همه ما طی حوادثی که در طی روز برایمان روی می دهد ممکن است دارای زخم ها یا خراش هایی بر روی پوست بدن خود باشیم. اکثر زخم ها در افراد سالم در صورتیکه تمیز نگاه داشته شوند و از بروز عفونت در آن ها جلوگیری شود، به سرعت بهبود می یابند. اما برخی انواع زخم ها زمان بیشتری برای التیام نیاز داشته و حتی گاهی نیازمند مداخلات پزشکی هستند. زخم های فشاری یا زخم بستر از این نوع زخم ها هستند. زخم بستر زمانی رخ می دهد که فرد به مدت طولانی بستری باشد و امکان تغییر وضعیت خود را نداشته باشد. همچنین در افراد مبتلا به دیابت خطر بروز زخم به خصوص در ناحیه پاها زیاد بوده و در این بیماران برای بهبود زخم هفته ها و گاه ماه ها زمان لازم است.
تغذیه و بهبود زخم
وجود زخم و جراحت در بدن نیاز به انرژی، ویتامین، مواد معدنی و پروتئین را در فرد افزایش می دهد. بنابراین انتخاب های غذایی و وضعیت تغذیه ای فرد بر روند بهبود زخم ها تاثیرگذار است. نکات مهمی که لازم است به منظور بهبود زخم مورد توجه قرار گیرند، عبارتند از:
• اولویت اول برای بهبود زخم دریافت انرژی کافی از طریق یک رژیم غذایی متعادل و حاوی مواد غذایی مغذی است. رژیم غذایی باید تمامی گروه های غذایی یعنی انواع گوشت و حبوبات، میوه ها، سبزیجات، غلات و لبنیات را شامل شود.
• رژیم غذایی فرد باید از مقدار کافی پروتئین برخوردار باشد. توصیه می شود در هر وعده غذایی 20 تا 30 گرم و در هر میان وعده 10 تا 15 گرم پروتئین مصرف شود. هر تکه مرغ، گوشت بدون چربی یا ماهی پخته که حدوداً 90 گرم می شود شامل 20 تا 25 گرم پروتئین می باشد. یک عدد تخم مرغ، 1 قاشق غذاخوری کره بادام زمینی و 30 گرم پنیر هر کدام شامل 6 تا 7 گرم پروتئین می باشد. یک لیوان شیر کم چرب یا ماست کم چرب 8 گرم پروتئین دارد.
• به علت از دست رفتن آب بدن از طریق ترشحات زخم ها لازم است مقدار کافی آب و سایر نوشیدنی های شیرین نشده مانند آب میوه طبیعی و شیر دریافت شود. شیر کم چرب منبع خوب پروتئین و مایعات است.
• وجود زخم و جراحت نیاز به برخی ویتامین ها و مواد معدنی خاص را افزایش می دهد. ویتامین C به منظور سنتر کلاژن مورد نیاز است. همچنین این ویتامین به علت داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی از آسیب سلول ها توسط رادیکال های آزاد جلوگیری می کند. مطالعات نشان داده که این ویتامین سرعت بهبود زخم ها را بهبود می بخشد. ویتامین C در میوه ها و سبزیجات به خصوص مرکبات، توت فرنگی، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای، اسفناج و انواع کلم یافت می شود. ویتامین A به علت تقویت سیستم ایمنی بدن و کمک به رشد بافت های بدن می تواند در بهبود زخم ها نقش داشته باشد. روی نیز عنصری است که وجود مقادیر کافی آن برای بهبود زخم ها ضروری است. به طوریکه یکی از علائم کمبود روی تاخیر در بهبود زخم است. ویتامین A در سبزیجات سبز تیره، نارنجی یا زرد و طالبی و روی در گوشت قرمز و غذاهای دریایی وجود دارد. در برخی انواع زخم ممکن است نیاز به دریافت مکمل وجود داشته باشد.
• در افراد مبتلا به دیابت حفظ قند خون در محدوده طبیعی یکی از بهترین راهکارها برای پیشگیری یا درمان زخم و جراحت محسوب می شود. به این بیماران توصیه می شود که به طور مرتب قند خون خود را در منزل اندازه گیری کنند و در صورت عدم کنترل مناسب قند خون با پزشک مشورت نمایند.
