی روزانه تان بیفزایید. برای مثال می توانید در صبح گاه و یا پس از اینکه کودکتان به خواب رفت این کار را انجام دهید. اطمینان حاصل کنید که از یک پمپ استاندارد با کارایی مطلوب استفاده می نمایید.
- آب فراوان بنوشید. می بایست اطمینان حاصل کنید که در طی روز آب کافی می نوشید و بدنتان هیدراته (حاوی آب کافی) می باشد.
- تغذیه کافی. برای حفظ ذخایر فراوان شیر، رژیم غذایی مادران شیرده می بایست شامل 1800-2200 کیلوکالری باشد و دریافت انرژی کمتر از 1500-1800 کیلوکالری می تواند منجر به کاهش ذخایر شیر و محتوای انرژی شیرتان گردد. اطمینان حاصل کنید که مقادیر فراوانی از میوه و سبزی و غذاهای غنی از پروتئین را دریافت می نمایید.
- استراحت و آرامش داشته باشید. اطمینان حاصل کنید که از استراحت و خواب کافی برخوردار هستید. یک چرت کوتاه نیمروزی و یا قدری لم دادن روی کاناپه به همراه فرزندتان را امتحان کنید. همچنین برخی منابع پیشنهاد می کنند که همگام با فرزندتان بخوابید.
- می توانید به عنوان تلاشی برای افزایش تولید شیر مصرف جوی دو سر را امتحان کنید. بسیاری از مادران ادعا می کنند که افزودن جوی دو سر به رژیم غذایی شان محتوای شیر آنها را افزایش داده است. در صبحانه یک کاسه از جوی دوسر را مصرف نمایید و همچنین مصرف انواع غله صبحانه حاوی سبوس جو و یا خوراکی و نانهای حاوی سبوس جو در طی روز مفید است.
- پستانک را دور بیندازید. کودکتان می بایست سینه شما را بمکد و نه پستانک را. نیاز و تمایل فرزندتان به مکیدن موجب می شود که او حتما زمان کافی را به مکیدن پستانهای شما مشغول شود و زمان کافی را برای تحریک ترشح شیر از پستانهای شما صرف نماید.
- از ارائه خوراکی های جانبی و کمکی به کودک اجتناب کنید. از ارائه خوراکی های کمکی مثل: آب، آبمیوه، فورمولا که کودکتان را سیر خواهند کرد اجتناب کنید. چرا که کودکتان را سیر خواهد کرد و شیر خوردن وی از پستان شما را کاهش خواهد داد و این امر کاهش بیشتر در ذخایر شیرتان را به دنبال خواهد داشت.
- از تکنیک ماساژ و ریلکسیشن استفاده کنید. قبل از شیردهی و یا استفاده از پمپ، چند نفس عمیق بکشید و سعی کنید که آرامش و آسودگی بیابید. روی یک صندلی راحت بنشینید و موزیک ملایم پخش کنید و برای کمک به بهبود جریان شیر قبل از شروع شیردهی برای 1-2 دقیقه پستانهایتان را ماساژ دهید.
- مکمل های گیاهی. شنبلیله (fenugreek) یک مکمل گیاهی مرسوم برای افزایش ذخایر شیر می باشد که می تواند در بازه های زمانی کوتاه مدت و یا طولانی مدت به افزایش ذخایر شیرتان کمک کند. برخی از دیگر مکمل های گیاهی مانند رازیانه و قطره شیر افزا نیز می توانند در افزایش دادن شیر مادر موثر باشند. ولی قبل از مصرف هر نوع مکمل گیاهی با پزشک معالج تان مشورت نمایید.
