کم خونی وضعیتی است که در آن به دلیل کمبود هموگلوبین، خون نمی تواند عمل اکسیژن رسانی به بافت های بدن را انجام دهد. کم خونی در دوران بارداری می تواند باعث بروز اختلالاتی برای مادر و جنین گردد. تاکنون عوارض جانبی و هزینه های ناشی از دریافت روزانه مکمل آهن در خانم های باردار دقیقاً مشخص نشده است. بنابراین مکمل یاری آهن در مادران باردار به صورت متناوب ممکن است جایگزین مناسبی برای دریافت روزانه مکمل آهن باشد؛ همچنین احتمال فراموشی در مصرف مکمل توسط خانم های باردار با دریافت به صورت 2 بار در هفته کاهش می یابد اما با این وجود اثرات این نوع مکمل یاری بر روی نوزادان این مادران مشخص نیست.
در این رابطه مطالعه ای به تازگی انجام شده است و نتایج آن در نشریه PLoS Med منتشر شده است. هدف این مطالعه مقایسه اثرات مکمل یاری آهن به صورت متناوب ( 2 بار در هفته) با مکمل یاری روزانه آهن در زنان باردار بر یپامدهای بارداری مادران و نوزاد بوده است.
در این مطالعه 1258 خانم باردار ( کمتر از هفته 16 بارداری) شرکت کردند. این خانم ها به طور تصادفی به 3 گروه تقسیم شدند و مکمل های آهن و اسیدفولیک به صورت روزانه، آهن و اسیدفولیک به صورت 2 بار در هفته و مکمل مولتی ویتامین مینرال به صورت 2 بار در هفته را تا زمان زایمان مصرف کردند.
نتایج این مطالعه نشان داد وزن هنگام تولد نوزادان، کودکان نارس ،مرگ نوزادان قبل و بعد از تولد بین 3 گروه تفاوت معناداری نداشت. در هفته 32 بارداری شاخص فریتین در مادرانی که مکمل روزانه آهن و اسیدفولیک دریافت کرده بودند بالاتر از گروهی بود که 2 بار در هفته مصرف کرده بودند اما هموگلوبین مادران بین گروه ها تفاوت معناداری نداشت. امتیاز شناختی نوزادان در سن 6 ماهگی در گروهی که 2 بار در هفته مکمل آهن و اسیدفولیک مصرف کرده بودند بالاتر از دو گروه دیگر بود اما میزان هموگلوبین، آنمی و رشد نوزادان در سن 6 ماهگی بین گروه ها تفاوت معناداری را نشان نداد. همچنین احتمال فراموش کردن مصرف مکمل ها در گروه دریافت کننده مکمل هفتگی کمتر از مصرف روزانه بود.
نکته عملی: بر طبق نتایج حاصل از این مطالعه دریافت مکمل آهن و اسیدفولیک به میزان 2 بار در هفته از نظر نتایج بالینی تفاوت معنی داری با دریافت روزانه این مکمل ها ندارد لذا با توجه به این مورد و نیز اثرات مثبت این نوع مکمل یاری بر تکامل شناختی نوزادان و احتمال کمتر فراموشی در مصرف مکمل ها به نظر می رسد دریافت مکمل های آهن و اسیدفولیک به صورت 2 بار در هفته سودمندتر از دریافت روزانه آن ها باشد.
منبع:
Hanieh S,et al. “The effect of intermittent antenatal iron supplementation on maternal and infant outcomes in rural Viet Nam: a cluster randomised trial”. PLoS Med. 2013
